To ciekawe

To ciekawe
Zebraliśmy tu różne ciekawostki językowe z niemal wszystkich dziedzin języka. W tym miejscu dowiesz się czegoś, co Cię z pewnością zainteresuje.
 
  • Cienko prząść
    Czyli: cierpieć biedę; także: ciężko chorować. Kiedy mamy mało przędziwa, przędziemy cienko. A gdzie cienko, tam się rwie. Słowo cienko odnosi się do spraw, sytuacji nie najlepszych.
  • Ciepłe kluchy
    Czyli: człowiek niemrawy, o słabej woli; niedorajda. Biblia mówi, że lepiej być zimnym albo gorącym, niż letnim. Te kluski pewnie lepsze byłyby gorące, ale większość woli ciepłe od zimnych.
  • CIEPŁO
    „Ciepło, ciepło...” – mówimy, aby naprowadzić kogoś na ślad rzeczy, której on szuka na naszych oczach. W tej zabawie ciepło znaczy ‛blisko’, a zimno znaczy ‛daleko’ i nie są to odpowiedniości przypadkowe, lecz uzasadnione np. ludzką percepcją tzw. ciepłych i zimnych barw.
  • CIERPIEĆ
    Cierpieć, czyli ‛znosić ból’, pochodzi od prasłowiańskiego
  • Ciężkie czasy
    Czyli: okres kłopotów, niedostatku. Kiedy nam trudno, czujemy jakby ciężar. Co trudne, nazywamy coraz częściej ciężkim. Ciężko powiedzieć, dlaczego słowo trudno ustępuje słowu ciężki.
  • CIS
    Jedno cis wymawiamy „ćis”, drugie cis wymawiamy „c-is”. Jest to jeden z nielicznych w polszczyźnie przykładów tzw. homografii, czyli częściowej homonimii, ograniczonej do tożsamości graficznego kształtu wyrazów (nie całych paradygmatów zresztą, lecz tylko form hasłowych).
  • CMENTARZ
    Cmentarz etymologia ludowa wyprowadza od smętku, czyli smutku; w myśl tej hipotezy pierwotnym znaczeniem cmentarza byłoby ‛miejsce, gdzie ludzie się smęcą (smucą)’.
  • COCKTAIL
    Łatwo zgubić literkę k w słowie cocktail, w polskim internecie są na to dwa miliony przykładów, niektóre nawet w nazwach firm i w adresach internetowych. Jak wiadomo, błąd wielokrotnie powtarzany przestaje być błędem, ale w sprawach pisowni ostatnią instancją są słowniki, zwłaszcza ortograficzne, a te pisowni coctail nie przewidują.
  • COWBOY
    Kowboj, a jeszcze bardziej cowboy, dowodzą, że atrakcyjność słowa wzrasta, gdy się go nie rozumie. Etymologiczne znaczenie cowboya to przecież ‛chłopak do krów’, w polszczyźnie przybliżonym odpowiednikiem tego słowa jest pastuch.
  • CUMULONIMBUS
    Dla niespecjalisty nazwy chmur są jak nazwy
  • CYMBERGAJ
    Cymbergaj – słowo dziwne, o nieprzejrzystej etymologii.
  • CZAJNIK
    Czajnik pochodzi od rosyjskiego czaj, a to słowo zostało zapożyczone z języka chińskiego za pośrednictwem innych języków Azji.
  • Czarna magia
    Czyli: coś, czego zrozumieć nie sposób. Zwykle skromnie przyznajemy, że to, co dla nas niezrozumiałe, inni zrozumieć mogą – i mówimy: to dla mnie czarna magia.
  • Czarny koń
    Czyli: nieoczekiwany zwycięzca. Pierwszy użył tego określenia Beniamin Disraeli, w odniesieniu do wyścigów konnych. Potem tę metaforę stosowano w sytuacjach politycznych, także w sportowych.
  • Czarny rynek
    Czyli: strefa nielegalnego handlu. Nie ma rynku białego czy jasnego, tylko o czarnym mówimy. Ta barwa ma się kojarzyć ze złem, a co najmniej z bezprawiem.
  • CZAS
    Czas pojmujemy jako coś linearnego, co jest w ruchu (por. czas płynie, dni mijają, z biegiem lat) lub w czym sami się poruszamy (por. podróż w czasie, przenieść się w jakieś czasy).
  • CZATOWAĆ
    Czatować znaczy już nie tylko ‛stać na czatach’, ale i ‛uczestniczyć w czacie (czyli pogawędce internetowej)’.
  • CZELNY
    Słowo czelny powstało od bezczelny, a to drugie od wyrażenia bez czoła, używanego w znaczeniu ‛bez wstydu’.
  • CZESKI BŁĄD
    Dwojako bywa wyjaśniana geneza zwrotu czeski błąd. Jedni przyjmują prostolinijnie, że gdy Polacy zamienią przypadkiem kolejność liter i zamiast np. grat napiszą grta, to powstające słowa przypominają wyglądem czeskie.
  • Czeski film
    Czyli: sytuacja, w której nie wiadomo, o co chodzi. W latach sześćdziesiątych minionego stulecia popularne było czeskie kino, które czasem w swojej awangardowości stawiało wysokie wymagania odbiorcom.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego