Jak należy zapisywać nazwy zabytkowych ksiąg liturgicznych (Antyfonarz Leoniański; Sakramentarz tyniecki; Antyfonarz z Compiegne, Graduał Macieja Skawinki)?
Nie są to tytuły dzieł nadane przez ich autorów, z drugiej strony nie chodzi tylko o nazwę gatunkową z dodaniem przymiotnika lub miejsca pochodzenia; są to nazwy jednostkowe. Z tej przyczyny moja intuicja jest taka, iż powinno się zapisywać wszystkie człony od wielkich liter i bez kursywy – czy tak?
Będę bardzo wdzięczny za pomoc.

Szanowni Państwo,
Mam trudności z ustaleniem, jak powinno się pisać wyrażenie katedra wawelska (chodzi o wielkość pierwszych liter słów).
I to samo, ale generalnie: skąd czerpać wiadomości na temat pisowni poszczególnych obiektów zabytkowych i turystycznych? Nazwy czy określenia poszczególnych wież, baszt, chat, kaplic, dzwonów itd. pisane są bardzo różnie w rozmaitych źródłach i w zależności od kontekstu. Na przykład kiedy chcę użyć wyrażenia dzwon Zygmunta, powinienem właściwie sprawdzić, czy istnieje taka nazwa własna (Dzwon Zygmunta), czy jest to tylko opisanie dzwonu Zygmunt (= dzwon ufundowany przez Zygmunta). Rzetelne wyjaśnienie takiego (czy innego) przypadku bywa czaso- i pracochłonne, i nie zawsze daje rezultaty.
Odpowiedź Poradni nt. klasztoru Franciszkanów pokazuje, że nawet jeśli znajdziemy poszukiwany ciąg wyrazów w słowniku ortograficznym, to jeszcze się może okazać, że podana pisownia dotyczy jednego z możliwych kontekstów, być może akurat nie tego, o który nam chodziło.
Opieranie się na materiałach wydawanych dla turystów wydaje mi się niebezpieczne, gdyż wydawca chcąc zachwalić swój „towar”, może nadużywać wielkiej litery. Czasem w grę też wchodzi wielka litera stosowana ze względów uczuciowych. Jak radzić sobie w tym językowym gąszczu turystyczno-zabytkowych atrakcji?

Widziałem w sklepie fotel bujano-obrotowy. Czy forma bujano jest poprawna?

Szanowni Państwo,
chciałem zapytać o polskie starówki. Czy w Poznaniu, Toruniu i Gdańsku możemy zwiedzać Stare Miasto, czy stare miasto? Wirtualna encyklopedia PWN wyjaśnia, że w każdym z tych miast mamy do czynienia z „zabytkowym zespołem architektury o średniowiecznym układzie”. Nie wynika stąd, czy stare miasto jest w tych miastach dzielnicą, a ponieważ w nich nie mieszkam – nie orientuję się.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
po raz kolejny poruszę kwestię zapisu nazw marek samochodów. Chciałam spytać, jaki zapis powinniśmy zastosować w takiej sytuacji: prowadzący programu telewizyjnego prezentuje widzom samochód, mówiąc: „Oto ford mondeo z roku”… Czy zapis małymi literami jest poprawny, jako że mowa o konkretnym egzemplarzu danego modelu (samochodzie akurat widocznym na ekranie)? Dodam, że nie mogę dodać słowa „samochód”, bo został mi narzucony limit znaków.

Rzeczownika rodzaju nijakiego odwrocie ('odwrotna strona') nie ma w słownikach i poradnikach językowych. Odwrót jako 'odwrotna strona' może występować tylko w wyrażeniu na odwrocie. Słownik wyraców obcych jako odwrotną stronę m.in. obrazu definiuje rewers, choć słownik sztuk pięknych jako obiekty, do których się on odnosi, wymienia tylko monety i medale. W publikacjach odwrocie jako 'odwrotna strona obrazu' występuje często, jest odmieniane przez przypadki, a redakcje przeciw temu nie protestują.

Chciałabym dowiedzieć się, czy w niżej podanym zdaniu słowo Lista powinnam zapisać wielką literą? Stolica wyspy słynie z wpisanej na Listę UNESCO zabytkowej starówki oraz trzech majestatycznych twierdz. Czy i kiedy wypada nam skracać nazwę Listy światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO? 

Z poważaniem
Justyna Preuss

Szanowni Państwo,

czy pierwszy wyraz w nazwie pałac w Radziejowicach piszemy małą literą? Wydaje mi się, że tak. Oficjalna nazwa to chyba Zespół Pałacowo-Parkowy w Radziejowicach i tu wielkie litery zdają się być odpowiednie (wbrew pisowni z Wikipedii). Jeszcze jedno pytanie: czy można uznać, że pałac w Radziejowicach jest skrótem nazwy oficjalnej, i pisać Pałac wzorem tej porady?

Czytelnik

Ostatni bardzo modne jest słówko vintage, i to nie tylko w dziedzinie mody. Co dosłownie oznacza vintage? Z jakiego języka pochodzi to słowo i skąd w ogóle się wzięło (od czego)? Proszę w miarę możliwości o krótką historię tego słówka.

Jak poprawnie powinniśmy zapisywać wyrażenie „zespół staromiejski Torunia”? Wielkich liter w tej nazwie używają najczęściej konserwatorzy zabytków i urzędnicy. Ale "Encyklopedia PWN" zaleca pisownię od małych liter. Nie jest to urzędowa nazwa własna, bo oficjalnie toruńska starówka to albo Stare Miasto, albo osiedle Staromiejskie. Historycznie zaś zespół staromiejski to połączenie dwóch sąsiadujących ze sobą osad: Starego Miasta i Nowego Miasta. Czy uprawniona jest możliwość zapisu tego wyrażenia zarówno małymi, jak i dużymi literami? A może „zespół staromiejski” to tyle samo co osiedle mieszkaniowe, zespół zabytkowych budynków – czyli byłyby to wyrażenia pospolite.