-
ława, ławka, ławkować
17.04.202317.04.2023Ostatnio – przy okazji internetowej dyskusji o zakazie jeżdżenia po chodniku (autem, rowerem, hulajnogą itp. bo – jak stwierdził autor „chodnik z nazwy jest do chodzenia”) zaczął mnie trapić problem polskiego słowotwórstwa a mianowicie słowa „ławka”.
Do czego służy ławka? Wg definicji Słownika Języka Polskiego PWN to ławka
1. «mebel do siedzenia dla kilku osób, często z oparciem»
2. «stolik z krzesłami w klasie, sali dla uczniów, studentów itp.»
ale żadne z nich nie sugeruje czasownika („ławkować”) i co on mógłby oznaczać (por. siedzisko – rzecz do siedzenia)
Skąd do języka polskiego trafiło słowo „ławka”?
Pozdrawiam
-
nie(o)publikowany28.04.200928.04.2009Czy jest rożnica między przymiotnikami niepublikowany i nieopublikowany? Jeśli tak, to jaka?
Dziękuję. -
Przymiotniki złożone czy zestawienia?23.05.201623.05.2016Szanowna Redakcjo,
jak powinnam zapisać połączenia: nisko toksyczne czy niskotoksyczne skażenie, podobnie średnio toksyczne, nisko wykwalifikowany, niskopłatny pracownik, wysoko oprocentowany, nisko płatna praca?
Dziękuję i pozdrawiam
Kasia C. (czy Cz. byłoby błędem?)
-
akcent w polszczyźnie25.05.201325.05.2013Dlaczego w wyrazach katolik czy fabryka dopuszczalne jest akcentowanie na pierwszą sylabę? W jakich innych słowach jest to jeszcze możliwe? Czy tworzą one serię, czy ma tu zastosowanie jakaś reguła?
-
filiżanka
16.11.202316.11.2023Szanowni Państwo,
proszę o etymologię słowa filiżanka. Czy jego źródłosłowem jest może starogrecki wyraz pinax [πίναξ] ‘deska drewniana; tablica do pisania, rysowania; talerz, półmisek’?
Z poważaniem
Stratos Vasdekis
-
Forma w Polszcze
19.06.202316.06.2023Dlaczego w staropolszczyźnie mówiono „w Polszcze” (pewnie celownik też tak brzmiał?). I dlaczego skoro tak, to obecnie poprawna forma jest „w Polsce” – czy to wpływ mazurzenia?
Dziękuję za pomoc
Łukasz
-
Jak to w rodzinie…9.07.20039.07.2003Panie Profesorze,
jest Pan moją ostatnią deską ratunku, ponieważ w dostępnych mi źródłach nie znalazłam odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie. Chodzi o to, że moja teściowa wymaga od swoich dzieci (i mnie) oraz od wnuczek zwracania się do siebie w formie 3. os. l.p.: „Niech mamusia (mama, babcia) powie (da, pokaże itp.)…” lub „Proszę powiedzieć (dać, pokazać itp.)…” zamiast „Mamusiu (mamo, babciu), powiedz (daj, pokaż itp.), proszę”. Teściowa pochodzi z Wilna, ukończyła filologię rosyjską i twierdzi, że takich form zwracania się do osób starszych od siebie nauczona została w rodzinnym domu, w związku z tym wymaga tego od nas. Ja, co prawda, nie jestem filologiem, ale ekonomistką, jednak zwracam uwagę na to, JAK mówię, i chcę, aby moje dziecko również wypowiadało się poprawnie. Formy podane wyżej drażnią mnie, wydają mi się nieco archaiczne i dlatego pytam: czy moja teściowa MA PRAWO (z punktu widzenia poprawności językowej) wymagać od nas używania wspomnianych form?
Z niecierpliwością będę oczekiwać odpowiedzi od Pana.
Załączam wyrazy szacunku,
Marta Piaskowska z Łodzi -
licentia poetica14.06.201014.06.2010Mam problem z pewnym tekstem. Proszę sprawdzić, czy jest on napisany prawidłowo i czy nie ma w nim żadnych błędów:
dzielę niedzielę
po sztuce mięsa wystawionej
na deskach obiadu
obrzucamy się pomidorami
zamiast
musztardy partia szachów
na deser wygrywa wybory
przesuwam pionki poziomek
zbite śmietaną
matują pata -
rzeczowniki na -nia18.10.200618.10.2006Dzień dobry.
Moje pytanie dotyczy zasadności odmieniania słowa dafnia w dopełniaczu l.mn. jako dafni, czyli bez podwójnego i na końcu (wbrew zasadzie, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ia tworzą D. l. mn. na -ii, o ile mają pochodzenie obce). Tak na przykład odmieniamy podobnie brzmiące terminy biologiczne: huernii, urolagnii, beckmannii itp. Zaś dafnia w istocie pochodzi z n.-łac.
Dziękuję. -
surfować czy serfować?
28.09.200128.09.2001Interesuje mnie pisownia wyrazu surfuj (po Internecie). Czy dopuszczalna jest forma zgodna z wymowa – serfuj?
Urszula