Rzeczpospolitej
  • jeszcze o pisowni nazw jednoosobowych urzędów
    19.04.2001
    19.04.2001
    Nie przekonuje mnie Państwa odpowiedź na pytanie o zasady pisowni wielką czy małą literą wyrazów: dyrektor, prezes, starosta, prezydent, premier itp.
    Cytuję: „Wyrazy te piszemy wielką literą, gdy oznaczają jednoosobowy urząd, np. Akty prawne Prezydenta dla swojej ważności wymagają kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów”.
    Zdanie to jest przekształconym przykładem, podanym w Nowym słowniku ortograficznym PWN, do którego zresztą autor odpowiedzi się odwołuje, a mianowicie: …akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; … zatwierdza Prezes Rady Ministrów.
    Jednak w przykładzie słownikowym występuje pełna nazwa urzędu: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w Państwa odpowiedzi – tylko słowo Prezydent. Co wobec tego z zawartym w słowniku stwierdzeniem: „…pod warunkiem, że nazwa taka (…) występuje w pełnym brzmieniu”. Par. [85]
    Danka
  • korona czy Korona?
    27.04.2007
    27.04.2007
    Dzień dobry,
    jak pisać w tekście o tematyce mediewistycznej zwrot: Korona Czeska, Korona czeska czy korona czeska?
    Pozdrawiam serdecznie
    Waldemar Gajaszek
  • Mądre osoby akcentują…
    14.05.2004
    14.05.2004
    Czy istnieje obowiązująca kogoś, kto chciałby mówić poprawną polszczyzną, reguła nakazująca akcentowanie niektórych wyrazów inaczej niż na sylabę przedostatnią? Jak wiedzieć, które to są wyrazy? Co powoduje, że mądre osoby w wystąpieniach publicznych akcentują na trzecią sylabę od końca wyrazy takie, jak nauka, Rzeczpospolita, szczegóły, matematyka, fizyka, a nie robią tego wobec wyrazów: filozofia, kosmonautyka, algebra, łacina?
    Z poważaniem – Peter Wiśniewski
  • mistrz eliksirów
    9.12.2011
    9.12.2011
    Moje pytanie dotyczy pisowni stanowiska, jakie zajmuje jeden z bohaterów książek Harry’ego Pottera. Według mnie można napisać Mistrz Eliksirów dużymi literami, stosując się do zasady [85] 18.28 słownika on-line. Był to bowiem najwyższy możliwy do zdobycia tytuł naukowy. Czy zgodnie z regułą zawartą w słowniku taki zapis jest właściwy?
  • monastyr Rilski czy Rilski monastyr?
    1.03.2024
    23.12.2002
    Czy istnieje jakaś zasada, za pomocą której można by wyjaśnić, dlaczego piszemy Rilski monastyr, Baczkowski monastyr, a jednocześnie monastyr Awraamijewski czy monastyr Borysoglebski? Są to przykłady zaczerpnięte z Nowej encyklopedii powszechnej PWN. Gdyby nazwa klasztoru brzmiała monastyr Rilski, to w haśle po Rilski byłby przecinek (jak np. „Bałkański, Półwysep”), zresztą Rilski monastyr pojawia się nie tylko w nagłówkach (np. hasło „Bułgaria. Sztuka”).
    Bardzo proszę o wyjaśnienie tej kwestii.
  • Napis na nagrobku lekarza

    25.10.2022
    25.10.2022

    Dzień dobry,

    mój śp. Ojciec był lekarzem specjalistą, nie posiadał jednak stopnia naukowego doktora. Czy na Jego nagrobku mogłaby się znaleźć inskrypcja o treści: „dr Jan Kowalski” ewentualnie „lek. med. Jan Kowalski”? Odnośnie do tej drugiej formy kierowane są niekiedy negatywne opinie części środowiska lekarskiego.

    Z poważaniem

    Adam

  • Nazwy geograficzne świata

    31.12.2022
    31.12.2022

    Szanowni Państwo,

    jak zapisywać obce nazwy geograficzne, których nie ma w Encyklopedii PWN ani w żadnym polskim słowniku, nie są wymieniane przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych, ale w internecie są używane ich polskie wersje. Przykładem może być wyspa Mozia, która jest też nazywana Motją. A co w wypadku nazw, w których są akcenty i inne znaki diakrytyczne, ale np. w polskich przewodnikach dla turystów używa się nazw spolszczonych? Jaki zapis wybrać?

    Serdecznie pozdrawiam

  • nazwy instytucji
    6.12.2015
    6.12.2015
    Szanowni Państwo,
    jak powinnam zapisać: komendant główny policji Adam Kowalski
    czy
    komendant główny Policji Adam Kowalski?
    A może wszystko od dużej litery?
    Dodatkowo:
    warszawski Sąd Okręgowy czy warszawski sąd okręgowy,
    Komenda Główna Milicji Obywatelskiej czy komenda główna Milicji Obywatelskiej (również ze skróconym MO),
    Komenda Główna Policji czy komenda główna Policji?
    Z góry dziękuję za pomoc.
    A.C.
  • obłuda i cynizm
    8.09.2011
    8.09.2011
    Jakie relacje semantyczne występują między słowami obłuda i cynizm? Pytanie to zainteresowało mnie po lekturze artykułu prof. Henryka Markiewicza (http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/henryk-markiewicz-cynizm-rzeczpospolitej – por. ostatnie zdanie). Nigdy nie myślałem o tych słowach jako o antonimach, czy jest to jednak uzasadnione?
  • Obraniać się

    22.10.2020
    22.10.2020

    Szanowni Państwo,

    W Rzeczpospolitej, dość cenionej gazecie przeczytałem, że "40 proc. doktorantów obrania prace doktorskie". Czy taka postać czasownika jest w ogóle poprawna? Myślałem, że można w czasie teraźniejszym powiedzieć tylko, że broni prace doktorskie.


    Z poważaniem,

    Łukasz

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego