cz
  • Ochrzczony czy ochrzcony?
    3.09.2018
    3.09.2018
    Szanowni Państwo,
    w zasadzie imiesłów bierny od chrzcić powinien chyba brzmieć chrzcony (jak chwycić, chwycony), tak zresztą mówi się na wielkopolskiej (niemazurzącej!) wsi. Czy cz w chrzczony jest hiperpoprawnością, uproszczeniem fonetycznym, czy śladem jakiejś innej formy pierwotnej bezokolicznika (np. *chrścić)?

    Dziękuję za pomoc,
    Łukasz
  • ojciec

    19.01.2024
    19.01.2024

    Szanowni Państwo, czy mógłbym prosić o wyjaśnienie przemian historycznych współczesnego słowa ojciec w liczbie pojedynczej i mnogiej w języku polskim?

    Pozdrowienia, Krzysztof

  • pilarda
    12.09.2006
    12.09.2006
    Dzień dobry!
    Mam poważny problem. Już od dłuższego czasu sen z powiek spędza mi pilarda (ta pilarda, co to się z nią Boy cackać nie chciał). Nigdzie nie mogę jej znaleźć. Tak się chytrze domyślam, że może znaczenie pilardy polega na tym (i tylko na tym), że się zabawnie rymuje. Czy tak? A może pilarda jednak coś znaczy, tyle że w jakimś języku obcym?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam Redakcję,
    Szeryf
  • pisarzy czy pisarzów?
    23.06.2004
    23.06.2004
    Witam!
    Mam pytanie odnośnie rzeczowników rodzaju męskiego z końcówką -acz a. -arz. Tzn. kiedy mamy jedynie fleksję -aczy a. -arzy, a kiedy dodatkowo -aczów a. -arzów? Na domiar złego w tutejszym słowniku ortograficznym i słowniku języka polskiego mamy rozbieżne dane (tzn. większa część rzeczowników z fleksją: -aczy + -aczów a. -arzy + -arzów wymieniona jest jedynie w SJP, a brakuje jej w SO).
    Z góry dziękuję i pozdrawiam całą redakcję ;)
  • Pochodzenie nazwy rzeki Kacza w Gdyni

    23.12.2020
    23.12.2020

    Proszę o pomoc w sprawie ustalenia etymologii nazwy rzeki Kacza w Gdyni. Rzeka pod tą nazwą wzmiankowana jest już w 1236 roku jako Cacza i Kacza. Raczej nie może chodzić tu o kaczkę, gdyż to słowo pojawiło się dopiero w XIV wieku. Prawdopodobnie jest to nazwa swojska – ludowa. Czy może nawiązywać do imienia Katarzyna lub czasownika kakać? Dziękuję za wszelkie wskazówki.


    Pozdrawiam

    Anna Purtkowska

  • pożedzki

    7.06.2021
    7.06.2021

    Szanowni Państwo, jak brzmi polski przymiotnik z nazwy chorwackiego miasta "Požega"?


    Czy jest w publikacji Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata (https://www.gov.pl/web/ksng/urzedowy-wykaz-polskich-nazw-geograficznych-swiata2) błąd?


    Jest:

    żupania pożedzko-slawońska (chorw. Požeško-slavonska županija)


    Czy powinno być?:

    żupania pożesko-slawońska (chorw. Požeško-slavonska županija)


    Dziękuję pięknie.

  • praktyczka

    5.05.2024
    5.05.2024

    Dzień dobry Państwu!

    Wracamy do przed-PRLowskich feminatywów i coraz częściej ich używamy.

    Próbuję znaleźć w zasobach PWN żeńską wersję słowa praktyk, ale jak dotąd bezskutecznie. Czy mogliby Państwo wskazać, jak należy odmienić to słowo? Czy jestem praktyczką?

    Z góry ogromnie dziękuję Państwu za odpowiedź!

    Eliza

  • przymiotniki typu boży – wysoki

    19.12.2023
    19.12.2023

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięła niekonsekwencja w tworzeniu przymiotników „dzierżawczych” na bazie zmiękczającego „j” od słów z ostatnią spółgłoską „g”? Regularnie jest boży od Bóg czyli wymiana g—ż zgodnie z regułą pierwszej palatalizacji. Podobnie buldoży od buldog, innych przykładów nie kojarzę. Jednak od wróg mamy wrogi - skąd tu miękkie g, czyżby analogia do przymiotników zwykłych, niedzierżawczych takich jak błogi? W każdym razie regularny przymiotnik wraży (choć z rusycyzmem cerkiewnym) wyszedł z użycia. Znowuż od papuga jest papuzi, całkiem nieregularnie — a może wg wzorca takiego jak w ptakptasi?

    Proszę o naświetlenie tego problemu.

    Łukasz

  • Rodzaj niemęskoosobowy
    25.04.2016
    25.04.2016
    Szanowni Państwo!
    O ile dobrze zrozumiałam definicję rodzaju niemęskoosobowego, rzeczowniki w liczbie mnogiej, np. wiewiórki, kredki mają właśnie rodzaj niemęskoosobowy. Tymczasem w Zeszycie ćwiczeń cz. 2, stanowiącym uzupełnienie podręcznika Język polski. Między nami dla kl. IV szkoły podst. (Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2015 r.), mają one rodzaj żeński.
    Jak jest naprawdę? Jak uczyć dziecko? Czy powinno się uznać za poprawne oba określenia rodzaju?
  • rzeczowniki na -nia
    18.10.2006
    18.10.2006
    Dzień dobry.
    Moje pytanie dotyczy zasadności odmieniania słowa dafnia w dopełniaczu l.mn. jako dafni, czyli bez podwójnego i na końcu (wbrew zasadzie, że rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ia tworzą D. l. mn. na -ii, o ile mają pochodzenie obce). Tak na przykład odmieniamy podobnie brzmiące terminy biologiczne: huernii, urolagnii, beckmannii itp. Zaś dafnia w istocie pochodzi z n.-łac.
    Dziękuję.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego