Szanowni Państwo,
chciałem zapytać o poprawność użycia cudzysłowu w następujących przykładach:

1. Ktoś trafił „szóstkę” w Totolotku.
2. Na przedmiot można się zarejestrować w systemie „kto pierwszy, ten lepszy”
.

W 1. cudzysłów ma, zdaje się, sygnalizować, że nie chodzi o kulę nr 6, tylko trafne wytypowanie 6 liczb wylosowanych przez maszynę, w 2. zaś chodzi chyba o potoczność sformułowania.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

W archiwum państwowym jest czytelnia akt. Czy powinno się o niej pisać dużą literą, czy małą?

Pisząc oficjalne pismo (np. ofertę) do konkretnej osoby w danej firmie, czy najpierw powinnam napisać grzecznościowo dane osoby, do której kieruję pismo, a dalej nazwę firmy, czy na odwrót?

Interesuje mnie wymowa słowa drzwi. Dla większości słów z nagłosową grupą drz słowniki poprawnościowe podają wymowę wzorcową [d-ż] i potoczną [dż-ż], uznając za błędny wariant [dż]. Ku mojemu zdziwieniu WSPP podaje zupełnie odwrotny wzorzec ortofoniczny dla słowa drzwi: [dżwi], pot. [dż-żwi], nie: [d-żwi]. Z czego wynika ta nieregularność i czy aby na pewno wymowę regularną [d-żwi] należy uznać za hiperpoprawną? Dodam, że prof. Bańko w poradzie nr 5684 opowiedział się właśnie za wymową regularną.

Czy poprawne jest użycie sformułowania duża litera? Byłem uczony, że powinno się używać wielka litera, ale zauważyłem, że nawet w niektórych uchwałach ortograficznych RJP (nr 5, br 9) stosuje zwrot duża litera.

Jak należy skracać imiona obce rozpoczynające się na „Th“? Czy „Th“ należy koniecznie traktować jak dwuznak „Ch“? Korektor mojej monografii poprawia skrót imienia Theodore z „T.“ na „Th.“, jednak pozostawia zastosowany przeze mnie skrót imienia Thomas („T.“). Czy zatem należy zapisywać: amerykański prezydent Th. Roosevelt (imię Theodore), ale amerykański wynalazca T. Edison (imię Thomas)?
Wydaje mi się to wbrew logice i według mojej opinii pisownia powinna zostać ujednolicona. W jaki sposób?

Dzień dobry,

mam szereg wątpliwości przy zawieraniu nazw plików/producentów oraz numerów seryjnych przedmiotów/urządzeń w tekstach formalnych (dla instytucji państwowych). Poniżej przedstawiam przykład:

Plik o nazwie: "xxx" utrwalono na płycie sygnowanej: "nazwa producenta", o kodzie alfanumerycznym 5483932589. Płytę opisano pisakiem koloru czerwonego: "płyta nr 1".

W których przypadkach stosować cudzysłów i czy powinien być poprzedzony dwukropkiem, jak w przypadku cytowanych wypowiedzi?

A może zastąpić cudzysłów kursywą i/lub pogrubieniem tekstu?

Z góry uprzejmie dziękuję.

Szanowni Państwo,
dlaczego skrót od słowa dyrektor zapisujemy z kropką? (dyr.), skoro jest wyraźna zasada, że jeżeli skrót kończy się tą samą literą, co skracany wyraz lub forma wyrazowa, wówczas na końcu skrótu nie piszemy kropki? W WSO ani w WSPP, nie znalazłem żadnej informacji, dlaczego mamy taki zapis. Jest to uzus, czy może wieloletnia tradycja takiego zapisu? Proszę o konkretne uzasadnienie tego wyjątku.
Dziękuję i pozdrawiam.

W książce W. Lipońskiego Dzieje kultury brytyjskiej na str. 761–762 na określenie powieści Huxleya, Orwella i Goldinga został użyty termin dystopie, jednak po dłuższych poszukiwaniach nie odnalazłem znaczenia tego wyrazu. Czy jest to synonim słowa antyutopia?
Dziękuję.