ob-
  • szyk przydawki przymiotnikowej

    27.04.2023
    27.04.2023

    Szanowni Państwo!

    Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.


    Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?

    Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.


    Z poważaniem

    Adrian Fröhlich

  • Szyk przydawki wyodrębniającej
    7.12.2018
    7.12.2018
    Mam pytanie dotyczące pozycji przymiotnika odczasownikowego: płatność zrealizowana vs zrealizowana płatność, płatność odrzucona vs odrzucona płatność. Jaką kolejność powinno się zastosować, gdy są to np. nagłówki? W przypadku płatności odrzuconej trudno powiedzieć, że jest to cecha stała, ponieważ taką płatność można zrealizować ponownie.
    Z wyrazami szacunku
  • Szyk się w zdaniu

    16.04.2024
    16.04.2024

    Dzień dobry!

    Moje pytanie dotyczy zdań z zaimkiem zwrotnym "się". W którym miejscu należy go umieścić w zdaniach o konstrukcji analogicznej do poniższej?

    - Ojciec pomógł im się / się im przygotować.

    - Kolega pozwolił jej się /się jej wygadać.

    Często widzę i słyszę zdania typu "...pomógł się im...", ale mam wrażenie, że z logicznego punktu widzenia są one gorszym wyborem.

    Z góry dziękuję i pozdrawiam serdecznie

    Magda

  • szyk składników konstrukcji biernej
    3.01.2011
    3.01.2011
    Witam!
    Która forma zapisu strony biernej jest poprawna: „Kot jest myty przez Maję” czy „Kot myty jest przez Maję”? A może obie?
    Pozdrawiam
  • szyk wyrazów w zdaniu
    29.06.2013
    29.06.2013
    Jaka jest prawidłowa kolejność określeń orzeczenia w zdaniu? Chodzi mi o szyk neutralny. Na przykład:
    Dyrektor wyjechał wczoraj do Krakowa z żoną.
    Dyrektor wyjechał wczoraj z żoną do Krakowa.
    Dyrektor wyjechał z żoną wczoraj do Krakowa.
    Dyrektor wyjechał z żoną do Krakowa wczoraj.

    Czy któreś z tych zdań ma szyk neutralny i dlaczego? Gdzie mogę znaleźć więcej informacji na ten temat?
  • śledzić a upośledzony
    14.02.2008
    14.02.2008
    Chciałabym się dowiedzieć, co ma wspólnego słowo śledzić ze słowem upośledzony. Jaka jest etymologia tych słów? Dziękuję.
  • Śmieci a dzieci
    12.04.2018
    12.04.2018
    Dlaczego w narzędniku słowo śmieci brzmi śmieciami, skoro podobnie brzmiące dzieci odmieniają się już inaczej? Czy obowiązuje tu jakaś zasada? 

    Z poważaniem,
    Agnieszka
  • śmieci czy śmiecie?
    19.05.2001
    19.05.2001
    Czy mówimy wynieść śmieci, czy wynieść śmiecie? Prosimy o szybką odpowiedź.
  • Śmieci czy śmiecie? – Nic o tym nie wiem!
    18.06.2003
    18.06.2003
    Szanowny Panie Profesorze!
    Jesteśmy uczniami liceum i dobrze znamy Pana program. Nurtują nas pewne wątpliwości… Otóż, czy powinniśmy mówić śmieci czy śmiecie i kiedy można mówić w dany sposób. Drugie pytanie dotyczy pewnego niuansu językowego – czy powiedzieć nie wiem nic czy nie wiem niczego. Wydaje się nam, że druga możliwość jest poprawna. Nie mamy pewności.
    P.S. Mamy nadzieję, iż znajdzie Pan trochę czasu na poświęcenie uwagi i odpisanie nam. Serdecznie pozdrawiamy. Życzymy zdrowia.
    Z wyrazami szacunku,
    Dominika i Michał.
  • śmiecie – śmieci
    15.05.2002
    15.05.2002
    Witam,
    Proszę o podpowiedź, które z wyrażeń jest poprawne: kosz na śmiecie, czy kosz na śmieci.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego