Wielki-słownik-języka-polskiego
  • SI czy AI?

    13.09.2023
    12.06.2023

    Szanowni Państwo,proszę o opinię, jak traktować w polszczyźnie skrót AI. Czy nie powinno być powszechnie stosowanego skrótu od polskiego tłumaczenia zwrotu „sztuczna inteligencja”, czyli „si”?

    Z góry dziękuję i łączę wyrazy szacunku oraz wdzięczności za pracę całego zespołu Poradni.

    Krzysztof B.

  • się
    21.02.2002
    21.02.2002
    Czy przy zbiegu dwóch czasowników zwrotnych można powtórzyć słowo się, np. „Nie da się ustosunkować się”, „Ośmielam się nie zgodzić się”. W tych przykładach unikamy powtórzenia i mówimy: „Nie da się ustosunkować”, „Ośmielam się nie zgodzić”. Jednak w niektórych sytuacjach niepowtórzenie się może prowadzić do nieprecyzji, np. kiedy słyszymy „Zdecydowałem się dobrze prowadzić”, to nie wiemy, czy mówiącemu chodziło o prowadzenie czegoś (np. samochodu), czy o prowadzenie się.
    I drugie pytanie: jak zachowuje się się w gerundiach? W „Innym słowniku języka polskiego PWN” przy słowie konduita podano synonim prowadzenie. Czy forma prowadzenie się jest błędna? Znów ta sama wątpliwość: kiedy słyszę: „Jej prowadzenie pozostawia wiele do życzenia”, od razu myślę o prowadzeniu samochodu, prowadzeniu w klasyfikacji, ale nie o prowadzeniu się.

    Dziękuję i pozdrawiam,
    Jerzy Buczek
  • skróty nazw aktów prawnych
    31.01.2007
    31.01.2007
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie skierowane do poradni językowej dotyczy skrótów ustaw i rozporządzeń. Czy skrót nazwy Kodeks karny należy pisać K.K. czy k.k., czy ewentualnie K.k.? Jak jest to w przypadku dłuższych nazw ustaw i rozporządzeń? Czy istnieje oficjalny system skrótów ustaw i rozporządzeń, bo jedyny, o którym słyszałam, jest pomysłu wydawnictwa prawniczego Beck.
    Z wyrazami szacunku
    Ela Jenek
  • stereotypowy, nie stereotypiczny
    8.05.2014
    8.05.2014
    Czy forma stereotypiczny, którą można niekiedy spotkać, jest formą poprawną? Jeśli tak – czy jest tożsama ze słowem stereotypowy, czy też istnieje różnica znaczeniowa?
    Z góry dziękuję za pomoc!
  • Sumienie

    9.02.2021
    9.02.2021

    Szanowni Państwo!


    Definicja sumienia sugeruje, że pojęcie to dotyczy raczej samego siebie. Zakładam, że ewentualnie też jego/jej (ona nie ma sumienia). Czy jednak wspólne sumienie może mieć kilkadziesiąt osób? Czy istnieje coś takiego, jak „sumienie grupy”?


    Z poważaniem – Dociekliwy

  • sześć pytań o zdrobnienia
    1.12.2008
    1.12.2008
    Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnikjamniczek i jamniś, od poradniaporadeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
    Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
    Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
    Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
    Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”?
  • sztetl
    25.04.2006
    25.04.2006
    Czy wyraz sztetl można uznać za wyraz polski? Znalazłem juz jedno pytanie dotyczące tego wyrazu, jednak nie występuje on w żadnym z dostępnych słowników (SJP, SWO, SO).
    Pozdrawiam
  • telemetria
    9.06.2004
    9.06.2004
    Witam,
    mamy od dawna w języku polskim słowo telemetria, oznaczające zdalny pomiar. W ciągu kilku ostatnich lat w branży reklamowej tym słowem zaczęto określać również pomiar oglądalności telewizji, nadając członowi tele- inne od tradycyjnego znaczenie, pochodzące od telewizji.
    Bardzo proszę o opinię, czy tego typu twór językowy jest poprawny, czy raczej powinno się próbować znaleźć inne słowo tak, aby uzyskać jednoznaczność znaczenia?
    Pozdrawiam,
    Tomasz Brzeziński
  • telenowela i teledysk
    4.04.2008
    4.04.2008
    Jak jest etymologia wyrazów: telenowela i teledysk? Czy są to hybrydy: gr. tele + wł. novella, gr. tele + ang. disc? Czy w języku angielskim istnieją gotowe połączenia tych słów jak, np. telewizja, ang. television?
  • token
    30.06.2005
    30.06.2005
    Dzień dobry!
    Chciałbym poprosić o podanie odmiany słowa token – urządzenia do elektronicznego uwierzytelniania – w dopełniaczu. Czy mamy uwierzytelnianie za pomocą tokenu, czy tokena? W internecie spotkałem się z obiema wersjami.
    Dziękuję z góry za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego