Radków
  • Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze

    12.05.2023
    12.05.2023

    Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?

    Z poważaniem BT

  • Czemu Kuba, a nie Jakub?
    31.12.2012
    31.12.2012
    Zastanawia mnie pewna sprawa: jak to jest ze stosowaniem różnych form imion? Zawsze mi się wydawało, że w sytuacji oficjalnej używamy pełnych form, zdrobnienia pozostawiając dla kontaktów towarzyskich. Jednak kiedy na plakacie reklamującym koncert widzę, że wystąpi Kuba (nie Jakub) Badach, a film reżyserowała Kasia (nie Katarzyna) Rosłaniec, to sama juz nie wiem, czy to normy się zmieniły, czy jak?
  • futrować – nafutrować

    18.06.2023
    18.06.2023

    Czy „nafutrowany” w znaczeniu mocno najedzony to regionalizm? Ze zdumieniem odkrywam, że nie ma go w słowniku PWN.

    Pozdrawiam serdecznie

    D.

  • kram
    22.01.2009
    22.01.2009
    Witam!
    Czy w staropolszczyźnie spotyka się słowo kram w znaczeniu 'odbyt' ewentualnie 'dupa'? „Wetkaj okład tam,/ Gdzie boli cię kram” – to z powieści Michała Krzywickiego Plagi tej ziemi. Ciekaw jestem, czy autor dokopał się tak rzadko spotykanego znaczenia, czy je sobie wymyślił.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pzdr serdecznie
    Radek
  • opus
    23.12.2002
    23.12.2002
    Ostatnio ze zdumieniem stwierdziłem, że rzeczownik opus mimo odmiany charakterystycznej dla rzeczowników rodzaju męskiego sam jest rodzaju nijakiego, co determinuje (na przykład) nienaturalne dla mnie konstrukcje w rodzaju np. opus dziesiąte. Jestem ciekaw, dlaczego tak jest i jakie inne rzeczowniki wykazują podobne „anomalie”.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Radek Gontarek
  • prędkość
    27.03.2012
    27.03.2012
    Witam,
    czy tekst z prędkością 120 km/h należy przeczytać: z prędkością stu dwudziestu kilometrów na godzinę, z prędkością sto dwadzieścia kilometrów na godzinę?
    Pozdrawiam
    Radek Soska
  • siekiera czy rąbajka?
    14.10.2015
    14.10.2015
    Dzień dobry.
    Chciałbym się dowiedzieć, jak to z tą siekierą było. Skoro czynność łupania drewna to rąbanie (bezokolicznik: rąbać), a drwal to dawniej rębacz, to dlaczego mówimy siekiera, a nie mamy np. słowa, które usłyszałem od mojego pięcioletniego syna: rąbajka lub rombajka (też rodzaju żeńskiego)?
    Dziękuję.
    Radek
  • słabo słyszący

    7.03.2001
    7.03.2001

    Które słowo jest poprawne: słabosłyszący czy słabo słyszący?

    Z podziękowaniem

    Radek Grzegorzewski

  • stolica
    12.04.2005
    12.04.2005
    Witam.
    Mam takie pytanie, na które – by odpowiedzieć – z pewnością wystarczyło by jedynie zerknąć do słownika etymologicznego, ale jeśli już mam taką możliwość… Zatem do rzeczy. Zastanawiałem się ostatnio nad etymologią słowa stolica i pierwszym skojarzeniem, jakie przyszło mi do głowy było sto ulic. Czy mogliby Państwo przytoczyć właściwą etymologię i w ten sposób zweryfikować moje domniemania? Będę serdecznie wdzięczny za pomoc.
    Z wyrazami szacunku
    Radek Wiercioch
  • zdrobnienia
    30.12.2009
    30.12.2009
    Czy zdrobnione imiona, np. Izka, Aśka, Kaśka, Anka są tak samo nacechowane jak zdrobnienia: Iza, Asia, Kasia, Ania? Czy zwracając się do koleżanki: „Izka/Aśka przynieś proszę te dokumenty” zamiast Iza/Asia, można powiedzieć, że używamy formy mniej sympatycznej dla odbiorczyni (przez niektórych traktowanej nawet jako mniej grzeczna)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego