Mądrej-głowie-dość-dwie-słowie
-
błąd w kolędzie?29.12.200729.12.2007Oto fragment kolędy: „rąbek z głowy zdjęła,/ W który Dziecię owinąwszy,/ Siankiem Go okryła”. Go – to r. męski, Dziecię – nijaki. Zamiana Go na Je usunęłaby niezgodność rodzaju gramatycznego, jednak użycie formy Je w odniesieniu do tej postaci budzi kolejne wątpliwości (uzus?). Poza tym czy takie pozycje tych dwu wyrazów w zdaniu („Dziecię owinąwszy” to coś jak osobne zdanie składowe) rzeczywiście pociąga konieczność zgodności rodzaju?
Jest zatem błąd czy można to wytłumaczyć inaczej? -
bić pianę15.05.201215.05.2012Jakie jest etymologia frazeologizmu bić pianę? Czy znamy motywacje do powstania tego wyrażenia?
-
Co ma wisieć, nie utonie23.06.201123.06.2011Szukałem z kolegą genezy pewnego frazeologizmu, mianowicie: Co ma wisieć, nie utonie. Najstarsze źródło tegoż zwrotu odnaleźliśmy w Jovialitates, albo zarty y fraszki rozmaite… autorstwa Wacława Potockiego z 1747 roku. Podejrzewamy, że właśnie z zamieszonej tam fraszki pochodzi ten związek frazeologiczny. Prosiłbym jednak o potwierdzenie, czy jest to pierwsze wystąpienie tego związku w literaturze, czy jednak ktoś posłużył się nim wcześniej?
-
dać kosza, dostać kosza1.01.20151.01.2015Szanowni Państwo,
dlaczego trzeba wynieść kosz śmieci, ale od dziewczyny dostaje się kosza?
Łączę stosowne wyrazy
Miłosz Pieńkowski -
geneza frazeologizmów2.11.20132.11.2013Dzień dobry,
interesuję się genezą związków frazeologicznych w języku polskim. Gdzie mogę znaleźć takie informacje? Chodzi mi o literaturę, którą będę mogła wykorzystać do napisania pracy magisterskiej na ten temat. Niestety wszystkie słowniki, które do tej pory przejrzałam nie wspominają o pochodzeniu frazeologizmów, a jedynie tłumaczą ich znaczenie. -
maćkowa dziurka8.04.20148.04.2014W dzieciństwie słyszałem uwagę, bym nie mówił przy jedzeniu, „bo mi w maćkową dziurkę wpadnie” i się zakrztuszę. Skąd wzięło się to określenie na tchawicę?
-
pijany jak bela9.07.20039.07.2003Panie Profesorze!
Czy prawdą jest, że powiedzenie pijany jak bela pochodzi od imienia węgierskiego króla Beli, który lubił intensywnie biesiadować z polskimi „bratankami”? Tak przynajmniej sugerował niedawno felieton w gazecie Metropol.
Pozostaję z szacunkiem – L.B. -
poszło jak z płatka8.04.20038.04.2003Jaka jest geneza związku frazeologicznego iść jak z płatka?
Dziękuję,
Janusz Myzik -
rymy częstochowskie17.03.200617.03.2006Jestem mieszkańcem Częstochowy. Chciałem dotrzeć do rodowodu zwrotu rymy częstochowskie. Czy miały one coś wspólnego z Częstochową?
-
spocony jak świnia15.03.201515.03.2015Skąd i kiedy w języku polskim pojawiło się powiedzenie spocony jak świnia? Świnie nie mają gruczołów potnych i się nie pocą, więc wyrażenie to nie jest specjalnie logiczne. W angielskim jest identyczne wyrażenie (sweat like a pig, ale etymologia wywodzi się podobno od pig iron czyli surówki hutniczej). Jest także podobne wyrażenie po włosku (sudare come un porco). Nie znalazłem tego wyrażenia w Korpusie Językowym, więc nie byłem w stanie sam określić, kiedy po raz pierwszy się pojawiło.