nie-X-tylko-Y
  • nie x, ale/lecz/tylko Y
    5.06.2013
    5.06.2013
    Czy poprawna są następujące konstrukcja ze spójnikami: nie X, ale Y i nie X lecz Y? Czy też raczej powinno być to nie X tylko Y? „Hamilton wierzył, że źródłem bogactwa Ameryki będą nie plantacje i farmy, ALE manufaktury i fabryki”; „nie niewolnicy, ALE imigranci”. Czy też raczej zamiast ale powinno być tu tylko? czy mogłoby być lecz?
  • nie X, ale Y
    22.09.2009
    22.09.2009
    Mam pytanie dotyczące konstrukcji nie coś, ale coś. Czy powinienem powiedzieć: „Nie kupiłem forda, ale opla” czy „Kupiłem nie forda, ale opla”? Ta druga brzmi sztuczniej, ale orzeczenie nie jest zaprzeczone, tak jak w 1. zdaniu, w którym można by dopatrzyć się związku nie kupiłem opla, mimo że w zdaniu chodzi o sens przeciwny! Czy więc elipsa w 1. zdaniu jest dopuszczalne, czy należałoby powtórzyć orzeczenie, tyle że bez negacji?
  • nie X, a Y
    7.10.2008
    7.10.2008
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź, czy poprawne jest użycie spójnika a w funkcji lecz, tylko, np. w takim zdaniu: „Miał na myśli nie abstrakcyjny obiekt, a konkret”. Spotkałam się z zarzutem, że to rusycyzm, co nie wydaje mi się prawdą, sądzę również, że takie zastosowanie a jest poprawne lub co najmniej dopuszczalne, w każdym razie w języku potocznym nie razi mnie. Proszę o rozstrzygnięcie.
  • X, czytaj: Y
    3.03.2013
    3.03.2013
    Szanowni Państwo!
    W wypowiedziach dziennikarzy telewizyjnych spotykam się ostatnio z drażniącą mnie (może niesłusznie?) manierą uściślania treści komunikatów za pomocą wyrazu czytaj. Podam przykład: „Ci pracownicy to osoby doświadczone, czytaj: długo pracujące”. Jaka powinna być ocena takich innowacji składniowych? Czy nie nawiązują one do języka artykułów internetowych, w których za słowem czytaj zamieszcza się link do innego tekstu?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Dominik
  • nie zbyt poprawnie, tylko w sam raz
    29.04.2015
    29.04.2015
    Szanowni Państwo,
    chodzi o konstrukcję zdania nie X, tylko Y w przypadku, kiedy ktoś zasugerował, że COŚ jest zbyt rozbudowane, a ktoś inny odpowiedział: „Nie zbyt rozbudowane, tylko w sam raz”. Czy forma, w jakiej to zapisałam wyżej, jest poprawna? Czy może niezbyt w tym przypadku powinno występować jako jeden wyraz?
  • X lub Y
    2.12.2003
    2.12.2003
    Szanowni Państwo!
    Jeśli dobrze rozumiem to, co pisze o orzeczeniu Nowy slownik poprawnej polszczyzny PWN, zdanie „Mama lub tata pójdą do kina” jest poprawne. Jednak mnie wydaje się ono niepoprawne, bo przeciez do kina pójdzie tylko jedno z nich, wiec orzeczenie powinno być w liczbie pojedynczej. Czy mam rację?
    Z góry dziękuję za odpowiedź, łączę pozdrowienia,
    Ludwik Stawowy
  • Matematyczne x-y i y-i
    26.11.2016
    26.11.2016
    Szanowni Państwo,
    czy poprawny jest zapis zbiór x-ów i y-ów, czy tylko: zbiór iksów i igreków?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • między X a Y
    4.09.2012
    4.09.2012
    Zasady przestankowania mówią o niestawianiu przecinka przed spójnikiem a w konstrukcji: między X a Y. W regule [376] mowa jest o dwóch rzeczach – co jednak gdy elementów jest więcej? Tytuł pracy Bogdana Walczaka z 1987 roku brzmi: Między snobizmem i modą, a potrzebami języka. Czy ten przecinek jest czymkolwiek uzasadniony i czy w opisie bibliograficznym można go dyskretnie pominąć?
  • tytuły postaci X, czyli Y
    7.10.2011
    7.10.2011
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie kwestia pisowni wielką literą w odniesieniu do niektórych książkowych podtytułów: takich, które nie są pisane po kropce, a są poprzedzane słowem czyli. Na przykład: „Julia, czyli Nowa Heloiza”, „Zmierzch bożyszcz, czyli Jak filozofuje się młotem”, „Justyna, czyli Niedole cnoty”. Spotkałam się z przypadkami zapisu wielką i małą literą. Czy są też jednoznaczne reguły dotyczące stawiania przecinka w takich tytułach?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
  • nie z imiesłowami
    18.05.2010
    18.05.2010
    Witam Szanownych Językoznawców.
    Czy we fragmencie zdania: „Dynamiczna, ale nie zaskakująca niczym świeżym rozgrywka” zaprzeczony imiesłów jest na tyle przeciwstawiony drugiemu epitetowi, że uzasadnia to jego rozdzielną pisownię z nie? Czy to przeciwstawienie powinno być bardziej wyraźnie? Jak to jest, wystarczy sama obecność ale, lecz czy tylko, by miało miejsce przeciwstawienie?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Anna
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego