Antoni
  • Nazwisko Kulwiec

    24.03.2023
    24.03.2023

    Szanowni Państwo!

    Jak poprawnie odmieniać nazwisko „Kulwiec”? Zachowywać „e” tematowe w dopełniaczu czy nie? Będę wdzięczna za pomoc.


    Z pozdrowieniami

    Katarzyna

  • Nie konsensualny, a więc jaki?
    25.01.2003
    25.01.2003
    Witam Państwa,
    chciałabym odnaleźć w języku polskim antonim słowa konsensualny. Czy istnieje jedno słowo oddające angielskie pojęcie dissensual, które jest opozycją do angielskiego słowa consensual? W Słowniku wyrazów obcych Kopalińskiego znalazłam: „konsens dawn. zgoda, zezwolenie (zwł. urzędowe) na coś. Etym. – łac. consensus 'zgoda' od consentire 'zgadzać się'; zob. kom-; sens”.
    Utworzony od tego rzeczownika termin konsensualny występuje w polszczyźnie (vide umowa konsensualna). Zamieszcza go także Państwa słownik: „konsensualny praw. będący wynikiem zgodnych oświadczeń woli obu stron, p.-łac. consensualis”. Natomiast nie potrafię odszukać jego antonimu. Będę wdzięczna za wszelką pomoc.
    Marta Hudak
  • nielusy
    16.05.2013
    16.05.2013
    Z jakiego języka wywodzi się słowo nielusy? Czy jego antonimem jest słowo lusy?
  • Nie nadużywajmy wielkiej litery!
    24.06.2016
    24.06.2016
    Ostatnio spotkałem się z pisownią wielką literą w ofercie banku dotyczącej Konta X (nie podaję pełnej nazwy, aby nie robić reklamy), którego nazwę (dwuczłonową) zapisano wielkimi literami. Podobnie w ofercie jednego z przewoźników kolejowych pojawiły się ostatnio tzw. strefy ciszy, zapisywane każdorazowo wielkimi literami (Strefa Ciszy). Czy można uzasadnić te wielkie litery?

    Z poważaniem
    Antoni M.
  • Nie rozmieniać, ale…
    21.09.2009
    21.09.2009
    Witam!
    Czy istnieje antonim do słowa rozmieniać?
    Pozdrawiam
  • Nieudana metafora portret miasta w zwierciadle
    14.01.2017
    14.01.2017
    Szanowni Państwo,
    przeczytałam właśnie antologię Warszawa Antoniego Słonimskiego. Portret miasta w zwierciadle literatury. Nie daje mi spokoju ten podtytuł. Czy portret w zwierciadle to poprawne wyrażenie? Wydaje mi się, że brzmi to jednak bardzo źle.

    Z pozdrowieniami
    wdzięczna Czytelniczka
  • Od kiedy szłem zamiast szedłem?
    29.11.2018
    29.11.2018
    Czy da się ustalić od kiedy w Polsce mówiło się poszłem, przyszłem, jaka jest pokrótce historia użycia, oraz ewentualnie kiedy jednoznacznie oznaczono to jako błędne?
  • odmiana nazw ulic – ciąg dalszy
    18.07.2003
    18.07.2003
    Szanowni Państwo!
    Piszę w nawiązaniu do listu, który opublikowano ostatnio w Poradni. Oto jej treść wraz z odpowiedzią:
    Pytanie: Odmiana nazw ulic: Jest w Warszawie ul. Zgoda. Jak ją odmienić, może w ogóle się nie odmienia? Mieszkam na Zgoda 5 czy na Zgody 5? Dziękuję za pomoc.
    Odpowiedź: Jest więcej ulic o formie rzeczownika w mianowniku, np. Trakt Lubelski. Powiedziałbym, że ktoś mieszka na Trakcie Lubelskim albo przy Trakcie Lubelskim (druga forma brzmi bardziej oficjalnie), podobnie na (przy) Zgody 5 albo na (przy) ulicy Zgoda 5. Sformułowanie „Mieszkam na Zgoda 5” brzmi bardzo niezręcznie.

    Natomiast moim zdaniem poprawne jest sformułowanie: „Mieszkam przy/na ul. Zgoda 5” (jak w odpowiedzi) albo (uwaga!) „Mieszkam na Zgodzie 5” (czyli z miejscownikiem), a nie „(…) na Zgody 5” (czyli z dopełniaczem). Forma Zgody 5 byłaby poprawna, gdyby ulica nosiła nazwę na przykład jakiegoś wyimaginowanego Antoniego Zgody. Proszę powiedzieć, czy moje rozumowanie (i wyczucie językowe) jest prawidłowe.
    Przy okazji zadam pytanie również dotyczące nazwy warszawskiej ulicy. Chodzi mi o ulicę Freta na Nowym Mieście. Jak się powinno mówić: sklep przy/na Freta czy może sklep przy/na Frecie?
  • odwrocie
    2.03.2022
    12.09.2014
    Rzeczownika rodzaju nijakiego odwrocie ('odwrotna strona') nie ma w słownikach i poradnikach językowych. Odwrót jako 'odwrotna strona' może występować tylko w wyrażeniu na odwrocie. Słownik wyraców obcych jako odwrotną stronę m.in. obrazu definiuje rewers, choć słownik sztuk pięknych jako obiekty, do których się on odnosi, wymienia tylko monety i medale. W publikacjach odwrocie jako 'odwrotna strona obrazu' występuje często, jest odmieniane przez przypadki, a redakcje przeciw temu nie protestują.
  • Ozzy
    16.01.2004
    16.01.2004
    Chciałam zapytać o odmianę imienia męskiego Ozzy (wokalista Black Sabath). Czy powinno się je odmieniać według deklinacji przymiotnikowej, czy też można je pozostawić nieodmienione?
    Dziękuję za odpowiedź
    Agnieszka Mucha
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego