W słowniku Doroszewskiego jest wyraz serebszczyzna oznaczający podatek w srebrze (na Litwie i Rusi). Jest również w osobnym haśle w postaci sierebszczyzna, a tam z kolei wspomniane jest o formie 'sierpszczyzna'. Do tego dochodzi sierp księżyca, który jest srebrny – a zatem wygląda na to, że istnieje pokrewieństwo słów sierp i srebro. Czy rzeczywiście? I czy to księżyc, będący równocześnie sierpem i srebrnym – stał się punktem, w którym zaczęły się rozchodzić znaczenia?

Szanowni Państwo,
mam pytanie o odmianę kilku nazw: Sierra Morena, Cuenca i Brescia. W słowniku widnieje Sierra Nevada jako nieodmienna, więc analogicznie nie powinno się odmieniać Sierra Morena, w tekstach znajduję jednak odmieniany drugi człon (do Sierra Moreny, o Sierra Morenie itp.). Z drugiej strony, powinno się odmieniać nazwy zakończone na -a, bo mamy wzorce odmiany. A więc „Jadę do Cuenki i do Brescii”?
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Czy słowo sierżant nie pochodzi przypadkiem od krzyżackiego tytułu „sariant” oznaczającego braci służebnych, na co mogłoby wskazywać słowo sarjentu w języku baskijskim, oznaczające właśnie sierżanta?

Czy przy zbiegu dwóch czasowników zwrotnych można powtórzyć słowo się, np. „Nie da się ustosunkować się”, „Ośmielam się nie zgodzić się”. W tych przykładach unikamy powtórzenia i mówimy: „Nie da się ustosunkować”, „Ośmielam się nie zgodzić”. Jednak w niektórych sytuacjach niepowtórzenie się może prowadzić do nieprecyzji, np. kiedy słyszymy „Zdecydowałem się dobrze prowadzić”, to nie wiemy, czy mówiącemu chodziło o prowadzenie czegoś (np. samochodu), czy o prowadzenie się.
I drugie pytanie: jak zachowuje się się w gerundiach? W „Innym słowniku języka polskiego PWN” przy słowie konduita podano synonim prowadzenie. Czy forma prowadzenie się jest błędna? Znów ta sama wątpliwość: kiedy słyszę: „Jej prowadzenie pozostawia wiele do życzenia”, od razu myślę o prowadzeniu samochodu, prowadzeniu w klasyfikacji, ale nie o prowadzeniu się.

Dziękuję i pozdrawiam,
Jerzy Buczek

Szanowni Państwo!
Pytanie dotyczy pewnej konstrukcji z się, która w pewnych otoczeniach jest rusycyzmem. Chciałbym spytać – w których. Wiem, że po czasowniku, ale nie zawsze. Jak jest w takim przykładzie: „Magnetowid się włącza, gdy zostanie wczesniej zaprogramowany”? Czy się należy umieścić tu bezwarunkowo przed czasownikiem? Byłbym jednak niezmiernie wdzięczny za informacje ogólniejszej natury.
Pozdrawiam
Wielbiciel Poradni

Które wyrażenie jest poprawne: potrzebować się nawzajem czy potrzebować siebie nawzajem?

Które wyrażenie jest poprawne: potrzebować się nawzajem czy potrzebować siebie nawzajem?

Jak to jest z wyrażeniem pytać się kogoś? Czy nie wystarczy powiedzieć „Zapytaj go”, zamiast „Zapytaj się go"? Pytać się to pytanie własnej osoby, więc jednoznacznie wskazywałoby to na poprawną formę, jednak prawie wszyscy Polacy używają tej nielogicznej formuły. Co jest poprawne?

Czy istnieją, a jeśli tak, to jakie, związki etymologiczne między wyrazami siksa (polski), Schickse (niemiecki) i szikse (jidisz)?

Szanowni Państwo!
Dwa zdania: „Wierzę, że Siła Większa mi pomoże” i „Wierzę, że Siła większa mi pomoże”. Jaką częścią mowy i zdania jest Siła Większa (określenie rozumiane jako całość) oraz Siła i większa z drugiego zdania (przydawka przymiotna?)? Co jest podmiotem w tych zdaniach: domyślne ja czy ta Siła?
Z poważaniem
Deckard