-
kropka po cudzysłowie
15.11.201015.11.2010Szanowni Państwo,
zasada mówi, że kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie (https://sjp.pwn.pl/zasady/447-98-D-1-Cudzyslow-i-kropka;629880.html). Co zrobić, gdy cytat nie został wprowadzony w innym zdaniu, a występuje samodzielnie i kropka należy do tegoż cytatu – czy wówczas kropkę postawimy przed cudzysłowem? Na przykład:
Stało się. „Orzeł wylądował.” Nie było odwrotu.
Pozdrawiam
Marta Sawa-Borysławska
-
lancknecht
21.11.202321.11.2023Dzień dobry, niestety, w przypadku hasła lancknecht (https://sjp.pwn.pl/sjp/lancknecht;2565581.html) zaistniał błąd. Nazwa wywodzi się od „landu”, a nie od „lancy” (będącej, nawiasem mówiąc, bronią kawalerii). Stąd też poprawny, akceptowany na całym świecie termin do „landsknecht”. W Polsce błąd popełnił Marek Plewczyński w książce „Daj nam Boże sto lat wojny”, przez co rozpropagował niepoprawną wersję. Pozdrawiam, Michał Faszcza (Uniwersytet Śląski)
-
laptop23.09.200523.09.2005W sjp.pwn.pl laptop ma wyraźnie dopełniacz laptopa. Logika podpowiada coś odwrotnego (rzeczownik nieżywotny), ale oprócz niej mam przykład audycji Lato z radiem w 1. programie PR. Słuchałem jej wielokrotnie tego lata i nagrodą w codziennym konkursie był m. in. laptop. Kilka razy dziennie zapowiedzi mówiły, że w konkursie można „wygrać laptop, kamerę cyfrową lub kino domowe”. Tak samo mówił spiker podczas wyboru nagród, używając w bierniku formy laptop, jak mianownik. Kto ma rację?
-
LaTeX (ponownie)
22.03.201722.03.2017Szanowni Państwo,
chciałbym się odnieść do porady „LaTeX” (https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html). Słowo to używane jest głównie przez matematyków. Matematycy zaś mówią tylko [latech]. Alfabet grecki jest akurat mocno zakorzeniony w języku tej dyscypliny, a sama litera chi występuje choćby w statystyce: test chi-kwadrat.
Rozumiem, że z językoznawczego punktu widzenia wymowa [lateks] też jest poprawna, ale odradzałbym ją komuś, kto ma styczność z tym środowiskiem. Może to zostać odebrane jako przejaw dyletanctwa.
Z poważaniem
Czytelnik
-
LaTeX (ponownie)
22.03.201722.03.2017Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).
Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].
Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).
Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).
Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.
Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?
Maciej St. Zięba
-
Leibnitz?14.06.201214.06.2012Tylko Leibniz czy również Leibnitz (jako filozof, nie jako miasto)? W niemal wszystkich słownikach ortograficznych, encyklopediach itp. można znaleźć tylko tę pierwszą postać, jednak w jednym znalazła się, być może przez nieuwagę korekty, ta druga – vide http://www.sjp.pl/Leibnitz – i nie wiadomo teraz, co o niej sądzić.
-
Leicester30.09.201930.09.2019Szanowni Państwo,
zwracam się z pytaniem dotyczącym deklinacji i wymowy polskiej miasta Leicester. Czy należy odmieniać analogicznie do Manchesteru czy też lepiej pozostawić ten wyraz w formie mianownikowej z racji na słabą asymilację w polszczyźnie?
Jak brzmi przymiotnik? Czyżby leicesterski (czyt. lesterski)?
Mieszkaniec to Leicesterczyk czy Leicesterczanin?
Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
Mario Jakub Kiliński
-
liczby rzymskie
12.11.200712.11.2007W Zasadach pisowni i interpunkcji (https://sjp.pwn.pl/zasady/350-88-6-Miedzy-skladnikami-daty;629757.html) znalazłem następujące sformułowanie (o pomijaniu kropki): „[350] 88.6. Między składnikami daty, jeśli miesiąc napisany jest liczbą rzymską lub słownie (…)”. Wydaje mi się, że nie ma liczb rzymskich, są jedynie cyfry. Stąd powyższe zdanie powinno być chyba przeformułowane.
Pozdrawiam,
Zbigniew Kozak
-
Literacka Nagroda Nobla22.11.201722.11.2017Szanowni Państwo,
chciałbym dopytać o pisownię wyrażenia Literacka/literacka Nagroda Nobla. Jeśli jest to nazwa własna, to reguła [87] zaleca wielką literę (tak też notuje to hasło encyklopedia PWN). Z drugiej porada https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/literacka-Nagroda-Nobla;14751.html zasiewa wątpliwość w tej kwestii. Pytanie więc: czy Literacka Nagroda Nobla jest pełną nazwą nagrody, czy przymiotnik literacka jest tylko opisowy?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
literacka Nagroda Nobla
9.12.20139.12.2013Czy w związku z obecną wersją reguły [87], gdzie podano przykład: Pokojowa Nagroda Nobla, odpowiedź zatytułowana literacka Nagroda Nobla z 28.04.2006 (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/literacka-Nagroda-Nobla;7191.html) nie powinna zostać opatrzona odpowiednim komentarzem?