Dlaczego oboczność ą/ę jest tak nieregularna w różnych podobnie zbudowanych słowach i ich rodzinach?

ząb — zęby — zębowy — ząbek

dąb — dęby — dębowy — Dębki

sąd — sądy — sądowy — podsędek — sędzia

pęd — pędy — pędny (chyba brak słowa z ą)

ląd — lądy — lądowy — przylądek (chyba brak słowa z ę)

rząd — rzędy/rządy — rzędowy/rządowy — porządek

krąg/kręg — kręgi — kręgowy — krążek

Dziękuję za wyjaśnienie

Łukasz

Szanowna redakcjo,

czy powinniśmy odmieniać nazwy klubów Cádiz czy Leganés, gdy pomijamy ich przedrostki FC czy CD (Futbol Club, Club Deportivo). „Cádizem” nie brzmi dla mnie za dobrze, ale moi koledzy uważają, że jest to poprawne i należy naciskać na odmianę. Czy mógłbym poprosić o jakieś wytyczne w tej sprawie?

Pozdrawiam

Czy w poniższym zdaniu należy rozdzielić przecinkami człony wyliczane: „Piwo przybiera rożne barwy: od żółtej poprzez złotawą aż po bursztynową”?
Dziękuję za odpowiedź.

Witam,
mam pytanie o poprawność używania słowa odznaczyć jako równoważnego z usunąć zaznaczenie. A także tłumaczenia angielskiego uncheck jako odznacz. W SJP definicja odznaczyć nie zawiera usunąć zaznaczenie i wygląda następująco:

odznaczyć — odznaczać
1. «znacząc, wyodrębnić coś z jakiejś całości»
2. «wyróżnić kogoś, dając mu jakieś odznaczenie»

Czy używanie odznaczyć zamiast usunąć zaznaczenie jest poprawne?
Z góry dziękuję za odpowiedź

Jak należy wymawiać mongolską nazwę Βndörchaan?

Witam!
Ciekawi mnie taka kwestia: w językach germańskich słowa mucha i latać są do siebie bardzo podobne pod względem pisowni i wymowy, np. ang. a fly – to fly, niem. eine Fliege – fliegen, hol. een vlieg – vliegen, szw. en fluga – flyga. Skąd się wzięło to podobieństwo w budowie słowotwórczej rzeczownika mucha i czasownika latać? Dlaczego dotyczy ono akurat muchy? I czemu podobne zjawisko nie występuje w innych językach, m.in. romańskich i słowiańskich?

Witam!
Inreresuje mnie pochodzenie niezbyt eleganckiego związku frazeologicznego: pitolenie o Szopenie.
Dziękuję za odpowiedż i pozdrawiam!

Szanowni Państwo,
ponownie piszę do Państwa z prośbą o pomoc w rozstrzygnięciu nurtującej mnie kwestii językowej. Tym razem chodzi o nazwnictwo kolorów. Większość z nich można nazwać dwojako: biały – biel, żółty – żółć itp. Czy w ten sam sposób można nazwać kolor pomarańczowy? Ostatnio napisałem zdanie: „Ciemny brąz ścian zestawiono z pomarańczem tapicerowanych mebli”. Czy nie można bronić owego pomarańczu, kierując się zasadą analogii?
Z poważaniem,
Dominik Szulowski

Czy poprawne jest nazywanie żółtego światła sygnalizatora pomarańczowym? Mówi tak wiele osób, a moim zdaniem sygnały są czerwone, żółte i zielone, tak jest zapisane w Kodeksie drogowym i te trzy kolory są chyba ich nazwami. A jeżeli żółty sygnał będziemy nazywali pomarańczowym (bo akurat na danym sygnalizatorze ma taki odcień), to równie dobrze jakiś „spec” od kolorów może się kłócić, że u góry nie jest czerwony, tylko wiśniowy, purpurowy albo jeszcze jakiś inny. :-)

Szanowni Państwo,
czy zdania są poprawne pod względem interpunkcyjnym?
Uczeń powinien złączyć palce środkowy, wskazujący i kciuk.
Z pomocy ośrodka korzystała wiele lat później siostra Adam Aleksandra.
Zginęło trzy i pół miliona–pięć milionów ludzi.
Utwór miał własne barwę i moc.
Śmierć wydaje się o włos.
Nie zawracaj mi głowy, chyba żeby się paliło!
Prawa fizyki, jakim podlega stal i guma, są…
W szafie jest kilka przykurzonych książek, sprane piżamy, koszule i spodnie.
Z poważaniem