Dzień dobry,

zwracam się z pytaniem, które nurtuje mnie od dłuższego czasu. Czy w kontekście prawnym lub językowym, poprawne jest sumowanie tytułu zawodowego i stopnia naukowego? Dokładnie chodzi mi o przykład mojej osoby. Ukończyłem studia I i II stopnia na politechnice uzyskując tytuł mgr inż. Następnie obroniłem doktorat z nauk humanistycznych uzyskując stopnień dr. Czy mogę posługiwać się podpisem dr inż. XYZ (lub po habilitacji również w dyscyplinie nauk humanistycznych) dr hab. inż.?

Posiadam tytuł zawodowy inżynier elektromechanik, jestem magistrem ekonomii i jestem doktorem nauk społecznych. Czy mogę używać tytułu dr inż.?

Szanowni Państwo,
Mam nadzieję, że Poradnia Językowa jeszcze działa (nie miałam z Państwem od dłuższego czasu kontaktu) i będę mogła skorzystać z Waszej pomocy. Oto moje pytania:
1. Czy istnieje w polskim języku słowo ewaluować (od angielskiego evaluate – oceniać.) W mojej pracy (firma zagraniczna) jest to coraz częściej używane.
2. Czy poprawnie powinno być podkoszulek czy podkoszulka.
3. Czy „modne” od kilku lat słowo molestować (w kontekście: 'wykorzystywać seksualnie') jest używane poprawnie? Przez wiele lat słowo to miało zupełnie inne znaczenie ('nagabywać') – teraz rozpanoszyła się kalka angielska i użycie tego słowa w pierwotnym znaczeniu wywołuje wręcz dwuznaczne uśmieszki. Czy więc słowo to w nowym znaczeniu jest weszło na stałe i oficjalnie do języka polskiego?
4. Drażni mnie powszechne nadużywanie słowa sponsor. Czy można go zastąpic słowem fundator, darczyńca lub wręcz dobrodziej? A może mecenas, choć to ostatnie odnosić sie chyba powinno do wspierania sztuki? Czy słowo sponsor jest już oficjalnie uznawane w poprawnej polszczyźnie?
5. W dalszym ciągu nie mogę pogodzić się ze słowem reklamówka, oznaczającym torebkę plastikową (a może plastykową – przy okazji – jaka jest poprawna pisownia słowa plastik?) Nigdy nie używam tego słowa – wydaje mi się strasznie rażące. A może jestem po prostu przeczulona i mogę bez oporu używać słowa reklamówka, jak to robi wiekszość?
6. Ciągle rażąca wydaje mi się komórka zamiast telefon komórkowy (chyba głównie z powodu lenistwa językowego, podobnie jak i wspomniana wyżej reklamówka). Czy więc komórka jest poprawna?
7. Wracam jeszcze do słów pochodzenia angielskiego. Czy jest przyjęta jakaś zasada odnośnie wymowy niektórych powszechnie używanych słów pochodzenia angielskiego w jęz. polskim? Chodzi mi o słowo keczup, oraz o nazwy własne jak Avon czy Nike. Niektórzy, wydaje mi się, że ze snobstwa (często są to osoby nie znajace angielskiego) wymawiają je jako [keczap], [Ejwon] oraz [Najki]. Ja, mimo ze znam doskonale jęz. angielski, w tych przypadkach wymawiam, jak się pisze (bo jestesmy w Polsce), ale może nie mam racji?

Bedę zobowiązana za otrzymanie odpowiedzi.
Pozdrawiam
Barbara Rościszewska

Lasza Dwali to gruziński obrońca Pogoni Szczecin, a Oren Peli – amerykański reżyser pochodzenia izraelskiego, autor horroru Paranormal Activity. W prasie sportowej i filmowej często spotyka się pisownię Dwaliego i Peliego, a czy aby nie powinno być Dwalego i Pelego, jakkolwiek to drugie nazwisko miałoby wówczas dość jednoznaczne skojarzenie?

Chciałabym się dowiedzieć, jak poprawnie zapisywać nazwy dyrektyw unijnych. Czy jeżeli powołujemy się w tekście na dyrektywę, to należy jej nazwę pisać wielką literą, czy małą, np. w Dyrektywie IPPC?
Pozdrawiam,
Katarzyna Dziewicka

Szanowni Państwo,

proszę o rozwianie wątpliwości, na którą nie znalazłem satysfakcjonującej i jednoznacznej odpowiedzi w słownikach.

Czy podobnie jak w języku włoskim słowo eklezjalny wskazuje na aspekt duchowości, nie przywołując konotacji prawnej, kanonicznej, hierarchicznej, które z kolei są ściśle związane z terminem kościelny? I czy tym samym można określić ludzi świeckich mianem jednostek pozaeklezjalnych?

Z pozdrowieniami,

Miłosz

Szanowny Panie Profesorze!
Mam pytanie dotyczące rodzaju gramatycznego rzeczownika emu. W różnych tekstach widuję naprzemiennie rodzaj męski (ten emu) i nijaki (to emu). Również dostępny tutaj słownik Doroszewskiego dopuszcza obie formy. Uwzględniając zmiany zachodzące w języku, zastanawiam się, czy obecnie obie formy: ten/to emu są nadal w równym stopniu poprawne i mogą być stosowane naprzemiennie? Jeśli tak nie jest, proszę o zaznaczenie, która forma jest poprawna.
Z poważaniem
Tomasz

Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Szanowni Eksperci,
uprzejmie proszę o wyjaśnienia genezy ironicznego powiedzenia być odważny jak żydowski gajowy, spotykanego jeszcze dziś wśród starszego pokolenia Polaków. Jeśli dobrze rozumiem, porzekadło to odwołuje się do stereotypowej tchórzliwości Żydów, ale dlaczego pojawia się w nim akurat gajowy?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski

Dzień dobry,
starałam się wyszukać jednoznaczną odpowiedź na nurtujące mnie pytanie i niestety nie znalazłam jej. Chciałabym zapytać o odmianę nazwiska Gąsienica-Staszeczek. Staszeczek jest tutaj przydomkiem i w takiej formie nazwisko funkcjonuje w dowodzie osobistym. Czy w zaproszeniach powinnam odmieniać oba człony? Zapraszam np. Andrzeja Gąsienicę-Staszeczka, Barbarę Gąsienicę-Staszeczek, Barbarę i Andrzeja Gąsieniców-Staszeczków?
Z góry serdecznie dziękuję za pomoc
Magdalena Ciepielewska