wpół
  • wpół do dziewiątej
    31.01.2005
    31.01.2005
    Problem dotyczy godziny. Czy przykładowo 8.30 to wpół do dziewiątej, w pół do dziewiątej czy pół do dziewiątej? Ostatniej z form zawsze używała moja polonistka i za każdym razem mnie ona raziła. Jak potocznie powiedzieć, że przyjdę o 8.30? „Przyjdę wpół/w pół/pół do dziewiątej’’ czy „Przyjdę o wpół/w pół/pół do dziewiątej’’?
  • wpół przymknięty czy wpółprzymknięty?
    5.04.2002
    5.04.2002
    W „Innym słowniku języka polskiego PWN” w haśle wpół jest przykład „Wyjął z teczki wpół wyblakłą kartkę papieru”. Ale jest też hasło wpół- jako cząstka tworząca przymiotniki. W „Nowym słowniku ortograficznym PWN” mamy więc hasła wpółobłąkany, wpółprzegniły itd. Szczególnie mnie intryguje, dlaczego inną miarę przyłożono do słów przegniły i wyblakły, skoro oba są takim samym przypadkiem gramatycznym – albo obydwa są przymiotnikami, albo (w zależności od szkoły) obydwa są imiesłowami biernymi.
    Jeszcze lepszy przykład (bo dotyczący tego samego wyrazu) można znaleźć w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego. W haśle wpół czytamy: „Zarzucił wędkę i wpół przymkniętymi oczami obserwował korek na wodzie"; ale oprócz tego jest osobne hasło wpółprzymknięty.
    Przypomina to trochę problem pisowni nie z imiesłowami – w jednych kontekstach rozróżnienie między pisownią łączną i rozdzielną było istotne, kiedy indziej treści wyrażone przez jedno i drugie były niemal synonimiczne. Wygląda na to, że tu jest podobnie i że w zasadzie dałoby się obronić pisownię wpół przegniły wbrew słownikowemu rozstrzygnięciu. Czy jednak rzeczywiście? I co wtedy z przymiotnikami nie pochodzącymi od czasowników?
    Proszę o wyjaśnienie tej trudności.
    Dziękuję.
  • wpół do dwudziestej?
    20.09.2011
    20.09.2011
    Niedawno mimochodem na pytanie „Która jest godzina?” odpowiedziałem: „Jest wpół do dwudziestej”. Moje pytanie brzmi tak: czy popełniłem błąd językowy w mojej odpowiedzi?
    Zazwyczaj wyrażenie wpół do występuje w połączeniu z tym potocznym sposobem podawania czasu, zawężonym do dwunastu liczebników odpowiadających godzinom. Czy użycie go z formalną normą podawania godzin jest błędem?
  • wpół do siódmej czy pół do siódmej?
    3.07.2002
    3.07.2002
    Witam.
    Dziękuję za odpowiedź. I proszę o wytłumaczenie, jak powiemy poprawniej: pół do siódmej czy wpół do siódmej?
    Miłego dnia.
    Ryszard
  • Kiedy w pół, a kiedy wpół
    22.05.2018
    22.05.2018
    Mam pytanie w związku z pisownią łączną połączenia w+pół. Wg podpunktu a) reguły [145] piszemy w pół w znaczeniu ’w połowie’. Jednak zgodnie z b) napiszemy wpół w znaczeniu ’na połowę, w połowie’. Podane przykłady co nieco wyjaśniają, jednak wydaje mi się to pewną sprzecznością. Czy można uznać, że zakres użycia wpół wyczerpuje hasło słownikowe wpół z dopiskiem „(objąć, przekroić, zgiąć)”? A jeśli nie, to w jakich jeszcze kontekstach napiszemy łącznie w znaczeniu ’w połowie'?
  • na wpół

    8.12.2020
    8.12.2020

    Dzień dobry,


    podczas przeprowadzanie korekty książki, naszły mnie wątpliwości podczas pisowni "na wpół...". Czy mógłbym prosić o informację, czy w poniższym cytacie zapis "na wpół" jest poprawny?


    "Muszę jednak przyznać, że gdy wdarliśmy się do pałacu, w głowie zaświtała mi myśl, że lada moment pomszczę rodziców. – Valadrin zaśmiał się nieoczekiwanie, na wpół gorzko, na wpół z rozbawieniem."


    Z pozdrowieniami

    R.Narloch

  • Którą godzinę wskazywał zegar?
    3.04.2019
    3.04.2019
    Ostatnio na zajęciach rozważaliśmy pewien problem dotyczący tłumaczenia. Zastanawialiśmy się nad tym, która z podanych form jest poprawna: Zegar wskazywał za dziesięć piąta czy Zegar wskazywał za dziesięć piątą. Byłabym wdzięczna, gdyby pomogli Państwo w rozwiązaniu tej zagwozdki.

    Z wyrazami szacunku
    Studentka lingwistyki stosowanej
  • różności
    19.12.2005
    19.12.2005
    1. Spotkamy się wpół do siódmej.
    2. Spotkamy się o wpół do siódmej.
    3. Spotkamy się pół do siódmej.
    4. Spotkamy się o pół do siódmej.
    Internet czy internet?
    Ubrałem spodnie czy założyłem spodnie (kapcie, pidżamę)?
  • około
    12.09.2005
    12.09.2005
    Jak rozumieć słowo około w zdaniu: „Zadzwonię około 11”? Czy 'zadzwonię do godziny 11', czy 'zadzwonię przed godziną 11 lub po godzinie 11 (np. plus minus 15 minut)'?
  • niechby
    30.11.2001
    30.11.2001
    Mam kłopot z pisownią tej formy: niechby czy niech by?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego