psalm
  • Panika jako nerwowy pośpiech

    23.06.2021
    23.06.2021

    Szanowni Państwo!


    Problematyczny wydaje mi się Wasz pomysł określania paniki jako nerwowego pośpiechu (https://sjp.pwn.pl/sjp/panika;2570474.html). Wygląda na to, że można obecnie jeść panicznie, śpiewać psalmy panicznie, rozmawiać panicznie... Ta definicja chyba jednak nie do końca ma sens.


    Z poważaniem - Deckard Cain

  • brouhaha
    26.06.2006
    26.06.2006
    Kilkakrotnie spotkałem się w tekstach ze słowem „bruhaha”, taki tytuł nadał też kiedyś swojej solowej płycie Lech Janerka. Co ono oznacza?
    Pozdrawiam,
    Jakub
  • Chóralny a chórowy
    15.03.2017
    15.03.2017
    Szanowni Państwo,
    co jest chórowe, a co chóralne?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Dzierżawczość w języku polskim
    22.03.2016
    22.03.2016
    Drodzy sąsiedzi,
    chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
    1. Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
      Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
    2. Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela
    3. Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
      Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.

    W związku z tym mam pytania:
    • Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
      Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom?
    • Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
    • Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź
    Jan Zidek
  • Kyrie eleison
    5.06.2013
    5.06.2013
    Witam,
    bardzo proszę o wyjaśnienie etymologii formuły Kyrie eleison.
    Pozdrawiam
    Alina Niemczyk
  • przewalczać [?]

    20.10.2023
    20.10.2023

    W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie?ły>

  • Spoczywaj w (s)pokoju
    2.09.2014
    2.09.2014
    Witam.
    Która forma jest poprawna: „Spoczywaj w pokoju” czy „Spoczywaj w spokoju”?
    Pozdrawiam
    Maciej Mączyński
  • Szir Haszirim

    5.06.2021
    5.06.2021

    Dzień dobry.


    Chciałbym zapytać: czy w hebrajskiej nazwie "Pieśni nad pieśniami" ("Szir Haszirim") obydwa wyrazy należy pisać dużą literą?


    Łączę pozdrowienia


    Piotr Michna

  • używać
    29.11.2005
    29.11.2005
    Czy rzeczownik po czasowniku używac powinien być w bierniku (kogo? co?), czy w dopełniaczu (kogo? czego?)? Czy poprawnie jest powiedzieć „Używam program komputerowy”, czy też „Używam programu komputerowego”? Dziękuję za wyjaśnienie…
  • wesołego Alleluja
    11.04.2007
    11.04.2007
    Co oznacza zwrot wesołego Alleluja? Czy ma on sens pod względem językowym?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego