Szanowni Państwo,
jeśli film nosi tytuł „Ona”, to czy lepiej powiedzieć: Nie widziałem „Jej”, Widziałem „Ją”, czy może: Nie widziałem filmu „Ona”, Widziałem film o tytule „Ona”?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
państwa zalecenie dotyczące nieodmieniania nieprzyswojonych w polszczyźnie słów afrykańskich budzi jednak moją wątpliwość. W tekst redagowanej właśnie przeze mnie powieści (przekład z angielskiego), której akcja toczy się w byłej Rodezji, wplecione są wyrazy pochodzące z różnych języków afrykańskich (m. in. plemion Ndebele, Shona). Część tych wyrazów wręcz prosi się o odmianę, a nieodmieniona po prostu źle brzmi. Czy mogę je odmieniać, nawet jeśli nie są zadomowione w polszczyźnie? Podaję kilka wyrwanych z kontekstu zdań powieści, a w nawiasach znaczenie danych wyrazów. Dodam, że wszystkie afrykańskie słowa są również zamieszczone w słowniczku na końcu książki.

Czasem pijemy herbatę tak, jak to robią Afs – zanurzamy nasze kanapki w zielonych, emaliowanych kubkach, potem odgryzamy mokry kęs i pociągamy łyk herbaty, która, zanim ją połkniemy, rozlewa się po całych ustach.
Robimy to tylko po to, by charf [naśladować] Afs, ale w końcu zawsze wracamy do rozkładania, lizania i zgniatania [kanapek].
Odpychamy łokciami opony i puszczamy się biegiem do zamieszkanego przez Afs khaya [domu], skąd nadpływa ten dźwięk.
Mieszkają tu wszyscy pracownicy farmy ze swoimi żonami i picaninami [picanin – dziecko] – razem około czterdziestu rodzin.
Kuca przy ogniu i daje nam do ssania kawałek sadza [sadza – rodzaj posiłku z kukurydzy] obtoczony w cukrze.
Spoglądam do góry i widzę ją, jak czeka na nas na stoep [podest] i już z daleka zauważa nasze poncha.
Och, to dlatego, że amadlozi [duchy przodków] nie potrzebują w niebie szczurów i dlatego, że n’anga [szaman] potrzebuje szczurzych pazurów, by zrobić niezwykłe muti [lekarstwo].

Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź,
Anna

Dzień dobry,
jedna z moich koleżanek bardzo często używa zwrotu temu zamiast dlatego czy ponieważ (lub choćby nawet pospolitego bo). Przykładowo:

– Dlaczego nie odebrałaś telefonu?
– Temu, że byłam zajęta.

Chciałabym dowiedzieć się, czy jest to forma poprawna i nie powinna mnie razić, ponieważ na przykład nie używa się jej tylko w Warszawie (gdzie się wychowałam, koleżanka pochodzi z Białegostoku – mówi, że tam to powszechne), czy jednak błędna.

Szanowna Poradnio,

w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

„Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.

Z poważaniem,

Witam,
ostatnio wdałam się w dyskusję ze znajomym narodowości brazylijskiej na temat słowa internet. Jak się okazuje, w języku portugalskim internet jest rodzaju żeńskiego. Jest to spowodowane tym, że słowo sieć tak jak w języku polskim ma rodzaj żeński. Dlaczego więc internet jako globalna sieć lub „międzysieć” jest rodzaju męskiego? Co decyduje o przyporządkowaniu danego rodzaju gramatycznego zapożyczeniom językowym?
Pozdrawiam,
Anna

Szanowni Państwo,
wrócę do pytania, na które dostałam odpowiedź, jednak bardzo niesatysfakcjonującą. Jak rozumiem, dr Wolański zapisuje Kennedy'ego, a wymawia [kenediego]? Dlaczego zatem mamy stawiać tam apostrof? Nie dajemy go w przypadku np. Caseyów (Caseyami, Caseyowie itd.). Nie przekonuje także mnie argument, że mogłoby to zmylić nas co do postaci mianownikowej. Nie myli nas w przypadku form: Jakiem czy Grapie. Co z Jakiem od Jacquesa (porada prof. Grzeni)?

Proszę o pomoc w następującej kwestii: czy poprawne i eleganckie jest zwracanie się w rozmowie ze znanymi nam od dawna osobami po nazwisku? Na przykład: „Co słychać u Pana, Panie Nowak?” (zamiast na przykład Marku). Dodam, że nie chodzi o kontakty formalne, zawodowe, tylko prywatne.

Witam!
Osoby prowadzące audycje radiowe mówią: „Państwo słuchają, jak opowiadam…”, „Państwo piszą do mnie listy…”. Skąd pochodzi takie zastosowanie czasowników słuchają, piszą (3 os. l. mn.) w odniesieniu do 2 os.? Bardziej poprawna wydaje się forma: „Państwo piszecie do mnie listy”. Która forma jest poprawna?
Dziękuję i pozdrawiam
Ewa Krot

Szanowni Państwo,

proszę o pomoc w rozwianiu wątpliwości interpunkcyjnej. Jak należy użyć interpunkcji w sytuacji, gdy po zaimku osobowym występuje odnoszący się do niego przymiotnik, np. w zdaniu: „Nam młodym jeszcze wszystko wydaje się możliwe.”? Należy wydzielić go przecinkami, tj.: „Nam, młodym, jeszcze wszystko wydaje się możliwe.”, czy postąpić w inny sposób?

Z góry dziękuję za poświęcony czas.

Czy prawidłowo zostały opisane rodzaje stóp w poniższym fragmencie wiersza:

Jakże brak mi tej przygody –
Płynąć, hen, od chcieć do mieć,
Trzeba mi ciut swobody –
Kochać dobre, tępić złe.
I do tego skrawka nieba,
Aby wzbić się ponad gniew,
I piekła też mi potrzeba,
By posprzątać chlew.
Sss/Ss/Ss/ (daktyl, trochej. trochej
Ss/Ss/ssS/ (trochej, trochej, anapest)
ssSs/Ss/Ss/ (peon trzeci, trochej, trochej)
Sss/sS/sS/ (daktyl, jamb, jamb)
sSs/Ss/sSs/ (amfibrach, trochej, amfibrach)
Ss/ssS/ (trochej)