niezręczność
-
w ustach mężczyzny20.09.200520.09.2005Komentator mężczyzna rzekł o żeńskiej drużynie: „Męczyliśmy się”, „Rzuciliśmy się do odrabiania strat”. Odebrałem to jako niezręczność, gdyż grupa wykonująca czynność składała się wyłącznie z kobiet („Męczyłyśmy się” w ustach mężczyzny zabrzmiałoby kuriozalnie, więc oczekiwałbym całkiem innej konstrukcji). Kiedy jednak o meczu pań mężczyźni mówią „Wygraliśmy”, „Przegraliśmy”, to tego dysonansu nie słyszę.
Czy rzeczywiście są to dwa stylistycznie różne przypadki, choć sytuacyjnie takie same? -
formuły powitalne1.11.20131.11.2013Szanowni Państwo,
pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
Kreślę się z poważaniem
— Mieszko Wandowicz
PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy). -
i/lub15.04.200515.04.2005W tekstach angielskich spotykam się często z wyrażeniem and/or, mam jednak opory przed dosłownym tłumaczeniem ich na polski – i/lub brzmi dla mnie bowiem dość niezręcznie. W jaki można tej niezręczności uniknąć? Czy lepszym rozwiązaniem byłoby pisanie i (lub)? Może wystarczyłoby samo lub? A może jednak w i/lub nie ma nic złego?
Z góry dziękuję i pozdrawiam,
Ewa Dacko
-
Inna sprawa to (,) czy…8.07.20158.07.2015Szanowni Państwo,
zastanawia mnie interpunkcja w zdaniu „Czy ma to wpływ na ludzkie zachowania, to inna sprawa”. Gdyby zamienić kolejność członów oddzielonych przecinkiem, widoczna byłaby podrzędność frazy „Czy…” i konieczność przecinka, więc chyba powinien się znaleźć również w wyjściowej wersji? A co ze zdaniem „Inna sprawa to czy ma to wpływ na ludzkie zachowania”?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Jak nie używać cudzysłowu?31.10.200831.10.2008Witam,
mam pytanie o zapisywanie metafor w cudzysłowach. Jest to tak powszechne, że czasem zaczynam się zastanawiać, czy dobrze robię, usuwając większość z takich zapisów. Właśnie teraz pojawiły się wątpliwości, a dotyczą one zdań: „Sylwester nie jest świętem ustawowym, ale «zwykłym» dniem roboczym z «niezwykłym» wieczorem i nocą” oraz „Pączki i faworki są nieodłącznym elementem kuchni polskiej, mimo że «przywędrowały» do nas z Wiednia”. -
kłopotliwy imiesłów2.04.20102.04.2010Naszły mnie dzisiaj wątpliwości natury gramatycznej. Zastanawiam się, czy można powiedzieć: „Zostałby pozbawiony swojego samochodu, tym samym zostając usuniętym z pozycji kierowcy”. Martwi mnie głównie druga część zdania, właściwie jedynie kwestia zostąjąc usuniętym.
-
lokalizacja16.02.200716.02.2007Interesuje mnie słowo lokalizacja jako określenie polskiej wersji programu komputerowego albo pliku ze spolszczeniem. Często obserwuję to na stronie DobreProgramy.pl i zastanawiam się, czy to kolejny bełkot, czy może jest to określenie poprawne.
-
Nikt, masa 29.12.201529.12.2015Jaką „płeć” ma słowo nikt? W nocnej (28.12.2015 r.) audycji Trójki o obrzędach noworocznych w Polsce rozmówczyni red. Sosnowskiego powiedziała: W tej wsi nikt nie wyszedł za mąż w ubiegłym roku. Popieram dążenie kobiet do akcentowania płci w określeniach, ale tu chyba trudno będzie.
Razi mnie – nie wiem, czy słusznie – użycie słowa masę w zdaniu Było tam masę ludzi. Wydaje się, że jeśli już, to Była tam masa ludzi.
-
odmiana tytułów czasopism zagranicznych26.10.200526.10.2005Dzień dobry! Jak to jest z odmianą zagranicznych tytułów czasopism? W szkole uczono, iż są one nieodmienne, a w celu uniknięcia niezręczności warto dodawać przed nimi słowa typu magazyn, tygodnik, dziennik. Jednak przez ostatnie 15 lat doczekaliśmy się wielu polskich odpowiedników i powszechna stała się odmiana. Mówimy na przykład często: w Newsweeku, w Playboy‘u, w Forbes‘ie. Czy to już dopuszczalne (w mowie i piśmie)?
-
Ona i cała rodzina… 10.10.201810.10.2018Szanowni Państwo,
Jak powinno być sformułowane następujące zdanie:
Ona i cała rodzina były zadowolone z wakacji.
Ona i cała rodzina byli zadowoleni z wakacji.
Dziękuję za odpowiedź.
Stała Czytelniczka Poradni Językowej PWN