Krakowa
  • Interpunkcja a znaczenie
    29.01.2016
    29.01.2016
    Czy brak przecinka lub myślnika w takim zdaniu:
    W listopadzie PKP PLK ogłosiły przetarg na budowę nowego przystanku kolejowego Kraków Sanktuarium na linii nr 94
    nie sugeruje (błędnie), że chodzi o budowę kolejnego przystanku o tej samej nazwie? Moim zdaniem nazwę owego przystanku powinno się wydzielić, czy mam rację? Jeżeli tak, to czy wystarczający byłby pojedynczy myślnik umieszczony przed nazwą Kraków Sanktuarium, czy konieczne jest wówczas powtórzenie go po tej nazwie?
  • Litera ó

    29.02.2024
    29.02.2024

    Dzień dobry, mam dwa zapytania odnośnie wymiany w następujących słowach, czy dobrze to interpretuje?

    Koszykówka — w przyrostku „-ówka” używamy „ó” również wymienne na „o” (piłka) koszykowa.

    Kraków — krakowski, krakowskie ,„ó” wymienne na „o”.

    Dziękuję

  • na pole, czyli na dwór
    16.05.2006
    16.05.2006
    Dlaczego krakowskie wyjść na pole ma status regionalizmu, a warszawskie wyjść na dwór – normy ogólnopolskiej? Dlaczego nie po równo albo wręcz odwrotnie? Tam, gdzie się wychodzi na pole – a czasem jest to i ze 200 km od Krakowa – wychodzenie na dwór nie jest alternatywą, tylko abstrakcją, a pewnie jeszcze bardziej było tak w czasach, kiedy hierarchizowano te formy. Czy ta nierówność jest nie do ruszenia? Czy na pole może jeszcze liczyć na nobilitację?
  • Wartałoby to opublikować…
    1.07.2005
    1.07.2005
    W wypowiedziach moich znajomych słyszę na przykład takie zdania: „Ta książka wartała (była warta) więcej, niż za nią zapłaciłeś’’; „Wartałoby (warto by) się zainteresować tą sprawą’’. Czy słowa wartała, wartałoby są dopuszczalne w języku literackim? Czy może mają status potoczności? A może po prostu są błędne?
  • wójt i burmistrz
    16.06.2011
    16.06.2011
    Pytanie brzmi, która z form jest prawidłowa:
    1) wójt Godowa czy wójt gminy Godów?
    2) Burmistrz Krakowa czy Burmistrz Miasta Krakowa?
    Ustawa mówi, że organem gminy jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Wydaje się zatem, że w obydwu przypadkach właściwa jest forma pierwsza. Przemawia też za tym fakt, że wyraz wójt jak i wyraz burmistrz nie odnoszą się obecnie do żadnych innych pojęć (inaczej niż prezydent miasta, mamy bowiem Prezydenta RP).
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Chełmy w dopełniaczu

    27.05.2023
    23.05.2023

    Dzień dobry,

    wg internetowego Słownika gramatycznego języka polskiego dopełniacz słowa „Chełm” w znaczeniu ‘miasto w województwie lubelskim’ brzmi „Chełma”, a jako dzielnica Gdańska ma formę „Chełmu”, choć jak można przeczytać w poradzie o tytule „Chełm gdański”, nie jest to takie jednoznaczne. Wg tej porady, nazwy wsi, przysiółków, osad i dzielnic mogą mieć w dopełniaczu końcówkę -a albo -u. A jaką formę ma dopełniacz, jeśli chodzi o „Chełm” w znaczeniu: 1) mezoregion stanowiący część Wyżyny Śląskiej; 2) jezioro w województwie zachodniopomorskim w gminie Łobez; 3) góry w województwie małopolskim (w Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Beskidzie Makowskim)?

  • harpagan
    11.05.2005
    11.05.2005
    Witam. Skąd wywodzi się nazwa osobowa harpagan (sic!), jako inne określenie stachanowca?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Łącznik czy półpauza?
    25.02.2008
    25.02.2008
    Szanowni Państwo,
    mam problem z zapisem określenia Kraków-Lwów 2007. Chodzi o wspólną konferencję studentów uczelni w obu miastach. Należy tu użyć dywizu czy półpauzy? W przypadku „połączeń typu Wschód-Zachód oraz rozmowy Indie-Pakistan” pan Mirosław Bańko zalecał użycie łącznika, ale przecież stosuje się go przeważnie w sformułowaniach stanowiących jeden wyraz…
  • łącznik w nazwach miejscowości
    24.03.2009
    24.03.2009
    Szanowni Państwo!
    Jak zapisać nazwę miejscową powstałą z połączenia dwóch nazw, z których jedna jest dwuczłonowa bez łącznika? Czy mam napisać: Warszawa-Marysin Wawerski albo Kraków-Nowa Huta? Wg mnie wygląda to dość pokracznie. Niestety wszystkie znane mi wydawnictwa unikają podawania takich przykładów.
    Pozdrawiam
    Tomasz Żuk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego