Słowniku-mitów-i-tradycji-kultury
  • faun i sylen
    28.02.2006
    28.02.2006
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie: jak wygląda liczba mnoga od słów faun i sylen? Widywałem już różne wersje, postanowiłem więc zajrzeć do słowników. Te jednak są niekonsekwentne: Słownik mitów i tradycji kultury Kopalińskiego podaje liczbę mnogą sylenowie i faunowie; Słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje liczbę mnogą fauny (słowa sylen w ogóle nie zna); Słownik ortograficzny PWN podaje liczbę mnogą sylenowie oraz do wyboru obie wersje: fauny i faunowie.
    Pozdrawiam.
  • hydra i Hydra
    14.05.2003
    14.05.2003
    Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. E. Polańskiego oraz Słownik nazw własnych Jana Grzeni podają pisownię wyrazu Hydra (gdy chodzi o mitycznego potwora) wielką literą. Tymczasem inne, ale również wiarygodne źródła, podają ten wyraz jako rzeczownik pisany małą literą. Te źródła to: Mała encyklopedia kultury antycznej (PWN 1990) oraz Słownik mitów i tradycji kultury Władysława Kopalińskiego (ten w haśle Herakles). Czy popełniono w tych książkach błąd, czy raczej jest to oboczność nie uwzględniona w pierwszej grupie słowników?
  • Jednak Pytia (‘kapłanka Apollina’)
    4.04.2018
    4.04.2018
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać, dlaczego Wielki słownik ortograficzny PWN zaleca pisownię wyrazu pytia (w znaczeniu: ‘wieszczka Apollina’) dużą literą, tak jakby była to nazwa własna. Mała encyklopedia kultury antycznej daje na początku małą literę, według mnie słusznie (w przeciwnym razie sugeruje to imię jakiejś konkretnej wieszczki).
    Z wyrazami szacunku
    Tomasz Majtczak
  • Padawan
    15.05.2017
    15.05.2017
    Szanowni Państwo,
    w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Co się kołem toczy?
    5.04.2012
    5.04.2012
    Szanowni Państwo,
    czy w języku polskim istnieje powiedzenie Historia kołem się toczy, czy jest to tylko błędna forma powiedzenia Fortuna kołem się toczy?
  • gazela
    25.09.2006
    25.09.2006
    Czy istnieje słowo gazela jako jeszcze jeden synonim gatunku literackiego gazel (ghazal, gazal)? Nie znajduję go w żadnym słowniku PWN, natomiast pojawia się w innych źródłach:
    - Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury (gazela obok gazel i gazal),
    - Michał Głowiński i in., Podręczny słownik terminów literackich (gazela jako jedyna wersja).
  • geneza frazeologizmów
    2.11.2013
    2.11.2013
    Dzień dobry,
    interesuję się genezą związków frazeologicznych w języku polskim. Gdzie mogę znaleźć takie informacje? Chodzi mi o literaturę, którą będę mogła wykorzystać do napisania pracy magisterskiej na ten temat. Niestety wszystkie słowniki, które do tej pory przejrzałam nie wspominają o pochodzeniu frazeologizmów, a jedynie tłumaczą ich znaczenie.
  • krokodyle łzy
    4.02.2002
    4.02.2002
    Chciałabym wiedzieć, jak brzmi poprawna wersja związku frazeologicznego o łzach krokodyla. Oto, co na ten temat mówią słowniki:
    1. „Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny” PWN, wyd. 2002, podaje 3 wersje jako poprawne:
    - krokodyle łzy, rzad. łzy krokodyle;
    - wylewać, ronić krokodyle łzy;
    - wylewać, ronić krokodylowe łzy.
    2. „Nowy słownik poprawnej polszcyzny” PWN, wyd. 1999, dopuszcza tylko krokodyle łzy, zaznaczając, że istnieje przymiotnik krokodylowy, ale nie używa się go w tym związku frazeologicznym.
    3. „Słownik mitów i tradycji kultury” – W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd.2001, podaje tylko łzy krokodylowe.
    Więc jak powinnam powiedzieć: łzy krokodyle czy krokodylowe? Będę wdzięczna za wyjaśnienie tej łzawej kwestii.

    Z poważaniem
    Anna Szczepańska
  • eponim
    8.02.2010
    8.02.2010
    Czym jest eponim? Większość słowników podaje, że to WYRAZ (jak geonim czy hydronim), a także – w innym znaczeniu (które tutaj możemy pominąć) – starożytny urzędnik. Jednak w Słowniku mitów i tradycji kultury Władysława Kopalińskiego można znaleźć jeszcze jedno znaczenie: 'osoba, której imieniem coś nazwano'. Tego znaczenia nie notują PWN-owskie słowniki (Uniwersalny, Wielki wyrazów obcych, 100 tysięcy potrzebnych słów), stąd pytanie, czy jest ono uprawnione?
  • siódme poty
    7.02.2015
    7.02.2015
    Dlaczego mówi się wylewać siódme poty? Skąd to się wzięło? Czy ma to jakieś swoje pochodzenie, związek z czymś?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego