Dzień dobry,
zastanawia mnie proces tworzenia słowników drukowanych. Czy mają one jakąś wspólną bazę, z której korzystają? Jak to jest możliwe, że prawie wszystkie słowniki (np. WSO, Nowy SO Zielonej Sowy, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny itd.), które zawierają słowo konwojer, podają mianownik liczby mnogiej konwojerzy, skoro jest to okręt? Jedynie Mały SJP PWN nie odnotowuje błędu. Jest to wielce nieprawdopodobne, żeby tyle wydawnictw popełniło ten sam błąd. Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

mam pytanie o odmianę słowa koral  w znaczeniu koralowca. Chodzi mi szczególnie o dopełniacz liczby mnogiej. W dwóch słownikach języka polskiego z 1988 r. znalazłem informację, że dopuszczalne są formy -li oraz -ów. Z kolei w starszym słowniku poprawnej polszczyzny jest tylko -li, natomiast -ów zaznaczone jest jako rzadkość. Zatem, której formy należy używać?

Z wyrazami szacunku

Tomasz Dymowski

Chciałabym wiedzieć, jak brzmi poprawna wersja związku frazeologicznego o łzach krokodyla. Oto, co na ten temat mówią słowniki:
1. „Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny” PWN, wyd. 2002, podaje 3 wersje jako poprawne:
- krokodyle łzy, rzad. łzy krokodyle;
- wylewać, ronić krokodyle łzy;
- wylewać, ronić krokodylowe łzy.
2. „Nowy słownik poprawnej polszcyzny” PWN, wyd. 1999, dopuszcza tylko krokodyle łzy, zaznaczając, że istnieje przymiotnik krokodylowy, ale nie używa się go w tym związku frazeologicznym.
3. „Słownik mitów i tradycji kultury” – W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd.2001, podaje tylko łzy krokodylowe.
Więc jak powinnam powiedzieć: łzy krokodyle czy krokodylowe? Będę wdzięczna za wyjaśnienie tej łzawej kwestii.

Z poważaniem
Anna Szczepańska

Słownik ortograficzny PWN w haśle Kuryle podaje odmianę Kurylów, jednak zwyczaj językowy wskazuje na przewagę formy Kuryli (w Google 38:15). Proszę o skomentowanie tej rozbieżności i odpowiedź, czy można stosować obie formy, czy tylko słownikową, czy może to w słowniku jest błąd.

Zauważyłem pewną rozbieżność pomiędzy tym, co podaje Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego, a wersją ze Słownika nazw własnych Jana Grzeni. Chodzi o nazwy mieszkańców i mieszkanki Ałma Aty: Polański podaje: ałmaatczyk, ałmaatka, ałmaacki, Grzenia podaje: ałmatczyk, ałmatka, ałmacki. Który z nich ma rację? W którym słowniku jest błąd?

Wydawnictwa poprawnościowe dość powszechnie krytykują wyrażenie na bazie. Czy jednak sformułowania, które powstały jako – prawdopodobnie – efekt walki z tym wyrażeniem: topnik oparty na kalafonii czy napój na podstawie wody oligoceńskiej można uznać za poprawne?

Szanowni Państwo,
ostatnio zauważyłem, iż mało kto używa poprawnej (według Słownika poprawnej polszczyzny PWN z 2004 r.) formy odnośnie do czegoś, a nagminnie używana jest, tak w mowie, jak i piśmie, forma odnośnie czegoś, bez przyimka do. Sprawdziłem to w Waszym korpusie i stosunek odnośnie czegoś do odnośnie do czegoś wynosi ok. 4:1. Czy w takim razie można zaryzykować stwierdzenie, że odnośnie czegoś stało się już poprawną formą, skoro użytkownicy języka uznali ją za poprawną?

Szanowni Państwo,
czy zawsze należy rezygnować z około, kiedy następuje po nim rzeczownik w innym przypadku niż dopełniacz (i niedający się postawić w dopełniaczu) – nawet wtedy, gdy tekst jest specjalistyczny? Teksty specjalistyczne są z reguły rozbudowane, a dodatkowe używanie terminu mniej więcej wydłuża je jeszcze bardziej:) Czy w tym względzie można pójść za uzusem i przejrzystością tekstu?
Dziękuję i pozdrawiam,
Elżbieta

W Innym słowniku przy czasowniku pleć jest nawiązanie do formy potocznej pielić, a pod plewić odniesienie do pleć. Która z tych form jest poprawna? Jak odmieniać te(n) czasownik(i) w czasie przeszłym? Czy forma plewić ma czas przeszły?

Szanowni Państwo,
zdarzyło mi się słyszeć sformułowanie raz na kiedy w znaczeniu 'raz na jakiś czas'. Brzmi trochę, jakby było regionalizmem, ale pewności nie mam. Osoba, która użyła tego wyrażenia, zapytana dlaczego tak powiedziała, odpowiedziała, że zawsze tak mówiła. Niestety nie udało mi się znaleźć informacji skąd pochodzi owo sformułowanie, co rzeczywiście oznacza oraz czy jest poprawne (regionalnie). Będę wdzięczna za próbę wyjaśnienia.
Z wyrazami szacunku
Małgorzata