-
chriszcz7.10.20087.10.2008W południowo-wschodniej Polsce spotkałem się z wyrazem chriszcz na określenie chrabąszcza. Próbowałem znaleźć coś na ten temat w Korpusie i w Google, ale bez powodzenia. Czy redakcja Poradni może coś więcej o tym wyrazie powiedzieć?
-
Czytelnia Akt // Czytelnia akt, a nawet czytelnia akt24.01.201924.01.2019W archiwum państwowym jest czytelnia akt. Czy powinno się o niej pisać dużą literą, czy małą?
-
ćwikła z chrzanem4.02.20094.02.2009Ćwikła to buraczki marynowane z chrzanem. Co oznacza dziwoląg językowy umieszczany coraz częściej na słoiczkach przez producentów ćwikły – ćwikła z chrzanem?
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
jagoda czy borówka?
29.11.200629.11.2006Witam serdecznie.
Chciałam zapytać, jak właściwie nazywa się owoc leśny, który rośnie na małych krzewinkach i ma ciemnoniebieski kolor. Ja mówię na to jagoda (jestem z Dolnego Śląska), lecz moja koleżanka, która pochodzi z rzeszowszczyzny, mówi borówka. Która forma jest poprawna? Czy któraś z nich to regionalizm lub nazwa potoczna?
Będę wdzięczna za odpowiedź,
z poważaniem,
Natalia Stochmal
-
Jeszcze raz o rozdzielnej pisowni wyrażenia super hiper26.06.201926.06.2019Mam zastrzeżenia do wątpliwości p. dr. Malinowskiego z Krakowa co do pisowni wyrażeń typu super hiper korzystny. Pan Doktor zaleca tu pisownię rozłączną. Tymczasem w Dyktandzie Ogólnopolskim 2016 autorzy (i to jakże wysocy!) zastosowali autorytatywnie zapis superekstrawartościowe warzywa. Takie wyrażenia stosuje się bardzo rzadko, ale czy nie byłaby tu potrzebna wierność jednej zasadzie słownikowej i nieproponowanie wyjątków?
Z szacunkiem
Andrzej Dembowski Toruń
-
Kawusia i chlebuś 6.02.20196.02.2019Dot. odpowiedzi z 28.01.2019 na pytanie „Czy użycie zbieranie pieniążków (a nie pieniędzy) jest poprawne?”.
W 500 zagadkach o języku polskim Andrzeja Markowskiego jest rozdział pt. Do magli szła w krawatce, a w nim pytanie o chlebuś i kawusię. W odpowiedzi czytamy, że to krakowski regionalizm (sic!), a dalej: „Jeśli w Krakowie ktoś pyta: Czy dolać jeszcze trochę kawusi, a może dołożyć chlebusia?, nie znaczy to wcale, że traktuje pytanego jak dziecko (…). Tak się tam po prostu mówi”.
-
kielo cud27.05.200827.05.2008Spotkałem się ze słowem kielocud, akcentowanym na lo, oznaczającym coś dekoracyjnego (przedmiot, strój), przy czym raczej w złym guście. Używane ironicznie. Podejrzewam, że może to być pochodna frazy piykny kielo cud. Czy istnieją jakieś badawcze potwierdzenia takiego słowa?
-
Konrad mazowiecki czy Konrad Mazowiecki11.02.202011.02.2020Dzień dobry. Studentka znanej uczelni donosi o wiedzy zyskanej w czasie wykładów. Oto poprawna jest pisownia: Konrad mazowiecki, a nie: Konrad Mazowiecki. Podobnie ma być z innymi przydomkami książąt. Czy to prawda?
Dziękuję
-
Krowodrza Górka29.10.201929.10.2019Od dłuższego czasu spieram się ze znajomymi w kwestii poprawnej odmiany nazwy pętli tramwajowo-autobusowej w Krakowie. W dzielnicy Krowodrza znajduje się pętla oraz osiedle o nazwie Krowodrza Górka. Znajomi odmieniają tę nazwę w bierniku tak, jakby człon Krowodrza był przymiotnikiem, tj. Jadę na Krowodrzą Górkę. Tymczasem ja uważam, iż nazwa ta składa się z dwóch rzeczowników, jak np. Warszawa Ursynów, więc w bierniku powinna brzmieć Jadę na Krowodrzę Górkę. Kto ma rację?