rzadki
  • Dublin
    26.11.2014
    26.11.2014
    Szanowni Państwo,
    byłabym wdzięczna za pomoc w następującej sprawie, mianowicie która wersja wymowy nazwy miasta Dublin jest prawidłowa: [dublin] czy [dablin]?
    Pozdrawiam,
    Anna Compa
  • formy trybu rozkazującego
    11.03.2003
    11.03.2003
    Szanowni Państwo!
    Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
    Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
    W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
    1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
    2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
    Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
    Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
    Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
    I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
    Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
    Z serdeczną wdzięcznością,
    Helena Kazancewa
  • frekwencja liter w polskich tekstach
    20.03.2006
    20.03.2006
    Witam,
    interesuje mnie, jaka jest frekwencja poszczególnych liter w polskich słowach. Które litery występują najczęściej, a które najrzadziej? Czy są jakieś procentowe wyliczenia?
    Pozdrawiam,
    Bartosz
  • Hongkong
    31.12.2007
    31.12.2007
    Od zawsze największym miastem Turcji był dla mnie Stambuł, ale w jednym z haseł niniejszej poradni znalazłem informację, że Istambuł to rzadszy wariant tej nazwy. Rzadszy, choć nie w mediach, bo zauważyłem, że powszechnie już króluje właśnie Istambuł. Jak to jest jednak z Hongkongiem? Od kilku lat obserwuję tendencję do pisania Hong Kong – widać to zwłaszcza w telewizji przy różnego rodzaju podpisach do materiałów dziennikarskich. Czy zatem powinno się pisać Hong Kong?
  • kolumnista
    10.11.2014
    10.11.2014
    Witam serdecznie,
    ostatnio spotkałem się z wyrazem kolumnista, oznaczającym osobę, która zarządza kolumną w gazecie. Czy jest ono poprawne? Nigdy nie zetknąłem się z takim rzeczownikiem, mój słownik także milczy na ten temat.
    Pozdrawiam
  • komponenta
    13.03.2013
    13.03.2013
    W artykule Piotra Müldnera-Nieckowskiego czytamy: „Komponent (rodzaju męskiego) to rzeczywiście składnik, element, ale komponenta (rodzaju żeńskiego) to czynnik modyfikujący lub cecha wynikająca z modyfikacji, tak że zjawisko lub obiekt różni się od innych zjawisk lub obiektów należących do tej samej kategorii”. Czy Szanowni Eksperci Poradni widzą potrzebę wprowadzenia do słowników wyrazu komponenta?
  • Korali czy koralów?

    7.04.2021
    7.04.2021

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie o odmianę słowa koral  w znaczeniu koralowca. Chodzi mi szczególnie o dopełniacz liczby mnogiej. W dwóch słownikach języka polskiego z 1988 r. znalazłem informację, że dopuszczalne są formy -li oraz -ów. Z kolei w starszym słowniku poprawnej polszczyzny jest tylko -li, natomiast -ów zaznaczone jest jako rzadkość. Zatem, której formy należy używać?


    Z wyrazami szacunku

    Tomasz Dymowski

  • kresowiaczka i Kresowiaczka

    13.04.2007
    13.04.2007

    Borowiak, Lasowiak i kresowiak mają żeńskie odpowiedniki Borowiaczka, Lasowiaczka, kresowiaczka. Nie ma jednak w słownikach wyrazów poznaniaczka, wrocławiaczka, krakowiaczka, rzeszowiaczka, warszawiaczka, lwowiaczka. Czy użycie ich jest niepoprawne czy tylko rzadkie?

    A co z Kresowiaczką? https://sjp.pwn.pl/ podaje formę żeńską tylko dla kresowiaka, dla Kresowiaka już nie.

    Jaki będzie żeński odpowiednik Kongresowiaka?

  • latem, czyli w lecie
    2.03.2011
    2.03.2011
    Witam,
    jakiś czas temu, rozmawiając z koleżanką, zwróciła mi uwagę, gdy powiedziałam w lato. Jaka jest poprawna forma? W lecie? Latem? W Lato? Na jesieni? Na jesień? Na wiosnę? We wiośnie?
    Pozdrawiam
  • medialny czy mediowy?
    14.01.2003
    14.01.2003
    Witam!
    Chciałbym dowiedzieć się, czym różnią się słowa mediowy i medialny, kiedy należy ich używać i konkretnie którego z nich użyć w sformułowaniu „Informatyka w zarządzaniu produkcją medialną (mediową)” – chodzi o produkcję stron internetowych, płyt CD/DVD, filmów reklamowych itp.
    Z poważaniem
    Aleksander Pawlak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego