-
Polszczyzna przedwojennego Lwowa
12.07.202212.07.2022Dzień dobry,
czy istnieją jeszcze społeczności lub choćby pojedynczy ludzie posługujący się gwarą lwowską (czy może raczej odmianą języka polskiego w jakiś sposób kontynuującą tę przedwojenną gwarę)? Czy powstają współcześnie jakieś teksty w tej gwarze? Czy można stwierdzić jednoznacznie, że jest ona martwa?
-
sejm i Sejm12.04.201012.04.2010Szanowni Państwo,
niejasną dla mnie kwestią są reguły użycia wielkiej lub małej litery w wyrazie sejm. WSO różnicuje je według rodzaju zastosowania (nazwa własna – litera duża, nazwa pospolita – litera mała). Ale czy w zdaniu „Ówczesny sejm zajmował się tymi problemami” (przykład z WSO) nie mamy do czynienia z nazwą własną – konkretną izbą konkretnego parlamentu?
Świątecznie pozdrawiam,
Piotr Sanetra -
conditio czy condicio?4.07.20034.07.2003Szanowni Państwo,
proszę o wyjaśnienie, która z łacińskich form oznaczających warunek konieczny jest poprawna: conditio sine qua non (taką pisownię znaleźć można w Nowym leksykonie PWN) czy condicio sine qua non (wersja przyjęta w Wielkim słowniku wyrazów obcych PWN). A może obie są poprawne?
Podobne wątpliwości budzi pisownia słowa condicionalis (wg Wielkiego słownika wyrazów obcych PWN) i conditionalis (wg Wielkiego słownika ortograficznego PWN) – czy również tutaj obie formy są poprawne i mamy po prostu do czynienia z „ewolucją” w zakresie filologii klasycznej (w różnych słownikach łacińsko-polskich na określenie polskiego warunku znalazłem obie formy: conditio i condicio). Jeśli poprawne są obie formy, może warto by to w kolejnych wydaniach słowników odnotować?
Z pozdrowieniami
Stanisław Danecki
-
Co wolno Mickiewiczu, to nie tobie, Nitschu
16.06.202116.06.2021Profesor UŁ Jerzy Starnawski przytoczył swego czasu następującą anegdotę o prof. Kazimierzu Nitschu: „Nitsch wywiesił kiedyś ogłoszenie zaczęte słowami: «Ci, co chodzą na moje seminarium...». Znalazł się student, który poprawił «co» na «którzy». Nadszedł Nitsch i dopisał z boku: «Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy...». Student polemizujący z profesorem nie pozostał dłużny, dopisał: «Co wolno Mickiewiczu, to nie tobie, Nitschu»”. Kto tak naprawdę miał rację w tym sporze?
-
dialekty lechickie2.01.20082.01.2008Szanowni Państwo,
czy w średniowieczu Słowianie mieszkający w Meklemburgii, na Pomorzu Szczecińskim i na Rugi mówili dialektami polskimi? W odniesieniu do tych dialektów spotkałem się z nazwą dialekty lechickie. Czy oznacza to:
a) dialekty polskie nazwane nieco inaczej z przyczyn pozajęzykowych (inne losy polityczne, wczesna germanizacja itp.)?
b) inny, odrębny od polskiego język, bardziej jednak podobny do polskiego niż np. czeski czy słowacki?
Serdecznie pozdrawiam
Filip Cerkaski -
dźwienność wyrazów16.03.201416.03.2014W przedmowie do swojego tłumaczenia Iliady z 1815 r. Stanisław Staszic pisał: „Uważałem […], iż dotąd pisarze nasi bądź w sworodnych dziełach, bądź w tłumaczeniu nie mieli jeszcze dosyć zamiaru stosowania dźwienności wyrazów do rzeczy”. Co dokładnie oznacza dźwienność i jaka jest etymologia tego słowa? Czy sworodny to wyraz notowany przez ówczesne słowniki?
-
Hreczkosiej30.03.201630.03.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie funkcjonowanie słowa hreczkosiej w czasach Mikołaja Reja. Czy wówczas stosowano wspomniane określenie?
Intryguje mnie charakter wyrazu; wydaje mi się, że zawiera nutę pogardy, jednak nie mogę znaleźć potwierdzenia słuszności swoich przeświadczeń. Nurtują mnie zależności między hreczkosiejem a człowiekiem poczciwym ojca polskiej prozy. Rej chwalił żywot szlachcica-ziemianina; czy ówcześni przeciwstawiali Rejowej gloryfikacji zasiedziałego na roli szlachcica?
-
Jak się zowiesz?26.06.201326.06.2013Szanowni Państwo,
dziękuję za poprzednie odpowiedzi. Czy zowę itd. oraz zwę itd. to dwie oboczne formy koniugacyjne od czasownika zwać, czy też ta pierwsza jest formą jakiegoś innego czasownika?
Z góry serdecznie dziękuję za pomoc.
Łukasz -
Kiedy zaczęto używać litery „ł”?
14.02.2022Dzień dobry! Skąd pochodzi litera „ł” i kiedy zaczęto jej używać w języku polskim? Czy wcześniej na oznaczenie głoski [w] używano liter „w” lub „u”?
-
13–26 lat27.03.201927.03.2019Pewien bank oferuje swoim klientom w wieku 13–26 lat bezpłatne korzystanie z konta osobistego. Jak rozumieć ten warunek z językowego punktu widzenia? Czy spełniam go do dnia ukończenia 26 roku życia, czy może jednak do dnia ukończenia 27 roku życia (dopóki nie skończę 27 roku życia, mam nadal 26 lat)? A może nie jest to wcale kwestia językowa i zależy wyłącznie od tego, co ma na myśli osoba redagująca taki zapis, albo od jakiegoś powszechnie przyjętego sposobu rozumienia?