Szanowni Eksperci,

we fraszce Jana Kochanowskiego „Do snu” znajduje się fragment „wyschły przed gorącem wody”. Zastanawiam się, czy użycie przez poetę przyimka „przed” w zacytowanym fragmencie nie jest przypadkiem kalką łacińskiego prae w znaczeniu <w obliczu, z powodu czegoś>?

W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie?ły>

Hallo,
na podstawie jakich kryteriów rozróżnia się przydawki równorzędne, które oddziela się przecinkiem, od przydawek nierównorzędnych, których nie oddziela się przecinkiem? Proszę o parę przykładów. Dziękuję i pozdrawiam
Gabriel Koch

W Monachomachii Ignacego Krasickiego znajdujemy następujący fragment: „W mieście – gród, ziemstwo trzymało albowiem/ Stare zamczysko, pustoty ohyda’’. Co oznacza wyrażenie ohyda pustoty?
Z poważaniem,
Piotr

Szanowni Państwo,
proszę o pomoc w rozstrzygnięciu zapisu imion i nazwiska (imienia i nazwisk?) gen. Felicjana Sławoja Składkowskiego. Słownik: Felicjan Sławoj-Składkowski (nazwisko podwójne – łącznik), encyklopedia: bez łącznika. Sprawdzałam źródła internetowe, znalazłam np. książkę Felicjana Sławoja Składkowskiego „Pęk kluczy” oraz zdjęcie tablicy pamiątkowej na domu urodzenia: Sławoj Felicjan Składkowski. Czy w SO jest błąd? Sławoj to chyba jednak imię?
Z wyrazami szacunku
Aleksandra Zoń

Witam!
Będąc za granicą na spacerze podczas wietrznej pogody, wyrwało mi się popularne określenie panujących w tamtej chwili warunków atmosferycznych zawierające czasownik piździć. Tłumacząc nieznającemu języka polskiego towarzyszowi genezę tej frazy, uwagę mą zwrócił ten czasownik i jego znaczenie, dość odległe od rzeczownika, od którego – jak przypuszczam – pochodzi. Jaka jest etymologia słowa piździć i czy wiadomo, dlaczego ma takie, a nie inne znaczenie?
Pozdrawiam
Gerwazy

Szanowni Państwo!
Która forma (słow. štúrovci; nazwa utworzona od nazwiska Ľudovíta Štúra, działacza słowackiego odrodzenia narodowego) jest poprawna: szturowcy czy štúrowcy? Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
słowacki czytelnik

Szanowni Państwo!
Czy słowo winogrodnictwo (słow. vinohradníctvo, ros. виноградарство, ang. viticulture), utworzone od słowa winogrodnik (osoba zajmująca się uprawą i hodowlą winorośli), jest poprawne? Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
słowacki czytelnik

Serdecznie proszę o pomoc w rozwiązaniu pewnego problemu językowego. Chodzi o wyróżniony dużym drukiem fragment poniższego zdania:
„Aszerę i Anat przedstawiono w tekstach egipskich jako boginie-matki, które uznawano za „wieczne dziewice” (dosł. „wielkie boginie, które ZACHODZĄ W CIĄŻĘ, ale nie rodzą”).
W tym religijnym kontekście zwrot „zachodzą w ciążę” trochę razi, bo chyba niezbyt pasuje do tego podniosłego tytułu. Lepiej brzmiałaby jakaś forma czasownika „począć”. Można by na przykład powiedzieć: „wielkie boginie, które poczynają, ale nie rodzą”.
Sęk w tym, że według „Słownika poprawnej polszczyzny” W. Doroszewskiego „począć” w tym znaczeniu występuje tylko w formie dokonanej.
Czy jest jakiś ładny, naturalny i poprawny sposób wyrażenia tej myśli? A może wspomniane zastrzeżenie ze słownika Doroszewskiego nie jest absolutne?
Z poważaniem
Andrzej Szymczak

Szanowni Państwo,

mam problem ze słowem „konwolwenta”. Znalazłem je w słowniku ortograf. zupełnie przypadkiem i zaintrygowało mnie znaczenie. Sprawdzałem w różnych słownikach – od staropolskiego, przez XVII-wieczny, Lindego, „trojaczki”, Doroszewskiego aż po współczesny 50-tomowy – bez skutku. Sądzę, że może pochodzić od łac. „convolvere”, ale to wcale nie musi współgrać ze znaczeniem w polszczyźnie. Czy byliby Państwo w stanie pomóc mi w rozwiązaniu zagadki?

Z wyrazami szacunku

Marcin Fastyn