Szanowni Państwo,

skąd wzięło się słowo zanim? Wydaje się, że jest to zbitek słów „za + on”. Jednak znaczenie przeczy tej intuicji: zanim oznacza przecież coś przed, a nie za, co ma odpowiednik np. w angielskim before czy włoskim prima. Bardzo proszę o wyjaśnienie etymologii tego słowa.

Pozdrawiam, P.R.

Proszę o pomoc w ustaleniu odpowiedniej formy rzeczownika lata w wyrażeniach typu: grupa wiekowa 45–54 lata. Czy w domyśle dodajemy od… do… – wtedy mielibyśmy: 45–54 lat (od 45 do 54 lat), czy jednak liczebniki pozostają w mianowniku i forma: 45–54 lata jest właściwa. A co w sytuacji, gdy mamy np. grupę badanych w wieku 35–44 lat/lata? Mam często do czynienia z tekstami prezentującymi wyniki różnego rodzaju badań i widzę, że problem lat dotyka nie tylko mnie.
Gabriela Niemiec

Szanowni Państwo,
zastanawiam się czasem, kiedy coś jest psychiczne, a kiedy psychologiczne. Na przykład: Moje problemy ze snem mają podłoże psychiczne/psychologiczne, Nad moim rywalem mam przewagę psychiczną/psychologiczną.

Z wyrazami szacunku

Mam wrażenie, że przymiotnik „psychologiczny” jest stosowany błędnie w wyrażeniach typu: „mechanizmy psychologiczne” czy „odporność psychologiczna”. Czy nie chodzi tu o mechanizmy i odporność „psychiczną”?

Szanowni Państwo,

zastanawia mnie, czy można na gruncie języka polskiego uzasadnić skutecznie tłumaczenie „Skinner box” (a. „operant conditioning chamber”) jako "komorę sprawczą"?

Wg SJP „sprawczy” «będący przyczyną czyjegoś zachowania». Zasadniczo, aparatura ta jest „przyczyną zachowania się” badanych zwierząt, jednak w eksperymentach chodzi raczej o same zwierzęta i ich zachowania tzw. sprawcze ("operants"). Czy "komora sprawcza" ma uzasadnienie?

Z poważaniem

Szanowni Państwo,
będę niezmiernie wdzięczna za pomoc w interpretacji następującego zagadnienia: „Wyrazy mylone i źle rozumiane”, np. irracjonalny to jest 'pozarozumowy', a nie 'absurdalny', por. też adaptować i adoptować, lipny i lipowy, owocny i owocowy itp. Jest to dla mnie bardzo ważne.
Z góry dziękuję.

Szanowni Państwo!
Mam pytanie w kwestii być może odrobinę nieżyciowej, niemniej jednak mnie osobiście zajmującej. Spektrometria – nauka z pogranicza chemii i fizyki – zajmuje się głównie określaniem masy badanej substancji. Moje pytanie brzmi: czy mówić bedziemy o spektrometrii mas, czy też spektrometrii masowej? Analogicznie: czy instrument niezbędny do takego badania nazwiemy spektrometrem masowym, czy spektrometrem mas?
Z góry ogromnie dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam.

Dzień dobry,

proszę o komentarz w sprawie sformułowań „zachowanie konstrukcji” oraz „zachowanie się konstrukcji”. W literaturze przedmiotu związanej z budownictwem można spotkać obie formy. Niektórzy profesorowie budownictwa nie mówią o „zachowaniu się konstrukcji” tylko o „zachowaniu konstrukcji”, twierdząc, że „się” personifikuje konstrukcję.

Problem, o którym piszę dotyczy procesów fizycznych takich jak deformacje konstrukcji pod wpływem obciążenia, pękanie, zniszczenie itp.

Pozdrawiam

Szanowni Państwo,
zwracam się z uprzejmą prośbą o poradę odnośnie słowa akwakultura (‘hodowla ryb i innych organizmów wodnych’). Pierwotnie słowo akwakultura oznaczało hodowlę ryb i organizmów wodnych w znaczeniu dziedziny gospodarki, i tak używane nie miało liczby mnogiej (akwakultury, podobnie jak nie ma liczby mnogiej rzeczownik rolnictwo).
Obecnie coraz częściej spotykam zwroty typu w akwakulturach, liczne akwakultury na określenie wielu obiektów hodowli. Czy jest to prawidłowe?

Zwracam się do Państwa z niebanalną prośba, ponieważ słowa, które mnie interesuje nie ma w Państwa zbiorach. Tym słowem jest Badunia. Prowadzę badania na temat tego słowa i szukam jakiegokolwiek wytłumaczenia czy pochodzenia tej nazwy. W pewnej miejscowości na południu Polski mówi się tak na grupę zarośli (drzew, krzewów), która rośnie pośród pół uprawnych a na dodatek poprzecinana jest wieloma małymi wąwozami.
Z góry dziękuję za pomoc.

Pozdrawiam,
Filip Sz.