Jak poprawnie napisać zdanie „Wykonujemy czterdziesto i pięćdziesięcioletnim mieszkańcom naszego miasta badania profilaktyczne w zakresie schorzeń serca”? Chciałabym napisać „40- i 50-letnim mieszkańcom”, ale to raczej jest błąd. Proszę o pomoc.
Pozdrawiam z Wejherowa.
Dominika Piaskowska

Szanowni Państwo,

chciałabym zapytać, czy zapisane poniżej wypowiedzenia są zdaniami pytającymi:

Może pojedziemy dzisiaj na zakupy?

Może przewidziano znaleźne?

Wszystko dobrze?

Znasz tę dziewczynkę?

Zastanawiam się, czy może jednak powyższe wypowiedzenia są zdaniami oznajmującymi w formie pytającej.

Z góry dziękuję za odpowiedź

Gabriela

Szanowni Profesorowie,
Przy tłumaczeniu autobiografii Carlo Caretto, „Zakochany w Bogu”, borykam się z pewną trudnością natury terminologicznej. Rozwiązałem ją samodzielnie, lecz zwracam się do Was, jako ekspertów w języku polskim, o przypieczętowanie Waszym autorytetem mych rozwiązań bądź też ich zakwestionowanie. Ostateczny wybór uzależniam od Waszego stanowiska. Moją i Waszą wypowiedź zamierzam umieścić we wstępie książki.

Zgromadzenie Małych Braci, powstałe w roku 1933 z duchowej inspiracji Karola de Foucald, zatwierdzone przez Stolicę Apostolską w 1967, w Polsce istnieje od roku 1977. I dość wiele jest u nas publikacji na ich temat (mam przed sobą na biurku 10 książek), lecz jeszcze więcej terminologicznego bałaganu.
W oficjalnym „Leksykonie Zakonów w Polsce”, wydanym przez KAI, są oni objęci terminem zgromadzenie, tak jak wszystkie inne zgromadzenia, jednakże już w ich konstytucji, jak i w wielu innych polskich tekstach gromadzą się pod słowem Fraternité, zachowanym we francuskiej formie graficznej, np. „Rozprzestrzenianie Fraternité na całym świecie…” lub „Zwierzęta miały swoje miejsce we Fraternité…”. Ci zakonnicy zdecydowanie różnią się od wszystkich innych występujących w „Leksykonie”, mieszkają bowiem nie w klasztorach, ale po dwóch, trzech w blokach, pracują w fabrykach, w sklepach, ubierają się po cywilnemu, dlatego uzasadnione wydaje się to terminologiczne wyodrębnienie.
Fraternité dosłownie znaczy 'braterstwo' i najlepszym polskim odpowiednikiem byłoby, moim zdaniem, wyciągnięte z lamusa słowo fraternia ('braterski stosunek, zbratanie, przyjaźń' – według słownika Doroszewskiego). Jestem bardzo wyczulony na ekspansję obcych wyrazów do polszczyzny, jednakże obecnie to przede wszystkim kupieckie words nas po chamsku atakują, zaśmiecają media, dlatego wobec eleganckiej francuszczyzny, sromotnie wypartej znad Wisły, byłbym tolerancyjny, a nawet przyjazny. Zwłaszcza, że to zgromadzenie jest jakoś szczególnie związanie nie tyle z samą Francją, co z językiem francuskim, traktowanym jako język misyjny wśród krajów arabskich. Przyjmuję zatem do mojego tłumaczenia termin Fraternité (zawsze z dużej litery), w znaczeniu Zgromadzenia Małych Braci (lub Sióstr).
A jak nazywać poszczególne wspólnoty? Prócz neutralnego słowa wspólnota, używane są dwa inne, francuskie i jego dosłowne tłumaczenie: fraternité i braterstwo. „Kroniki poszczególnych fraternité, chociaż…”, „Żadnemu Braterstwu [całkowicie nieuzasadniona duża litera – mój przypis] nie wolno…”. I tu się całkowicie nie zgadzam z tłumaczami, którzy mnie poprzedzili. Braterstwo w znaczeniu jakiejś konkretnej wspólnoty jest dość niezręczne, a fraternité trochę dziwaczne i aż się prosi, aby je spolszczyć na fraternię, co też czynię w mym przekładzie. Zdumiewające jest niezwykle częste traktowanie z dużej litery braterstwa czy fraternité, co niewątpliwie bierze swe źródło z oryginalnych tekstów. Mój Carlo Caretto pisze: „Questa Fraternità di Spello dovrebbe…”, ale przecież nie napiszę w tłumaczeniu: „Ta Fraternia (czy Wspólnota) ze Spello powinna…”, a tylko: „Ta fraternia (czy wspólnota) ze Spello…”. Nie znajduję żadnego uzasadnienia, aby w języku polskim zastosować dużą literę (we włoskim również).
Natomiast już nie tylko zdumiewają mnie, lecz wręcz gorszą bardzo nagminne w wielu publikacjach zdania, jak na przykład: „Żaden Mały Brat nie powinien…” czy „Idąc ulicą spotkałem dwie Małe Siostry, które…”. Mały brat jest tu użyty w znaczeniu pospolitym, jak franciszkanin, czy jezuita i zgodnie z regułami powinien być mały, tym bardziej, że podstawową zasadą duchowości małych braci (tu mógłbym już chyba napisać Małych Braci, w znaczeniu Zgromadzenia, Fraternité, co kładzie nieco inny akcent) jest życie w ukryciu, na wzór Jezusa z Nazaretu. I faktycznie, w życiu, w bloku mieszkalnym czy w zakładzie pracy, sąsiedzi, koledzy często nawet nie wiedzą, że rozmawiają z małym bratem, z prawdziwym zakonnikiem. Czemuż więc chcą się wyróżnić w piśmie?

Dzień dobry,
czy poprawny jest zapis Dzieciom zostało 34 zł reszty, czy Dzieciom zostały 34 zł reszty?

Uprzejmie proszę o wyjaśnienie zapisu.

Pozdrawiam
Bernadetta

Z 24 osobami polski rząd jest obecnie największym w Unii Europejskiej – 

proszę o opinię na temat poprawności tego zdania, noszącego znamiona kalki z angielskiego. 

Szanowni Państwo,
zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie, która z form dzisiaj jest bardziej poprawna: zszyć czy zeszyć. Poszukując informacji w tej kwestii gdzieś znalazłam, że jedna i druga forma jest poprawna, koleżanka polonistka twierdzi, że tylko forma zszyć.

Z góry bardzo dziękuję za pomoc.

Z poważaniem
Anna S.

Szanowni Państwo,
czy istnieją jakieś zasady dotyczące zwielokrotnień liter w zapisie dialogów? Mam na myśli wyrazy typu: Taaak (Taaa – w niedbałej mowie), Hmm, Uff,Trrrach!, a także zapis wymowy rozciągniętej w czasie: Oooolaaa! Gdzie jeeesteeeś?, czy wymowy osób pijanych: Ttty, jesssteśśś, ciefffczyna są-siadófff?.
Spotkałam się z opinią, że jedyne dopuszczalne zwielokrotnienia to 3 lub 5 (tudzież 6) liter? Czy to prawda?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Państwo,
słowniki podają żętycę, natomiast rozporządzenie Ministerstwa Rolnictwa podaje żentycę. Która instytucja pełni funkcję nadrzędną, dominującą?

Z poważaniem,
Czytelnik

Jaką literą pisać żydzi mesjańscy? Jak mi wiadomo, z racji tego, że problematyczne jest orzekanie, czy słowo Żydzi odnosi się do wyznania, czy narodu, poleca się, żeby pisać je wielką. Co jednak w przypadku żydów mesjańskich (pielęgnujących tradycję judaizmu i uznających Jezusa za Mesjasza), którzy nie muszą posiadać pochodzenia żydowskiego (są wśród nich np. członkowie o korzeniach arabskich)? Kluczowe wydaje się tu wskazanie na wyznanie, czy powinno się więc pisać oba człony małą literą?