Sama-w-sobie
  • w przygotowaniu
    29.11.2002
    29.11.2002
    Czy zdanie „Dokument jest w przygotowaniu” jest poprawne? Czy raczej należy powiedzieć „Dokument jest przygotowywany”? Osoba, która zarzuciła mi, że pierwsze z tych zdań jest niepoprawne, jako przykład na poparcie swojej tezy stwierdziła, że nie można powiedzieć przecież „Kawa jest w robieniu”. Będę bardzo wdzięczny za pomoc w rozstrzygnięciu tego problemu.
    Z góry dziękuję.
    Z wyrazami szacunku
    Marcin Jemioł
  • w przypadku (.) gdy
    27.02.2012
    27.02.2012
    Szanowni Państwo!
    Czy w następujących zdaniach poprawne byłoby postawienie przecinka nie przed całym wyrażeniem w przypadku gdy, lecz przed słowem gdy?
    1. Motyw, który zawsze musi być obecny, w przypadku gdy podstawowy akt prawny przewiduje uprawnienia wykonawcze.
    2. Tekst, który należy zastosować, w przypadku gdy komitet jest już ustanowiony na mocy istniejących przepisów.
    3. W przypadku gdy w odniesieniu do […] jest to uzasadnione szczególnie pilną potrzebą, […].
  • zaimki w tekstach religijnych
    13.03.2011
    13.03.2011
    Dzień dobry,
    według zasad opublikowanych przez Radę Języka Polskiego zaimki odnoszące się do Boga można pisać małą lub wielką literą. Chciałabym się upewnić, że dotyczy to również zaimków swój, swoja, swoje.
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie!
  • Dzierżawczość w języku polskim
    22.03.2016
    22.03.2016
    Drodzy sąsiedzi,
    chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
    1. Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
      Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
    2. Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
      W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela
    3. Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
      Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.

    W związku z tym mam pytania:
    • Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
      Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom?
    • Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
    • Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź
    Jan Zidek
  • na czy w?
    2.02.2009
    2.02.2009
    Szanowni Państwo!
    Zastanawiam się, które ze zwrotów są prawidłowe: w jadalni czy na jadalni, w sali czy na sali (gimnastycznej, terapeutycznej)? Od czego zależy czy mamy użyć w czy na? Dlaczego mówimy, że jesteśmy na poczcie (nie w poczcie), na uczelni (nie w uczelni), ale w banku, w urzędzie skarbowym (nie na banku, na urzędzie)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • o kształcie i w kształcie
    7.03.2015
    7.03.2015
    Witam,
    dręczy mnie od jakiegoś czasu mały problem. Czy o kształcie i w kształcie mogą być stosowane zamiennie? Moje wątpliwości biorą się z tego, że często spotykam je używane w tym samym kontekście, lecz osobiście korzystam z pierwszego, gdy przyrównuję coś do figury geometrycznej, a ostatnie rozumiem jako np. płyn w naczyniu (przybierający kształt, który nie jest mu właściwy) lub, bardziej dosłownie, jako coś „siedzącego w kształcie” (lub Kształcie).
    Pozdrawiam
    A.B.
  • Staropolszczyzna w wersji audio?

    12.03.2013
    12.03.2013

    Gdzie można znaleźć nagranie audio brzmienia starodawnej polszczyzny, tj. rekonstrukcji aktorskiej sposobu, w jakim dawniej potocznie mówiono?

  • W czy we?

    24.01.2022

    Dzień dobry. Piszemy w Warszawie, ale we Wrocławiu. Jak powinniśmy zatem zapisać wyliczenie kilku miast? Czy forma  w Warszawie, Wrocławiu i Katowicach jest błędna? Czy należy raczej napisać  w Warszawie, Katowicach i we Wrocławiu?

  • w domu i w szkole
    15.06.2008
    15.06.2008
    Czy piszemy: zarówno w bierniku, jak i w dopełniaczu, czy może zarówno w bierniku, jak i dopełniaczu?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • W Finlandii, czyli na dalekiej Północy lub dalekiej północy
    12.07.2016
    12.07.2016
    Szanowni Państwo,
    załóżmy, że firma X ma siedzibę w Finlandii, i chcę napisać, że mieści się ona na dalekiej północy. Czy taki zapis (daleka północ) jest poprawny? Czy może powinnam napisać: daleka Północ, a nawet Daleka Północ?

    Z poważaniem
    Czytelniczka
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego