widok
  • dom publiczny
    2.05.2011
    2.05.2011
    Szanowni Państwo,
    jaka jest etymologia wyrażenia dom publiczny? Początkowo byłem przekonany, że to kalka z języka angielskiego, tam jednak wyrażenie to ma inne znaczenie ('tawerna', 'zajazd'), lecz w takim znaczeniu – ze znanych mi publikacji – odnotowuje je tylko Słownik warszawski, a i w nim znaczenie to zostało potraktowane jako drugorzędne i oznaczone kwalifikatorem „mało używane”. Zatem w jaki sposób powstało współczesne rozumienie tego wyrażenia?
  • kiszono, kwaszono
    6.03.2022
    10.03.2012
    Szanowni Państwo!
    Ogórki kiszone czy kwaszone? Które określenie jest poprawne? Pozornie i na pierwszy rzut oka oba wydają się dobre, ale przecież ogórki się kisi, a nie kwasi czy zakwasza, nieprawdaż?
    Anna D.
  • Kobieta kierowca
    29.09.2016
    29.09.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się nad poprawnością zdania W warszawskich autobusach widać coraz więcej pań kierowców. Czy można tak powiedzieć, czy może trzeba sobie poradzić inaczej, np. …więcej pań za kierownicą? A co ze zdaniem Kierowcami coraz częściej są kobiety? Ono chyba nie budzi zastrzeżeń.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • ludek

    15.02.2023
    15.02.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące słowa ludek. Jeżeli dobrze rozumiem, jest to zdrobnienie od słowa lud, ale jeśli tak, to czegoś tu nie rozumiem. Lud, jak wiadomo, oznacza zbiorowość, na przykład mieszkańców danego kraju. Więc idąc drogą logiki zdrobnienie ludek powinno znaczyć „mały lud”, czyli jakąś niewielką zbiorowość. Skoro tak, to czemu słowa ludek używa się w znaczeniu pojedynczego człowieka, na przykład gdy mówimy o kimś „mały ludek”, albo jak mamy słowo krasnoludek.

    Pozdrawiam

  • najbrzydsze słowo
    7.01.2007
    7.01.2007
    Jakie jest państwa zdaniem najbrzydsze polskie słowo? Czy istnieją jakieś rankingi wszystkich „naj…” w języku polskim?
  • obejdziony ponownie
    4.12.2013
    4.12.2013
    Chciałbym poruszyć jeszcze raz kwestię imiesłowu biernego od obejść. W wydanym w 1847 r. dziele Teodora Narbutta Dzieje narodu litewskiego w krótkości zebrane… znalazłem następujący fragment: „(…) obrał stanowisko odporne najdogodniejsze, jakie taktyka wojenna może nastręczyć: tył i skrzydła tak były w mocném położeniu, że ani okolonym, ani obejdzionym z tyłu być nie mógł”. Czy Narbutt mógł się spotkać z tą formą gdzieś w piśmiennictwie, czy raczej próbował utworzyć ją sam?
  • Pijany w samo południe
    12.02.2016
    12.02.2016
    Proszę o pomoc w rozwikłaniu następującej kwestii: czy wyrażenie pijany w (samo) południe ma albo kiedykolwiek mogło mieć charakter przysłowiowy? Poszukiwania w NKJP oraz za pomocą przeglądarki Google nie przyniosły mi odpowiedzi na to pytanie, dlatego będę bardzo wdzięczny za wszelkie wskazówki.
    Serdecznie pozdrawiam.
  • rozwinięte przydawki imiesłowowe
    17.05.2002
    17.05.2002
    Szanowni Państwo,
    Moje pytanie dotyczy składni, a mianowicie miejsca określeń rzeczownika w zdaniu. Spotkałam się z opinią, że rozbudowane określenia rzeczownika powinny występować po nim. Czy w takim razie wszystkie sformułowania typu:
    • spalona słońcem skóra
    • Traktowanie go jako godnego zaufania polityka jest nieporozumieniem
    • Wprowadzone przez ministra zmiany na listach refundacyjnych doprowadziłyby do ograniczenia dostępności do leków
    • Powietrze było przesycone jego działającym na zmysły zapachem

    są błędne, czy też należy unikać takich konstrukcji tylko wówczas, gdy sformułowania są dwuznaczne – zob. drugi przykład, gdzie nie wiadomo, czy chodzi o kogoś godnego zaufania danego polityka, czy też o samego polityka, który jest godny zaufania.

    Dziekuje za odpowiedz,
    Krystyna Klejn
  • Serbska miejscowość Bela Crkva
    12.07.2019
    12.07.2019
    Od dawna nie potrafię znaleźć odpowiedzi na pytanie o odmianę dwuczłonowych słowiańskich nazw miejscowości zawierających w sobie przymiotnik. Jak dla przykładu wyglądałaby deklinacja nazwy serbskiej miejscowości Bela Crkva? Oczywiście, kiedy nazwa danego miejsca znana jest językowi polskiemu (np. Jeziora Plitwickie), problem zdaje się nie istnieć, ale co robić w sytuacji, kiedy nie ma polskiego odpowiednika nazwy? Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
  • śliwić się
    16.10.2013
    16.10.2013
    Czy o ranie można powiedzieć, że się śliwi, w znaczeniu że 'źle się goi'? Tak mówiło się u mnie w domu, ale nie znalazłem tego słowa w słownikach. W internecie znalazłem jedynie: śliwić się 'zlewać, spływać, ślimaczyć się' na stronie: http://genezanazwisk.pl/nazwiska-widok-g-wny?title_op=contains&title=&page=337.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego