narzędzie
  • Co robi program?
    22.01.2018
    22.01.2018
    Spotkałem się z opinią, że sformułowania typu program wyznaczył wynik są niepoprawną personifikacją programu, komputera itp. Rzekomo jedyną poprawną formą jest wynik został wyznaczony za pomocą programu. Tymczasem użytkownik komputera zwykle traktuje program jako „czarną skrzynkę”, do której wprowadza dane i z której odbiera wyniki. Czy naprawdę musimy traktować program jak narzędzie podobne do młotka czy liczydeł? Od „jedynej poprawnej” formy odstręcza mnie także jej rozwlekłość.
  • Czasownik chędożyć i jego wulgarne znaczenie
    25.10.2018
    25.10.2018
    Szanowni Państwo,
    jak to się stało, że pierwotne znaczenie czasownika chędożyć ewoluowało od staropolskiego ‘porządkować, czyścić, ozdabiać, czynić pięknym’ do wulgarnego określenia ‘odbywania stosunku płciowego’ – jedynego znaczenia, w jakim jest używany przez współczesnych użytkowników polszczyzny? 

    Pozdrawiam

    Stratos Vasdekis
  • czterdziestkaczwórka
    28.02.2006
    28.02.2006
    Dzień dobry,
    mam pytanie o to, jak zapisać w postaci liczby takie słowa, jak np. czterdziestka czwórka, siedemdziesiątka trójka, dwunastka (mowa o rozmiarze narzędzi, broni itp.). Czy 44-ka, 73-ka, 12-tka?
    Małgorzata
  • Czy tylko pełna nazwa może wyrażać szacunek?
    24.10.2012
    24.10.2012
    Uprzejmie proszę o interpretację, czy pisanie słowa Powstanie, używanego w kontekście jako część nazwy własnej Powstanie Warszawskie, oddzielnie wielką literą powinno być traktowane jako błąd ortograficzny. Cytuję: „Pani przewodniczka była młodą osobą, wiedzieliśmy więc, że urodziła się po Powstaniu”. Nauczycielka sprawdzająca pracę wskazała wielką literę w wyrazie Powstanie jako błąd (było takich wyrazów kilka), obniżając ocenę z pracy.
    Grzegorz Kłos
  • DiCaprio

    21.04.2015
    21.04.2015

    Z porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/do-b-Pirla-b-z-Cannavarem;8708.html oraz wspomnianej w niej zasady https://sjp.pwn.pl/zasady/257-68-3-Nazwiska-zakonczone-na-o;629634.html można by wnioskować, że nazwisko DiCaprio można odmieniać. Jednak https://sjp.pwn.pl/szukaj/DiCaprio.html nie podaje takiego wariantu. A zatem można z DiCapriem czy tylko z DiCaprio?

  • Dlaczego sierp i młot, ale Hammer und Siechel?
    23.05.2016
    23.05.2016
    Przy podawaniu nazwy charakterystycznego komunistycznego symbolu w językach germańskich najpierw wymienia się młot, zaś sierp jako drugi w kolejności (podobnie jest w języku greckim, tzn. młot i sierp). W językach romańskich, słowiańskich i należących do innych rodzin (m.in. litewskim, fińskim, węgierskim, albańskim, tureckim) pierwsze miejsce zajmuje sierp, drugie młot. Czy mogłabym poprosić o wyjaśnienie przyczyn tego zjawiska? Skąd u narodów germańskich ta odwrócona kolejność?
  • Doręczyć przez kuriera
    16.05.2017
    16.05.2017
    Doręczenie kurierem, doręczenie przez kuriera czy doręczenie za pośrednictwem kuriera?

    Podczas zakupów internetowych wybieramy doręczenie kurierem. Zgodnie z definicją SJP doręczyć oznacza ‘oddać coś do rąk; przynieść na miejsce przeznaczenia; dostarczyć’. Doręczenie kurierem weszło także do mowy potocznej, czy ta forma jest poprawna, czy może używać którejś z pozostałych?
  • dziesiątka

    18.03.2023
    18.03.2023

    Czy poprawny jest zapis „strzał w 10” jako „strzał w dziesiątkę”? Czy „10” może zastąpić rzeczownik „dziesiątka”, czy zastępuje on tylko liczebniki (dziesięć, dziesiąty)?

  • Edytorskie wyróżnienie przytoczeń

    28.12.2022
    28.12.2022

    Witam,

    jak poprawnie zapisać cudze słowa w powieści w poniższym fragmencie – czy w cudzysłowie, czy od myślników dialogowych, czy też mogą zostać bez niczego?

    „Powtarza pytanie: Gdzie to przeczytał? Tego, co mówi, nie ma w podręczniku.

    Chłopak zaczyna mówić: To, że nie ma tego w p-p-p…, zacina się

    Chłopak wciąż stoi, n-n-nie, nie usiądzie, dobrze wie, że o rewolucji umie na szóstkę z plusem, przytoczył przecież wszystkie najważniejsze wydarzenia i jeśli t-t-trzeba…, tu zacina się”.

    Dziękuję

  • Ergonomia pracy

    20.10.2020
    20.10.2020

    Dzień dobry,

    zwrócono mi uwagę, że sformułowanie ergonomia pracy jest niepoprawne. Np. w zdaniu Bezpieczeństwo i ergonomia pracy zależą od... lepiej byłoby zmienić szyk – czy rzeczywiście jest to konieczne? Źródłosłów zawiera już praca, ale np. często potoczenie używa się np. ergonomiczne krzesło – a może takie sformułowanie też jest niepoprawne?

    Z poważaniem,

    Magdalena

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego