zabraniać
  • przymiotniki złożone z członem odliczebnikowym
    4.10.2005
    4.10.2005
    Jak nazywają się liczebniki (jeżeli ciągle są to liczebniki), które są pierwszym członem przymiotników złożonych, np: 15 letnia dziewczynka, 24 bitowy. Czy mogę nazywać je liczebnikowym prefiksem przymiotnika? Czy inne części mowy zapisane w taki sposób są błędem, np. dwuaktówka = 2 aktówka? Czy istnieje jakieś ograniczenie w tworzeniu zrostów tego typu, np. czy istnieje wyraz 1453 lecie o znaczeniu takim jak tysiącczterystupięćdziesięciotrzylecie, czy raczej 1453 rocznica?
  • przypis za przypisem
    6.06.2015
    6.06.2015
    Szanowni Państwo,
    piszę do Was z następującym pytaniem: czy dopuszczalne jest umieszczenie obok siebie dwóch bądź nawet trzech odnośników/odsyłaczy do przypisów dolnych w tekście głównym (chodzi mianowicie o tekst główny pracy dyplomowej)? Zastanawiam się, czy poprawne byłoby umieszczenie dwóch takich odnośników na końcu jednego zdania – pierwszy z nich odsyłałby do przypisu źródłowego, a drugi do przypisu „dopowiadającego”.
    Z poważaniem
    Karolina Z.
  • realistyczny
    10.05.2009
    10.05.2009
    Mam pytanie o użycie słowa realistyczny: „Zdobył się nawet na niezwykły jak na demokratę krok i pochwalił rządy George'a W. Busha, który uchodzi za najbardziej realistycznego lub najbardziej cynicznego (wybór zależy od punktu widzenia) z amerykańskich prezydentów ostatnich dekad”. Czy realistyczna może być osoba? Poza tym czy zdanie to jest poprawnie zbudowane (chodzi o słowo który odnoszące się do Georga W. Busha, a nie do rządów)?
    Dziękuję za pomoc.
  • spójnik na początku zdania
    2.01.2003
    2.01.2003
    Dzień dobry!
    Czy nauczyciele mają rację, mówiąc mi, że nie wolno zaczynać zdań od spójników? Np. „Żeby nie stracić rachuby czasu, wymyślił kalendarz”. Czy jest to błędna konstrukcja?
    Pozdrawiam,
    Paweł Maryniak
  • Spółka ze spacją czy też bez spacji?
    2.07.2009
    2.07.2009
    Witam,
    proszę o informację, jak powinno się pisać skrót słów: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Ze spacją pomiędzy o czy bez spacji? Czyli sp. z o.o. czy sp z o. o.?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Starzy – szlachetni?
    9.11.2014
    9.11.2014
    Szanowni Państwo,
    spotykam się czasem z przekonaniem, że nieodmienianie słów radio i studio jest przejawem elegancji językowej „w starym, dobrym stylu”. Czy rzeczywiście istnieją podstawy do takiego postrzegania braku odmiany w tych wypadkach? Na podobnej zasadzie zetknąłem się z uznawaniem formy postaci za „szlachetniejszą” niż postacie. (Chodzi oczywiście o mianownik lm. rzeczownika postać). Dodam, że dotyczy to ludzi młodych.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • terminologia meblarska
    3.04.2002
    3.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Jestem absolwentem Akademii Rolniczej, wydziału technologii drewna. Mam kilka pytań, wątpliwości.
    1. W słowniku ortograficznym jako poprawne jest wymieniane tylko słowo zawias. Nawet edytor tekstu „nie pozwala” na inną pisownię. Tymczasem już w latach 80-tych podczas nauki i przez następne 20 lat pracy zawodowej spotykałem się tylko i wyłącznie ze słowem zawiasa. Cała tzw. branża oraz wszystkie katalogi okuć operują tylko formą zawiasa: jedna zawiasa, pięć zawiasów itd. Czy właśnie z tego powodu nie powinna być przyjęta jako obowiązująca forma zawiasa?
    2. Jak nazwać urządzenie (szereg połączonych metalowych komór) do suszenia tarcicy? Według producenta jest to „suszarka typ…”. Uważam, że suszarka to małe urządzenie laboratoryjne, nie zaś urządzenie wielkości budynku. Z kolei nazwa suszarnia jest „zarezerwowana” dla budynku posadowionego na stałe.
    3. Jak pisać: wydział wykańczalni czy raczej wydział wykończalni?
    4. Ostrzarnia, ostrzalnia, a może ostrzownia, podobnie do maszynownia, sezonownia itd.?
    5. Producent nazywa obrabiarki do cięcia drewna pilarkami i odpowiednio pilarka tarczowa lub pilarka taśmowa. Użytkownicy z kolei mówią tarczówka lub taśmówka, lub ogólnie (jak narzędzie) piła. Która forma jest poprawna? Pilarka przecież kojarzy się z małym przenośnym urządzeniem, a nie ciężką obrabiarką.
    6. Producent mebli nazwie łóżko (łoże) 1-miejscowe, 2-miejscowe. Podobnie kanapa …-miejscowa. Natomiast handlowcy uparli się na nazewnictwo: 1-osobowe, 2-osobowe itd. Kto ma rację? Według mnie osobowa może być winda lub samochód, nigdy zaś mebel.
    7. Jak nazwać część górną, nastawną mebla? Czy będzie to nastawka czy nadstawka? Osobiście używam określenia nadstawka, gdyż część górną mebla stawiam ponad (nad) część dolną, wydłużając optycznie mebel.
    8. Apel do językoznawców, aby opracowali słownik z nazwami mebli, podzespołów i części. Dotychczasowe opracowania branżowe (Polskie Normy) są nieprzydatne, gdyż nie uwzględniają bogatego słownictwa potocznego oraz postępu w meblarstwie. Niektóre nazwy np. wieniec górny, wieniec dolny wprowadzają w błąd. Wieniec może być tylko górny. Podobnie nie powinno być cokołu górnego.
    Zauważyłem, że Niemcy też mają problem z odpowiednim nazwaniem mebla i często odnoszą się do języka angielskiego. I tak Sideboard to kredens (niski), Highboard, to kredens wysoki. Każde z tych słów może występować łącznie z dookreśleniem w języku niemieckim np. Sideboard mit Spiegel (…). Są słowa tylko w pisowni niemieckiej np. Buffet, czyli mebel dwuczęściowy (z nadstawką), Sammlervitrine, czyli przeszklona witryna do przechowywania np. książek, Schrankvitrine, czyli przeszklona witryna w formie szafy itd. Nazwać jednym słowem jakikolwiek mebel jest w języku polskim niezwykle trudno. Na zabudowę ściany Niemcy mają jedno słowo Wand, czyli ściana. Można spróbować nazwać meblościanka, ale to jest zbyt długie słowo. A może segment? Niemcy mają swoje słowa, które przejęliśmy na własny grunt: kredens, bufet, witryna, komoda, my nie mamy nic w zamian.
    Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
    Serdecznie pozdrawiam
    Janusz Gramse
    Gniezno
  • urzędy, stanowiska, godności
    17.11.2008
    17.11.2008
    Szanowna Poradnio!
    Czy jeżeli wymieniamy w tekście nazwę urzędu (stanowiska, instytucji), np. Koordynator ds. Polityki Zagranicznej UE, Wysoki Przedstawiciel UE ds. Polityki Regionalnej), to w dalszej części tekstu możemy przywołać tę nazwę w postaci niepełnej i wielką literą (odpowiednio: Koordynator, Przedstawiciel)?
    Dziękuję i pozdrawiam
  • wełen i… bawełen?
    17.11.2011
    17.11.2011
    Co decyduje o słownikowej kwalifikacji wyrazu bawełna jako pozbawionego liczby mnogiej? Wełnę deklinujemy w obu liczbach; jeśli mamy więc formę wełen, to dlaczego nie i bawełen?
  • wielka litera po dwukropku
    20.04.2010
    20.04.2010
    Dzień dobry,
    zasada 96.1. mówi o możliwości użycia małej litery po dwukropku używanym do przytoczenia czyjejś jednozdaniowej wypowiedzi i wielkiej, jeśli cytat ma więcej niż jedno zdanie. Czy można takie same reguły stosować po dwukropku stosowanym w takich słowach wprowadzających jak „Uwaga:” albo „Na przykład:”, kiedy nie ma jako takiego przytoczenia (lecz raczej dodatkowa informacja czy wyjaśnienie), ale dalej może być zarówno jedno zdanie, jak i więcej?
    Pozdrawiam,
    Jarek Hirny
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego