położenie
  • Przyimki łączące się z nazwami państw wyspiarskich

    7.06.2023
    7.06.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego mówimy „na Filipinach”, a nie „w Filipinach” skoro państwo to położone jest na wielu wyspach, podobnie co na przykład Japonia, wobec której z kolei używa się przyimka „w”?

    Pozdrawiam

  • przymiotniki pochodzące od nazw rzek
    28.11.2005
    28.11.2005
    Jakie są zasady budowania przymiotników określających położenie nad rzeką? W słownikach i na mapach można znaleźć kilka: nadwiślański, nadodrzański, nadbużański, nadwarciański, nadbiebrzański, naddniestrzański… A jak będą brzmiały analogiczne przymiotniki od nazw San, Wisłok, Wisłoka, Tamiza, Ob, Kongo, Nil, Tygrys, Missisipi, Mekong…?
  • przy rynku, w rynku, na rynku?
    1.07.2004
    1.07.2004
    Szanowni Państwo,
    proszę o odpowiedź na pytanie, jak należy mówić: „Budynek znajduje się przy / w / na Rynku Głównym 10”?
  • repatriacja?
    13.12.2006
    13.12.2006
    W stosunku do wypędzenia po II wojnie ludności niemieckiej z Pomorza i Śląska oraz wypędzenia polskiej ludności z Kresów używa się nietrafnego określenia repatriacja. Czy zabranie komuś ojczyzny i wysiedlenie na inne tereny bez zmiany przynależności państwowej nie powinno nazywać się raczej depatriacją?
  • Ruchomość zaimka zwrotnego się
    15.01.2019
    15.01.2019
    Szanowni Państwo,
    jak bardzo „rozbiegane” może być się w zdaniu? Zazwyczaj powinno stać przy czasowniku, za lub przed, ale są przypadki, w których nie da się oddzielić tego zaimka od jego czasownika. Czy mogę prosić o przykłady sytuacji (lub teorii), w których jest to dozwolone (i jak daleko od czasownika), a w których nie?
  • sam środek
    15.12.2010
    15.12.2010
    Witam,
    obawiam się, że w świetle jednej z ostatnich odpowiedzi na temat błędów pleonastycznych moje pytanie może wydawać się nieco zbędne, zaryzykuję jednak. Chciałabym wiedzieć, czy zestawienia wyrazowe takie jak sam koniec, sam dół etc. to faktycznie pleonazm. Nie mówię już o powadze tego błędu, bo to zależy od wrażliwości językowej; chodzi mi o to, czy rzeczywiście można zaliczyć to do tego rodzaju błędów.
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Felicyta
  • stały fragment gry

    20.01.2023
    20.01.2023

    Nie jestem fanem piłki nożnej, ale zdarza mi się obejrzeć mecz mistrzostw. Zaintrygowało mnie więc pytanie znajomego, który najwyraźniej jeszcze rzadziej ogląda piłkę: Co to są „stałe fragmenty gry”? Odkryłem, że jest to błędne tłumaczenie zwrotu „set pieces”, który po polsku powinien brzmieć „ustawione/ustalone fragmenty gry”. Chodzi o wznowienie gry w konkretnym ustawieniu zawodników. Ale czy prawidłowo jest mówić „stałe”? Moim zdaniem nie. Są inne, bardziej stałe fragmenty gry (np. przerwa).

  • Staropolszczyzna w wersji audio?
    12.03.2013
    12.03.2013
    Gdzie można znaleźć nagranie audio brzmienia starodawnej polszczyzny, tj. rekonstrukcji aktorskiej sposobu, w jakim dawniej potocznie mówiono?
  • Stawki w Warszawie
    2.11.2014
    2.11.2014
    Jak odmienić nazwę ulicy Stawki w Warszawie? Według Wikipedii nazwa pochodzi od pierwotnego jej położenia w okolicy glinianek i stawów. Wnioskuję więc, że jest to forma liczby mnogiej rzeczownika stawek i odmiana powinna być standardowa. Spotkałem się jednak (również Wikipedia) ze zwrotami „południowa strona Stawek”, „zmieniono przebieg Stawek”. Jeśli nazwa rzeczywiście pochodzi od stawku, czyli małego stawu, to nie powinno być południowa strona Stawków, zmieniono przebieg Stawków?
  • stosować – do czego czy na co?
    11.05.2014
    11.05.2014
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne jest użycie czasownika stosować i jego imiesłowu stosowany z przyimkiem na? Materiał stosowany na budowę domu czy do budowy domu? Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje: „materiał na budowę domu”, ale w powyższych przypadkach jest jeszcze imiesłów stosowany.
    Z wyrazami szacunku
    Magdalena Misuno
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego