przeważać
  • Aleja Zasłużonych
    25.02.2014
    25.02.2014
    Szanowny Panie Profesorze,
    proszę o opinię w sprawie pisowni wyrażenia Aleja Zasłużonych. Słowniki milczą na ten temat, co sugerowałoby pisownię małymi literami, ale w NKJP zdecydowanie przeważa pisownia dużymi (ok. 76 proc. wystąpień).
    Z poważaniem
    Anna Garbacz
  • altmed, altprawica
    10.07.2020
    10.07.2020
    Szanowna Poradnio!
    Czy mogłabym prosić o odniesienie się do zyskującej na popularności cząstki alt (alternatywny)? Pojawia się ona m.in. w takich słowach jak alt-med/altmed czy alt-prawica/altprawica. Który z zapisów należałoby stosować w publikacjach książkowych i artykułach w prasie?
    Serdecznie pozdrawiam
    Mira Perlińska
  • Anioł Stróż
    5.09.2006
    5.09.2006
    Dzień dobry!
    Pytanie dotyczy pisowni Anioła Stróża (rel.). Słowniki ortograficzne podają pisownię wielkimi literami, języka polskiego – małymi. Sytuacja dotyczy różnych wydawnictw, w tym PWN. Jak jest poprawnie?
  • antagonisty i agonisty
    20.01.2011
    20.01.2011
    Szanowni Państwo!
    Właśnie zmagam się z tekstem o lekach, spośród których niektóre są antagonistami, inne zaś agonistami. I tutaj pojawił się mój problem; otóż czy leki te to agonisty / antagonisty, czy też – pomimo swojej nieożywionej natury – agoniści / antagoniści? W Internecie ta druga wersja wydaje się zdecydowanie przeważać, ale to z kolei rodzi kolejne problemy, gdyż wtedy konsekwentnie należałoby pisać np. działają oni, a nie działają one.
    Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
  • Antydepresant
    9.05.2017
    9.05.2017
    Interesuje mnie dopełniacz słowa antydepresant w zdaniu Połknął połówkę antydepresant[u/a]. WSO podaje końcówkę -u, natomiast WSJP i SGJP – końcówkę -a. Czy mogliby się Państwo odnieść do tej rozbieżności?
  • aqua-aerobic
    16.12.2011
    16.12.2011
    Dzień dobry,
    która pisownia podanej nazwy jest prawidłowa: aquaaerobik, aqua-aerobik czy może aqua aerobik?
    Pozdrawiam,
    Jarek Hirny
  • aspan, mopan itp.
    25.12.2011
    25.12.2011
    Dzień dobry,
    WSO podaje, że jedynym prawidłowym celownikiem od rzeczowników jaśniepan i sobiepan jest ten z końcówką -u. Z kolei w SJP pod red. M. Szymczaka przy hasłach aspan, jespan, jeśpan i waćpan mamy „C. -u, a. -owi”. W przypadku mospana I mopana słowniki konsekwentnie pomijają trudną odmianę. Czy można założyć, że końcówka celownika -owi jest poprawna dla każdego dawnego rzeczownika zakończonego na -pan?
  • aspekt czasowników
    14.10.2002
    14.10.2002
    Szanowni Państwo,
    Zawsze sądziłem, że aspekt jest cechą czasownika, a nie kwestią jego odmiany (podobnie jak rzeczownik „ma rodzaj”, a nie „odmienia się przez rodzaj”), i że owszem, czasowniki łączą się w pary aspektowe, ale nie oznacza to, że każdy swoją parę mieć musi. Tymczasem moje dziecko oznajmiło mi właśnie – tak uczone w szkole – że to jest „odmiana przez aspekt”. Nie wierzyłem, sprawdziłem, rzeczywiście ma w zeszycie napisane: „Czasowniki odmieniają się przez aspekt”.
    Dla mnie różnica jest zasadnicza. Według mojego dotychczasowego rozeznania wziąć i brać to były dwa czasowniki, wprawdzie skojarzone w parę, ale osobne. Jeśli natomiast miałaby to być odmiana, to byłby to jeden i ten sam wyraz (tyle że właśnie odmieniany). Tylko która forma będzie wtedy podstawową – wziąć będzie brać odmienionym przez aspekt, czy też brać będzie odmienionym przez aspekt wziąć?
    Poza tym jeśli to jest rzeczywiście odmiana, to wynikałoby z tego, że każdy czasownik (poza ewentualnymi wyjątkami) da się odmienić. Tu lista wyjątków byłaby chyba nazbyt długa, bo jak „odmienić” przez aspekt czasowniki: zobaczyć, dojrzeć, powłóczyć, siedzieć, mianować, wisieć, ciąć, rwać, drzeć, gadać, utkać (np. gobelin), pognać (dokądś), strzyc, biec, prać, ciec, płukać, razić, spacerować, bawić się, kołowacieć, kochać, lubić, szanować, podkochiwać się
    Proszę o pomoc, bo dziecko zadaje mi coraz trudniejsze pytania, a ja nie wiem, jak odpowiedzieć. Szukałem trochę po książkach (np. w Praktycznym słowniku poprawnej polszczyzny nie tylko dla młodzieży, str. 406) i raczej przyznałbym rację sobie, a nie nauczycielce, niemniej wolałbym zweryfikować swoją interpretację u źródła, zanim zacznę przestawiać dziecko, bo może to ja coś wiem nie tak, jak trzeba.
    Serdecznie dziękuję.
  • auto da fé
    7.01.2012
    7.01.2012
    Szanowni Państwo!
    Jak należy zapisywać nazwę spalenia na stosie? Zarówno Słownik ortograficzny, jak i Słownik poprawnej polszczyzny podają wyłącznie pisownię autodafe, słowem nie zająkując się o wariancie auto da fé, dość popularnej, wspomnianej zarówno w SJP, jak i w słownikach prof. Kopalińskiego. Czy w związku z tym jest ona niepoprawna? I czy Państwa zdaniem staranny korektor powinien zmienić tę pisownię z auto da fé na autodafe, a jury dyktanda uznać tę pierwszą za niepoprawną?
  • ban(n)era jak pagera
    6.06.2001
    6.06.2001
    Nie mam baneru czy banera? Chodzi o ruchomą grafikę odsyłającą w internecie do innej strony. A może banneru (-a)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego