Dzień dobry,

w związku z pełnioną funkcją sekretarza Gminy Wola Uhruska niejednokrotnie mam wątpliwości co do prawidłowej pisowni nazw jednostek samorządu terytorialnego oraz ich organów. Co prawda jest wiele porad w tym zakresie, ale nie zawsze odpowiadają one na konkretne konteksty używania tych nazw, a ponadto moim skromnym zdaniem czasami wręcz nie odpowiadają one stanowi faktycznemu.

Z własnego podwórka mam zawsze wątpliwość co do pisania małą literą Gmina Wola Uhruska w kontekście nie obszaru, ale podmiotu prawnego.

Posiada ona bowiem osobowość prawną z własnym NIP-em, REGON-em. Dlatego też moim skromnym zdaniem pisanie Gmina Wola Uhruska w konkretnym kontekście jako podmiotu występującego w obrocie prawnym należałoby używać wielkiej litery. Małą literą powinno się pisać o gminie Wola Uhruska w kontekście obszaru jak np. mieszkańcy gminy Wola Uhruska, na terenie gminy Wola Uhruska itp.

Podobne wątpliwości mam z pisownią słowa wójt, uważam bowiem, że pisząc o konkretnym wójcie, konkretnej gminy należałoby używać wielkich liter, tj. Wójt Gminy Wola Uhruska - jest to bowiem ustawowy organ wykonawczy w konkretnej gminie. Oczywiście w innych kontekstach, jak np. wójt Jan Łukasik, wójt gminy bez wskazywania jej nazwy, logiczne jest pisanie małą literą. Taką konstrukcję pisowni widzimy w przypadku nazw urzędów - jeśli bez nazwy konkretnej gminy to małą literą, jeśli zaś konkretny urząd z nazwą gminy to wielką.

Nie zagłębiałem się w sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego innego szczebla, tj. powiatów czy województw, ale przypuszczam, że może tu być podobna sytuacja jak z gminami, i że one również posiadają osobowość prawną. Pisanie więc o nich w kontekście konkretnego podmiotu prawnego, a nie w kontekście ich obszaru, powinno odbywać się wielką literą, tj. Powiat Włodawski czy Województwo Lubelskie.

Mając tego rodzaju wątpliwości chciałbym zaproponować zajęcie się tym zagadnieniem.

Z poważaniem

Mariusz Jachimczuk

Sekretarz Gminy Wola Uhruska

Szanowni Państwo,

Pozostawiam to do Państwa decyzji – czy do jest potrzebne, czy raczej zbędne i błędne? A może obie wersje są poprawne? Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź, bo nie pierwszy raz zatrzymuję się nad tym zdaniem.

Jak to jest z wyrażeniem rzecz w tym? Całe życie było ono piętnowane jako rusycyzm i trąbiło się naokoło, że jest niepoprawne, a ja tymczasem ze zdziwieniem odnalazłem je w moim ulubionym słowniku, czyli Innym słowniku języka polskiego.

Dlaczego w języku pisanym, w odniesieniu do nazewnictwa dotyczącego Indii, używa się dość dziwnie wyglądających zasad pisowni, jak np. bóstwo Śiwa (nie Siwa), władca Aśoka (nie Asioka) czy miasto Ćennaj (a nie Ciennaj)? To tak jakby napisać śarka zamiast siarka, czy Śemianowice zamiast Siemianowice. Skąd taka dziwna reguła?

Szanowna Poradnio,

słowniki języka polskiego podają zgodnie jeden przykład haplologii: sześcian zamiast sześciościan (wzorem: ośmiościan). Przykład znakomity, ale i chyba nader odosobniony…

Czy istnieje w polszczyźnie więcej takich wyrazów? Czy, przykładowo, można dopatrzyć się haplologii w następujących wyrazach: skoczogonek (skoczoogonek), scenopis (scenoopis), mięsopust (mięsoopust); ewentualnie haplologii „głoskowej”: dysonans (dyssonans), falstart (falsstart)?

Michał Gniazdowski

Zastanawia mnie odmiana słowa uncjała (typ pisma kodeksowego). Uderzyło mnie to, że jest brak konsekwencji w kwestii, czy jest to rzeczownik niepoliczalny, a więc nie ma liczby mnogiej, czy też – tak jak podaje internetowy słownik gramatyczny języka polskiego – jak najbardziej ma liczbę mnogą uncjały. Czy więc można traktować, że są uncjały tak jak są pisma? Z różnych dostępnych źródeł dowiaduję się, że uncjała była rzymska, jak i grecka. Czy w związku z tym mamy dwie różne uncjały?

Piszemy Wyżyna Kolorado czy wyżyna Kolorado? Na stronach WWW Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych (KSNG) jest protokół z 2005, w którym ustala się pisownię dużą literą nazw pochodzących od nazw rzek. Ze SO PWN z 2006 wynika, że raczej należy pisać wyżyna Kolorado. Jakie jest znaczenie decyzji tej komisji? Poza pisownią Wyżyny Kolorado KSNG przyjęła wtedy też np. pisownię Morze Celebes, podczas gdy słowniki PWN niezmiennie zalecają pisownię pierwszego członu takich nazw małą literą.

Chciałbym zapytać o pewne niekonsekwencje pojawiające się w waszych odpowiedziach dotyczących odmiany nazwisk zakończonych na -x. W odpowiedzi zatytułowanej Cezex… czytamy: „Po drugie zaś, inne słowa zakończone literą x, w szczególności nazwiska, nadal trzeba odmieniać po staremu, np. Rex, Rexa, Rexowi, Rexem, ale Reksie (przykład przytoczony w komunikatach Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, nr 2 z 2001 roku)”. Natomiast w odpowiedzi Lex Pani K. Sobolewska radzi odmieniać nazwisko Hendrix – Hendriksa. Jak więc należy odmieniać nazwiska zakończone na -x?

Szanowna Redakcjo!
Czy w języku polskim funkcjonują jakieś zapożyczenia leksykalne z języka romskiego? Chodzi mi głównie o słowa slangowe lub wulgarne.
Z poważaniem,
Grzegorz Korzeniowski

Jak pisze się wyrażenie nie opodal? W słowniku ortograficznym, który posiadam, wyrażenie to pisane jest oddzielnie. Natomiast w programie telewizyjnym, w którym wybiera się mistrza ortografii, wydawało mi się, że wyrażenie to napisane było razem. Czy tak należy to pisać? Przez takie niespodzianki w telewizji czuję, że tracę swoje wyczucie językowe. A może moja wiedza jest przestarzała? Jak człowiek, któremu kontakt z językiem polskim i ortografią skończył się wraz z ukończeniem szkoły średniej, ma zdążyć za zmianami w pisowni? Największe kłopoty obecnie sprawia mi właśnie pisownia łączna i rozdzielna. Wydaje mi się, że w ostatnich latach dużo się w tej kwestii zmieniło. Po co tak częste zmiany? Czy aby nie po to, by znawcy języka mieli co robić?