dostrzegać
  • Pomarańcza i pomarańczowy
    18.04.2017
    18.04.2017
    Chodzi mi o słowa pomarańczowy oraz pomarańcza. Co było pierwsze – jajko czy kura, czyli: czy pomarańcza jest pomarańczą, ponieważ jest koloru pomarańczowego, czy może kolor pomarańczowy jest pomarańczowy, bo taki kolor ma pomarańcza?
    Ponadto – skąd to słowo w języku polskim? Nie przypomina mi żadnego słowa w innych językach – Rosjanie jedzą „apielsiny”, ale są one kolory o nazwie „oranżewyj”, Anglicy z kolei jednakowo nazywają zarówno owoce, jak i kolor (orange), ale nie dostrzegam żadnych analogii z pomarańczą.
    Jaka jest geneza i historia tych słów?

    Z poważaniem

    Michał Płonka
    Góry Świętokrzyskie
  • poranek

    15.10.2023
    15.10.2023

    Mam pytanie dotyczące słowa „poranek”. Zastanawia mnie jego pochodzenie, skąd pochodzi przedrostek „po”? Następnie, definicja słownikowa mówi, że poranek następuje po wschodzie słońca, więc czy poprawne jest stwierdzenie, że poranek jest po brzasku, skoro znaczenie słowa brzask to: 1. «światło widoczne na niebie przed wschodem słońca» 2. «odblask rzucany na coś przez źródło światła»? Spotkałam się również z interpretacją poranka związaną z trybem życia, co ma według mnie uzasadnienie.

  • Pożyczać, nie pożyczać?
    13.01.2015
    13.01.2015
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy zapożyczeń z języka angielskiego. Czy poprawne jest zapożyczanie wyrazów takich, jak: copywriter, freelancer itp.? Wiem, że utrwaliły się one w polszczyźnie i weszły do słowników, ale mimo wszystko nie zostały spolszczone, ich wymowa jest obca. Czy z punktu widzenia językoznawców takie pożyczki są poprawne? Przecież np. copywriter nie kojarzy się nawet z żadnym polskim słowem, podobnie bloger, chociaż w ostatnim wypadku polska jest chociaż wymowa.
  • po żydowsku
    23.11.2013
    23.11.2013
    Szanowni Państwo,
    w książce Joanny Tokarskiej-Bakir Rzeczy mgliste: eseje i studia autorka przytacza dwa zwroty: zapinać się po żydowsku (na lewą stronę) i jeść po żydowsku (nóż w lewej, widelec w prawej). Czy mają one źródło w jakichś realnie istniejących zwyczajach?
  • problem rachunkowy
    5.03.2011
    5.03.2011
    Dzień dobry.
    W regulaminie zawodów II Grand Prix Lubina w Nordic Walking podane są kategorie wiekowe: do 39 lat, 40–49 lat, 50–59 lat, powyżej 60 lat. Zawodnik urodzony w lipcu 1951 został zakwalifikowany do kategorii powyżej 60 lat. Czy jest to zgodne z regulaminem skoro ma mniej jak 60 lat?
    Serdecznie pozdrawiam.
  • Przecinek przed spójnikiem a

    21.09.2020
    21.09.2020

    Dzień dobry, mam wątpliwości co do postawienia przecinka przed spójnikiem a w poniższych zdaniach:

    1. Dostrzegam pewne pokrewieństwo pomiędzy opisanymi postawami a wyróżnionymi przez badacza dwoma typami partycypacji w indyferencji.

    2. Należy wskazać możliwe analogie pomiędzy uczuciami wobec mocy magicznej a uczuciami estetycznymi.

    Czy ten przecinek powinien znaleźć się w tych zdaniach? Spotkałam się z różnymi opiniami na ten temat dlatego będę wdzięczna za pomoc. Z wyrazami szacunku! E. S.

  • Przecinek w wyrażeniach sfrazeologizowanych
    31.12.2015
    31.12.2015
    Szanowni Państwo,
    mam kłopoty interpunkcyjne ze zdaniami, które chyba można uznać za sfrazeologizowane:
    Zegar chodził(,) jak chciał,
    Bóg jeden wie(,) co się tam działo,
    (…) które nie wiadomo(,) czemu miałyby służyć (czyli 'nie służyły do niczego', nie: 'nikt nie wiedział, do czego służyły’),
    Zrobię to najlepiej(,) jak się da.
    Ostatni przykład jest podobny do tego z porady gdzie się da.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • ręczne dopiski w korespondencji urzędowej
    5.07.2004
    5.07.2004
    Szanowny Panie Profesorze,
    pracuję w instytucji państwowej i interesuje mnie Pana zdanie na temat odręcznych „dopisków” w korespondencji oficjalnej. Listy urzędowe pomiędzy dyrektorami, ministrami itp. pisane są bowiem w całości na komputerze, natomiast odręcznie dodawany jest zwrot Szanowny Panie Ministrze oraz zwrot z poważaniem. Wygląda to co najmniej dziwnie. Co Pan o tym sądzi?
    Z poważaniem
    Robert K.
  • Staropolszczyzna w wersji audio?

    12.03.2013
    12.03.2013

    Gdzie można znaleźć nagranie audio brzmienia starodawnej polszczyzny, tj. rekonstrukcji aktorskiej sposobu, w jakim dawniej potocznie mówiono?

  • sto samolotów
    8.01.2013
    8.01.2013
    Szanowna Redakcjo,
    mam problem z następującym sformułowaniem: „dostępnych jest sto samolotów” czy „dostępne jest sto samolotów”? Poprawne są obie formy czy tylko jedna z nich i która? Zawsze w takich przypadkach zastanawiam się nad związkiem zgody między podmiotem a orzeczeniem i jak to się ma do pierwszej wersji?
    Pozdrawiam serdecznie
    Anna
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego