-
Nikodem Dyzma
17.02.202417.02.2024Dzień dobry,
chciałbym zapytać o pochodzenie imienia i nazwiska jednej z najbardziej znanych polskich postaci literackich — Nikodema Dyzmy. Otóż istnieje apokryficzny tekst zwany „Akta Piłata” lub „Ewangelią Nikodema”, w którym pojawia się imię tzw. „dobrego łotra” (skruszonego przestępcy ukrzyżowanego wraz z Chrystusem). Brzmi ono „Dyzma”. Ten fakt brzmi zadziwiająco w kontekście imienia i nazwiska antybohatera z powieści Dołęgi-Mostowicza. Czy autor chciał tak na koniec końców rozgrzeszyć złoczyńcę polskiej polityki, czy to po prostu zbieg okoliczności?
-
nudzić się jak mops28.01.200828.01.2008Szanowni Eksperci,
skąd wzięło się powiedzenie nudzić się jak mops? Dlaczego akurat mops?
Dziękuję i pozdrawiam serdecznie,
Joanna -
Orzeczenie przy podmiocie szeregowym
20.10.202220.10.2022Dzień dobry,
chciałbym się zapytać, czy poniższe zdanie jest poprawne (czy orzeczenie powinno być w liczbie mnogiej):
„Scenariusz i gra aktorska na pewno zyskałyby, gdyby...”?
Kiedy mamy do czynienia z podmiotem zbiorowym, tworzonym przez rzeczowniki różnych rodzajów gramatycznych, to czy orzeczenie powinno być w formie męskoosobowej czy niemęskoosobowej?
Dla kontrastu: „Producenci, aktorzy i same filmy na pewno zyskałyby, gdyby...”.
Bardzo dziękuję za odpowiedź!
-
Ośle uszy 6.03.20186.03.2018Szanowni Państwo,
interesuje mnie frazeologizm ośle uszy w odniesieniu do książek. Czy ma on wyłącznie negatywne znaczenie? Czy użyć można go jedynie w sytuacji, w której zagięte rogi są wynikiem np. niedbalstwa, czy wymowa może być też bardziej pozytywna?
Czy można o książce ulubionej, wielokrotnie czytanej, której strony są pozaginane także celowo (zaznaczając jakiś fragment) powiedzieć, że jest to książka z oślimi uszami?
-
Poproszę pięć pit i dwie porcje spaghetti24.05.201624.05.2016Szanowna Poradnio,
jak brzmi dopełniacz liczny mnogiej słowa pitta/pita; (placek pszenny). Czy spaghetti jest w liczbie mnogiej?
Dziękuję i pozdrawiam
Dorota
-
Posiadać 8.04.20198.04.2019Słowo posiadać i ulubione w Infoliniach, biedronkach zwroty: Czy posiada pan drugie imię?, Czy posiada pan kartę biedronka itp.? W takich przypadkach posiada czy ma.
Według mnie oczywiście ma. Ale ja jestem stary ;)
Michał Włodarski
-
powtarzanie wyrazów5.04.20025.04.2002Kiedy byłem w szkole, moja polonistka zawsze poprawiała mi na czerwono zdanie: „Moim ulubionym okresem jest okres romantyzmu”. Oczywiście chodziło o powtórzenie słowa okres. Wtedy mnie to bulwersowało, dziś zgadzam się z oceną polonistki. Niemniej w wielu przypadkach powtórzenie tego samego wyrazu jakoś mnie nie razi.
Pomijam tu oczywiście przypadki, kiedy chodzi o świadomy zamysł stylistyczny; pomijam wszelkie dilogie, anafory itp. Chodzi mi o zwykły tekst i o takie sytuacje, gdy trudno ocenić, czy powtórzenie już jest nadużyciem, czy jeszcze nie. W niniejszym pytaniu powtarzają się powtórzenie, przypadki, chodzi o, a także polonistka, którą mogłem zastąpić nauczycielką, ale nie zrobiłem tego, ponieważ wydaje mi się, że nie trzeba. Ale może trzeba?
Albo takie zdanie: „Przydawka stojąca przed rzeczownikiem opisuje go, stojąca po nim – klasyfikuje”. Czy jest istotne, by silić się na wyszukiwanie synonimu i zamiast drugiego stojąca pisać następująca? Albo w ogóle pominąć imiesłów? (Wystarczyłoby samo po nim).
Kiedy piszę sobie sam, niespecjalnie się tym przejmuję. Problem zaczyna się wtedy, kiedy dziecko prosi, by mu sprawdzić wypracowanie. Sprawdzam, nie razi mnie, a potem nauczycielka uznaje to i owo za błąd, w moim przekonaniu nieraz na wyrost.
Nie oczekuję w tej kwestii surowych uregulowań. Wierzę w to, że użytkownik języka ma tu stosunkowo dużą swobodę. Niemniej nie chciałbym za bardzo zabrnąć w liberalizm, bo może się okazać, że jednak…
Liczę (jak zawsze) na krótką odpowiedź, ale równocześnie wdzięczny byłbym za wskazanie, gdzie mógłbym znaleźć obszerniejsze omówienie tego zagadnienia.
Dziękuję.
-
przecinek czy myślnik?21.04.201121.04.2011Nie jestem pewien co do potrzeby postawienia przecinka w tym zdaniu: „Kiedy spotkanie się zakończyło, poczuliśmy wielką ulgę i satysfakcję”. Gdybym miał coś wybrać, to postawiłbym myślnik zamiast przecinka. Czy jest to możliwy wariant?
-
Różnice w kodyfikacji związków wyrazowych
20.03.202320.03.2023Szanowni Językoznawcy,
poproszę o analizę, jaka jest łączliwość leksykalna słów typu posada, funkcja, godność, urząd, stanowisko itp. Moje wątpliwości wynikają różnic między zaleceniem, które podaje NCK we wpisie „PIASTOWAĆ, SPRAWOWAĆ, PEŁNIĆ” (https://nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/piastowac-sprawowac-pelnic,cltt,P), a połączeniami zaproponowanymi przez autorów WSJP PAN w haśle „piastować” (https://wsjp.pl/haslo/podglad/13571/piastowac/1859138/urzad).
Pozostaję z poważaniem
J.J.
-
sianokosy9.03.20079.03.2007Witam!
Zainteresował mnie wyraz sianokosy. W związku z tym, że siana się nie kosi, zastanawiam się nad sensem tego określenia. Przypomina mi to ścinanie drewna lub ulubioną potrawę barów w czasach PRL – kotlet schabowy z karczku.