dowodzić
  • mieszkańcy Ałma Aty
    8.07.2003
    8.07.2003
    Zauważyłem pewną rozbieżność pomiędzy tym, co podaje Nowy słownik ortograficzny PWN pod red. Edwarda Polańskiego, a wersją ze Słownika nazw własnych Jana Grzeni. Chodzi o nazwy mieszkańców i mieszkanki Ałma Aty: Polański podaje: ałmaatczyk, ałmaatka, ałmaacki, Grzenia podaje: ałmatczyk, ałmatka, ałmacki. Który z nich ma rację? W którym słowniku jest błąd?
  • neusztadzki, darmsztadzki?
    10.12.2007
    10.12.2007
    Dlaczego w Wielkim słowniku ortograficznym PWN w części dotyczącej zasad pisowni występuje przymiotnik neusztadzki (od Neustadt), a w części słownikowej – neustadzki? Która z tych form jest poprawna? Czy analogicznie do przymiotnika darmsztadzki (od Darmstadt) za poprawną należałoby uznać formę neusztadzki?
  • Niezabawem

    24.10.2020
    24.10.2020

    Odnośnie niebawem: wprawdzie za niebawem to błąd, ale niezabawem chyba kiedyś istniało, czego dowodzi bajka Krasickiego „Jagnię i wilcy”:


    Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.

    Dwóch wilków jedno w lesie nadybali jagnię;

    Już go mieli rozerwać, rzekło: "Jakim prawem?"

    "Smacznyś, słaby i w lesie!" – Zjedli niezabawem.

    Łukasz

  • od błędu do poprawności
    3.12.2004
    3.12.2004
    Witam serdecznie!
    Zwracam się do Państwa z pytaniem: jak wygląda proces przechodzenia wyrażeń z uzusu do poprawnej polszczyzny? Czy możliwe jest, aby wyraz niepoprawny zaczął spełniać wymogi poprawności jedynie dlatego, że jest często używany? Do tego pytania skłonił mnie fakt notorycznego używania zaimka wskazującego ta w bierniku. Ciągle słyszę tą książkę, tą kobietę i coraz częściej mam wrażenie że prawidłowa odmiana odchodzi do lamusa.
    Pozdrawiam.
  • odmiana nazw liter
    6.04.2005
    6.04.2005
    Nazwy liter greckich mają różne rodzaje i niektóre są odmienne, a przy wszystkich nazwach liter polskich słowniki podają, że są rodzaju nijakiego i nieodmienne. Choć nie tak do końca – proszę porównać zet w USJP (ndm) i w Wielkim słowniku ortograficznym PWN (zeta, zecie, zetów a. ndm). Stąd moje pytanie ס czy można pisać o esach? Czy można pisać: dwa ery z trzema efami i bez żeta?
  • od Wenusa do Caritasu
    8.07.2003
    8.07.2003
    Dzień dobry.
    Mamy taki problem: w Zielonej Górze jest kino o nazwie Venus. Od wielu lat większość mieszkańców traktuje tę nazwę, jakby była rodzaju męskiego i odmienia: w Wenusie, do Wenusa, za Wenusem itp. Czy wobec tego, że jest tak od ponad trzydziestu lat, można taką odmianę uznać za całkiem dobrą? Podobnie jest z nazwą Caritas. Spotykam często w różnych publikacjach odmianę, jakby to był rodzaj męski, choć często również ta nazwa jest traktowana jako żeńska i nieodmieniana.
    Bardzo proszę o pomoc.
  • O przegłosach
    14.07.2020
    14.07.2020
    Proszę o wyjaśnienie i podanie nazwy procesu, który zaszedł w języku polskim, wskutek którego „e” bądź jać zamieniają się w „io” i porównanie go z podobnym zjawiskiem w języku rosyjskim i wyjaśnienie ewentualnego pokrewieństwa. Zjawisko w obydwu językach nie zawsze lub wręcz rzadko się pokrywa, np. pl pieśń piosenka, ale ru piesnia piesenka; pl. anioł, ale ru angieł; pl miotła, ale ru mietła. Czasem jednak pokrywa się, np. w imieniu Piotr bądź słowie pomiot.
    Dziękuję za info!
  • panna cotta
    23.06.2020
    23.06.2020
    Nazwa włoskiego deseru panna cotta znaczy dosłownie ‘śmietanka gotowana’. Słowniki ortograficzne podają, że powinno się to odmieniać panna cotty, panna cottę itd. Zastanawia mnie, dlaczego odmieniać ma się tylko jeden człon. I to przymiotnik, a rzeczownik (panna = śmietanka) pozostaje nieodmienny. Odmiana wygląda tak, jakby to był jeden wyraz pannacotta. W języku włoskim panna cotta oczywiście nie odmienia się przez przypadki, ale w języku polskim mamy możliwość odmiany obu wyrazów.
  • Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę

    31.01.2022

    Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę - czy to odcień?


    Dzień dobry,

    Niedawno zastanawialiśmy się z lubą, jak mogli Polacy/Słowianie określać kolory i barwy/farby, zanim też zaczerpnęli te nazwy z języków odpowiednio romańskich i germańskich. Czy istnieje jakieś pierwotnie nasze określenie na kolor? Czy to może odcień?

  • piłsudczyk
    16.02.2008
    16.02.2008
    W okresie międzywojenny powstało słowo piłsudczyk – oznaczające żołnierza legionów dowodzonych przez Piłsudskiego oraz osobę o zbliżonych do niego poglądach. Mam w związku z tym słowem dwa pytania:
    1. Jaką literą należy je pisać oraz jakie jest uzasadnienie tej pisowni?
    2. Jak brzmiałaby podobna forma od nazwiska byłego prezydenta – Jarosława Kaczyńskiego, czy stworzenie analogicznej formy językowo jest możliwe?
    Z poważaniem,
    Jan Radomski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego