czasowniki
  • -ę- i -ą- w czasownikach
    17.03.2006
    17.03.2006
    Witam. Mam – nurtujące mnie od kilku dni – pytanie. A więc: jak poprawnie piszemy wyraz krzyknęli? Ja napisałam (potocznie mówiąc) przez ę, choć spotkałam się również z pisownią przez e! Jak zatem jest poprawnie? Bardzo proszę o wyjaśnienie tej kwestii. Łączę wyrazy pozdrowienia.
  • negacja a rząd czasownika
    13.04.2001
    13.04.2001
    W jednej z ulotek reklamowych pewnego sklepu widnieje takie hasło: Te marki już znasz. Tę cenę jeszcze nie! Czy forma tę cenę jest w tym miejscu poprawna? Czy nie powinno użyć się formy tej ceny?
  • nie z czasownikami
    23.05.2008
    23.05.2008
    Dzień dobry!
    Mam pytanie odnośnie odmiany wyrazu wnioskodawczyni. Czy poprawne jest sformułowanie nie obciążać wnioskodawczyni kosztami, czy też nie obciążać wnioskodawczynię kosztami?
    Pozdrawiam :-)
  • nie z czasownikami
    12.04.2010
    12.04.2010
    Spór dotyczy pisowni czasownika nie doświetlić/ać. Moim zdaniem powinna być rozłączna: nie doświetlić, nie doświetliłem… Wg mojego oponenta: „Jest różnica między nie doświetlać a niedoświetlać. Nie doświetlać – nie dodawać dodatkowego światła. Niedoświetlać – ustawić parametry ekspozycji, przy których zdjęcie będzie ciemniejsze niż powinno. Zdania: «Celowo niedoświetliłem tego zdjęcia» i «Celowo nie doświetliłem tego zdjęcia» oznaczają różne działania i nie są równoważne”.
  • Stopień intensywności czynności nazywanej czasownikiem kraść
    10.04.2017
    10.04.2017
    Szanowni Państwo,
    Ostatnio natknąłem się na sformułowanie: Nie kradnę filmów, a zwłaszcza tych słabych w odniesieniu do ściągania filmów z internetu.
    Zastanowiła mnie forma tej wypowiedzi, jeśli bowiem w pierwszym członie pada deklaracja, że dana osoba nie kradnie filmów, to czy precyzowanie, jakich filmów nie kradnie, ma tu jakikolwiek sens ?
    Nie można przecież nie ukraść czegoś bardziej lub mniej, więc czy nie wystarczyło by samo stwierdzenie – Nie kradnę filmów?
  • Wymowa czasownika pójść w 3. osobie czasu przeszłego, w rodzaju męskim
    14.04.2020
    14.04.2020
    Poszedł wymawia się poprawnie jako [poszet] czy [poszed]
  • formy trybu rozkazującego
    11.03.2003
    11.03.2003
    Szanowni Państwo!
    Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
    Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
    W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
    1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
    2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
    Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
    Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
    Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
    I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
    Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
    Z serdeczną wdzięcznością,
    Helena Kazancewa
  • dopełniacz i/lub biernik

    14.01.2023
    30.07.2021

    Szanowni Państwo,

    W pracy zaliczeniowej użyłam zdania „Można łatwo zauważyć, że rodzina nie zawsze jest w stanie zapewnić odpowiedniego wsparcia dydaktycznego, emocjonalnego i społecznego.”

    Natomiast mój chłopak twierdzi, że zdanie powinno wyglądać „Można łatwo zauważyć, że rodzina nie zawsze jest w stanie zapewnić odpowiednie wsparcie dydaktyczne, emocjonalne i społeczne.”

    Uprzejmie proszę o wyjaśnienie, które zdanie jest poprawne lub może oba są w porządku :)

    Dziękuję,

    Karolina

  • Naładowywać

    18.06.2021
    18.06.2021

    Czy „naładowywać” znaczy to samo co „ładować”? Analogiczne czasowniki:

    chorować → zachorować → zachorowywać

    smarować → nasmarować → nasmarowywać

    literować → przeliterować → przeliterowywać

    czyścić → wyczyścić → wyczyszczać.


    Czy znaczenie takich dwóch czasowników niedokonanych jest takie samo?

    Moje pytanie nie dotyczy tych konkretnych czasowników, ale ogólnie.

    Czym się charakteryzują takie czasowniki z infiksem -yw-? Syntaktycznie to derywaty od formy czasownika dokonanego, a semantycznie?

  • Czas przyszły złożony w polszczyźnie

    29.05.2023
    29.05.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałem spytać o formy wyrażania przyszłości na przykładzie zwrotu „będe pracował”. Dla mnie jest tu jakaś sprzeczność — jak można jednocześnie w przyszłości i w przeszłości, w końcu będę to przyszłość, a pracował to przeszłość (w dodatku 3 osoba liczby pojedynczej). Będę tym bardziej mi nie pasuje. Już ma wiele więcej sensu, żeby mówić będę pracować. Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego