Szanowni Językoznawcy,

co rządzi użyciem lub nieużyciem łącznika w nazwach miejscowych niektórych osiedli lub przystanków? Czym różnią się nazwy osiedli w Warszawie, takie jak Marymont-Potok, Marymont-Ruda od np. nazwy Bemowo Lotnisko (bez łącznika)? Czy stosowanie łącznika w nazwach przystanków typu: Podleśna-IMiGW, Łomianki-Szkoła, Nowy Świat-Uniwersytet, Wola-Ratusz jest poprawne? W jakim zakresie używa się w tych przypadkach norm dot. nazw miejscowości?

Z poważaniem i pozdrowieniami

J.J.

Dziwna rzecz z tymi Karaibami. Nie ma takiego hasła w USJP ani w Polańskim, nie ma w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni, starym ani nowym leksykonie PWN, nie ma w internetowych encyklopediach PWN-u i WIEM. Wszędzie są za to Karaibi (Karaibowie) jako plemię. I kiedy tak teraz sobie o tym myślę, to wymyśliłem, ze sformułowania typu perła Karaibów czy muzyka Karaibów mogą tworzyć dopełniacz od nazwy plemienia (Karaibowie), a niekoniecznie od nazwy regionu (Karaiby?). Nawet Federacja Wschodnich Karaibów, choć przyznam, że na siłę, też mogłaby obyć się bez mianownika Karaiby.
Słowo Karaiby – z tego, co udało mi się znaleźć – występuje wewnątrz kilku haseł na stronach encyklopedii PWN oraz na stronach Wielkiej internetowej encyklopedii multimedialnej WIEM. Z kontekstów wynika, że raczej nie ma wątpliwości, że chodzi o mianownik w postaci Karaiby i że jest to określenie regionu. Tylko gdzie ten region jest i dlaczego słowa – jako samodzielnego hasła – nie ma w słownikach? Czyżby coś z nim było nie tak?

Czy w zdaniach typu
W #### roku(,) pochodzący z X konstruktor stworzył Y napędzane Z (np. parą).

… oddzielamy przecinkiem wyrażenie okolicznikowe czasu W #### roku od grupy podmiotu w formie wyrażenia przydawkowego pochodzący z X konstruktor albo w ogóle od podmiotu jako takiego? Wydaje mi się, że wyrażeń tych nie oddzielamy, bo ani nie są to zdania składowe, ani — równoważniki takich zdań. Moja niepewność wynika przede wszystkim z tego, że dość często zdarza się napotykać tak stosowaną interpunkcję. Czy przypadkiem nie jest to próba przeniesienia angielskojęzycznej interpunkcji do języka polskiego? Czasami zdarza się też napotkać zdania, gdzie podmiot wraz ze swą przydawką (pochodzący z X konstruktor) oraz okolicznik (w #### roku) łączone są tak jakby w jedną grupę oddzieloną przecinkiem od orzeczenia (stworzył) oraz dopełnienia (Y) i jego przydawki (napędzany Z), czyli tak, jak w poniższym przykładzie:

W #### roku pochodzący z X konstruktor(,) stworzył Y napędzane Z.

Także tutaj przecinek, choć często spotykany, wydaje się całkowicie zbędny, tym bardziej że okolicznik należy przecież do grupy orzeczenia, a nie podmiotu. Przecinek zdawałby się bardziej uzasadniony, gdyby któraś z grup (podmiotu albo orzeczenia) byłaby bardzo rozbudowana, ale i wówczas bardziej odpowiedni wydawałby się myślnik, np.:

Konstruktor K urodzony w A, wychowany w rodzinie zastępczej B, pobierający nauki u C — stworzył Y napędzane Z.
W roku ####, czyli 5 lat po naszkicowaniu niemal pełnych planów konstrukcyjnych oraz 10 lat po zakiełkowaniu w umyśle K samej idei zasianej przypadkowo jakiś czas wcześniej przez najlepszego przyjaciela, poczciwego L, który pytał, jak w prosty sposób osiągnąć M — konstruktor K stworzył Y napędzane Z.

W pierwszym z tych zdań mamy rozbudowaną grupę podmiotu, w drugim — bardzo rozbudowaną grupę orzeczenia (z licznymi okolicznikami, dopełnieniami i przydawkami). Czy są sytuacje, kiedy okoliczniki niebędące zdaniem, równoważnikiem zdania lub wyrażeniem wtrąconym oddzielamy przecinkiem?

Szanowni Państwo,
wiadomo, że członów inicjalnych rozpoczynających się od: w związku z…, pomimo…, dzięki…, z uwagi na… itp. nie należy oddzielać przecinkami. A czy trzeba lub należy robić to, gdy umieszczone są one w środku zdania? Przykład: Pochodzące z elektrowni ciepło(,) z uwagi na wysokie normy dotyczące [lub: dzięki wysokim normom(…)] produkcji(,) jest ogrzewaniem przyjaznym dla środowiska. Czy jest to może uzależnione od długości całego zdania?

Z wyrazami szacunku
K.Z.

Chciałabym zapytać, które zdania są poprawne? Gdy przeglądałam podobne przykłady, zauważyłam, że interpunkcja jest niejednolita. Jakie zasady wchodzą tu w grę?

1. Czy tu w Warszawie powstanie kiedyś Aquapark z prawdziwego zdarzenia?
2. Czy tu, w Warszawie, powstanie kiedyś Aquapark z prawdziwego zdarzenia?
3. Czy człowiek zaprowadzi kiedyś tu na ziemi pokój?
4. Czy człowiek zaprowadzi kiedyś tu, na ziemi, pokój?
5. Tu na ziemi mogę mieć swój raj.
6. Tu, na ziemi, mogę mieć swój raj.

Szanowni Państwo,
zastanawiam się nad interpunkcją w konwersacjach internetowych typu czat na Facebooku. Wiem, że do tej sfery wypowiedzi pisemnych podchodzi się z dystansem, ale czy jeśli mimo wszystko chciałoby się dbać o szczegóły, to powinno się każdą wypowiedź rozpoczynać wielką literą i kończyć kropką, nawet jeśli jest krótka i nie ma charakteru zdania? Najbliższa analogia, jaka przychodzi mi do głowy, to dialogi, w których tak właśnie jest.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
czy wyrażenie nie wiem czy wiesz, które mówca wypowiedział bez pauz na nabranie oddechu, trzeba zapisać z przecinkiem po nie wiem, ponieważ to orzeczenie, czy też z uwagi na ciągłość wypowiedzi i brak pauzy przecinka być nie powinno?
Interpunkcyjny problem mam także ze zdaniem: wkrótce minie dwadzieścia lat jak te firmy się połączyły. Czy tu także ze względu na kontekst nie należy stawiać przecinka?
Dodam, że mowa o transkrypcji tekstu mówionego.
Z poważaniem
Agata

Witam,
mam pytanie o zapisywanie metafor w cudzysłowach. Jest to tak powszechne, że czasem zaczynam się zastanawiać, czy dobrze robię, usuwając większość z takich zapisów. Właśnie teraz pojawiły się wątpliwości, a dotyczą one zdań: „Sylwester nie jest świętem ustawowym, ale «zwykłym» dniem roboczym z «niezwykłym» wieczorem i nocą” oraz „Pączki i faworki są nieodłącznym elementem kuchni polskiej, mimo że «przywędrowały» do nas z Wiednia”.

Z uwagi na charakter mojej pracy (jestem pracownikiem administracji publicznej) często używam zwrotów typu Jan Kowalski, s. Adama. Czy przed słowem syn powinienem stawiać przecinek?

Dzień dobry,

chciałbym się dowiedzieć, czy używanie archaizmów jest akceptowalne w języku mówionym i pisanym oraz w jakich sytuacjach błędem jest ich stosowanie?

Pozdrawiam.