dosłowny
  • klimat w znaczeniu przenośnym
    14.05.2001
    14.05.2001
    Szanowna Redakcjo,
    Czy poprawne jest używanie słowa klimat w znaczeniu 'atmosfera', np. „Klimat rozmów pomiędzy panami X i Y był bardzo dobry”, „Od wielu lat panuje dobry klimat we wzajemnych stosunkach polsko-niemieckich"?
    Pozdrawiam
    M.B.
  • Księżna a księżniczka
    24.07.2017
    24.07.2017
    W języku polskim przyjęło nazywać się Dianę Spencer Księżną Dianą – no właśnie Księżną. Dlaczego z angielskiego słowa Princess oznaczającego Księżniczkę (i taki status posiadała w Królestwie) w języku polskim nazywa się ją Księżną (angielskie Duchess). Czy poprawną wersją nie jest przypadkiem właśnie Księżniczka Diana, lub Diana Księżniczka Walii? Zgadzały by się to z dosłownym tłumaczeniem (i hierarchią tytułów).
  • kwoty
    10.05.2010
    10.05.2010
    Witam serdecznie,
    mam problem z pisaniem kwot słownie, np. 42,00 zł. Czy powinno być czterdzieści dwa złote czy czterdzieści dwa złotych?
    Czy czterdzieści dwa należy pisać osobno czy razem? Kiedyś kwotę słownie pisano razem, bez przerw między poszczególnymi wyrazami. Czy takie pisanie jest teraz nieprawidłowe?
    Proszę uprzejmie o wyjaśnienie, pozdrawiam
    Teresa Kubiak
  • mistrzostwa świata w ergometrze wioślarskim
    16.06.2009
    16.06.2009
    Witam!
    Zastanawia mnie, w jaki sposób powinno się nazywać mistrzostwa, podczas których zawodnicy rywalizują na ergometrach wioślarskich. Spotykam się z dwiema formami: mistrzostwa w ergometrze wioślarskim oraz mistrzostwa na ergometrze wioślarskim. Logiczniejsza wydaje mi się druga forma, jednak obserwuję ją rzadziej niż pierwszą. Czy występowanie formy z w może być spowodowane uznaniem ergometru wioślarskiego, poza tym, że za urządzenie, również za dyscyplinę sportową?
    Pozdrawiam!
  • modularny, modułowy i nie tylko
    28.03.2003
    28.03.2003
    W jednej z odpowiedzi p. dr M. Bańko porusza problem modularny/ modułowy. W tekście z niemieckiego, który akurat tłumaczę, firma (meblowa) szczyci się tym, że popiera politykę modularną/ modułową. Jest mowa też o filozofii modularnej/ modułowej i o takowej strategii. Tylko czy w języku polskim można tego przymiotnika użyć w takim kontekście? Chodzi o to, że poszczególne przedstawicielstwa firmy specjalizują się w wąskim zakresie (by wypełnić nisze rynkowe) i jako poszczególne moduły tworzą harmonijna całość. W różnych słownikach, jak i w internecie, spotkałam się z modułową budową czegoś tam, strukturą i koncepcją. Modularna była architektura, cegła i budowa. Wszystko w sensie dosłownym. W takim przenośnym, jak chce tego mój klient, przymiotnik ten nie występował. Czy jest on w takim razie poprawny, czy trzeba użyć jakiegoś innego? Jakiego? Serdecznie dziękuję z góry za pomoc.
  • multikino, multipleks
    14.02.2005
    14.02.2005
    Słowo multikino stało sie nazwą sieci multipleksów i nazwa ta jest zastrzeżona. Czy więc mamy prawo używać tej nazwy do określenia innych wielkich kin? W dosłownym znaczeniu nazwa ta oznacza przecież ‘wielkie kino’. Czy na każde wielkie kino powinniśmy mówić już zawsze multipleks? Czy w taki sam sposób można zastrzec każde inne słowo jako nazwę własną? Czy bez ograniczeń można stosować słowo multikino pisane małą literą, w odróżnieniu od nazwy Multikino pisanej literą wielką?
  • na arenie i w arenie
    4.03.2015
    4.03.2015
    Weźmy dwa zdania.
    1. Na Arenie Archera zgromadziło się 40000 ludzi.
    2. W Arenie Archera zgromadziło się 40000 ludzi.

    Które z tych zdań należy uznać za poprawne w przedstawionych poniżej sytuacjach?
    1. Arena Archera to wielka, architektonicznie zamknięta (zadaszona) hala lub sala.
    2. Arena Archera to wielki, architektonicznie otwarty (niezadaszony) stadion.

    Jak należałoby przetłumaczyć oryginalne zdanie „There were 40000 people in Archer Arena”, by brzmiało ono możliwie poprawnie?
  • Nadrzędno-podrzędny
    23.12.2015
    23.12.2015
    Zastanawia mnie przymiotnik nadrzędno-podrzędny, który wystąpił w poradzie Rodzaj żeńsko-rzeczowy. Czy zgodnie z zasadą budowania przymiotników złożonych nie powinien znaczyć ‘zarówno nadrzędny, jak i podrzędny’? Chyba że należałoby uznać, że nie wszystkie przymiotniki złożone trzymają się tej zasady. Wydaje mi się, że nie budziłaby wątpliwości forma z myślnikiem: stosunek nadrzędny – podrzędny, zbudowana na podstawie zasady [408] WSO.
  • Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą
    7.03.2003
    7.03.2003
    Co znaczy: „Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą”?
  • Na pohybel
    22.01.2017
    22.01.2017
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy wyrażenia na pohybel. Ze zgrozą zauważam, że jest ono coraz częściej używane w wypowiedziach internetowych. Sądziłam (i nie tylko ja, pytałam wielu osób), że należy je rozumieć jako wezwanie do użycia przemocy (powieszenia) i jako takie zgłaszałam administratorom rozmaitych stron. Zdziwiłam się bardzo, gdy w definicji słownikowej znalazłam informację, że na pohybel należy rozumieć jedynie jako ogólne ‘na zgubę, na nieszczęście’. Czy rzeczywiście?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego