-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
dzikie tłumy10.09.201110.09.2011Witam,
intryguje mnie pochodzenie wyrażenia dzikie tłumy. Dlaczego dzikie i jakie jest pochodzenie tej frazy?
Pozdrawiam
Krzysiek Helak -
editio29.06.200629.06.2006Dziń dybry!
Toczy się pewien, być może jałowy, spór o to, czy editio funkcjonuje samodzielnie w polszczyźnie. NSO Polańskiego i SWO Sobol notują tylko editio princeps, SWO Wyd. Europa oraz Kopalińskiego – editio castigata. Inaczej WSO PWN, gdzie mamy również samodzielne editio. Czy więc editio występuje poza zwrotami obcojęzycznymi? W Google nie znajduję na to przykładu, najczęściej poza wymienionymi jest special editio i editio typica.
Pozdrawiam.
-
Elementy cytowane w cytatach składanych kursywą6.07.20166.07.2016Szanowni Państwo, mam pytanie dotyczące cytowania. Cytuję poprzez kursywę i problem polega na tym, co zrobić, kiedy w cytowanym tekście pojawia się kursywa. Nie chcę wprowadzać wszystkich cytatów poprzez cudzysłów. Czy kursywę w cytowanym tekście powinnam zastąpić cudzysłowem, a może cudzysłowem ostrokątnym, a może po prostu ją zignorować…?
Bardzo dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam ciepło
Helena
-
Film i nagranie
1.03.20211.03.2021Szanowni Państwo,
zastanawia mnie, która forma jest poprawna: na filmie czy w filmie? Na nagraniu czy w nagraniu? A jeśli obie są formy poprawne – co nie byłoby dla mnie wcale zaskoczeniem – to w jakich kontekstach ich używać?
Z poważaniem
Monika
-
Forma mian
16.03.202416.03.2024Pozdrawiam. W zdaniu z „O naprawie...” Modrzewskiego – Starosta, któryby temu dosyć nie czynił, niechajby starostwa zbył, a za występcę przeciwko rzeczypospolitej mian był – słowo „mian”, co to za część mowy? To czasownik? Dziękuję za odpowiedź.
Jerzy ze Śląska
-
Galicyzmy sous vide i amuse bouche14.03.201914.03.2019Dzień dobry,
chciałabym zapytać o pisownię zaczerpniętych z francuskich terminów dotyczących gotowania. Chodzi o sous vide i amuse-bouche. W słowniku ortograficznym PWN z 2016 roku ich nie ma, a oryginalna pisownia jest taka, jakiej użyłam. Najczęściej spotykam się jednak z zapisem obu tych określeń z dywizem. Czy jest on poprawny?
Z poważaniem
Magdalena Weiss
-
Hajle Sellasje – czemu nie: Hajlego Sellasjego?14.02.201714.02.2017Szanowni Państwo,
WSO każe nie odmieniać imienia etiopskiego cesarza Hajle Sellasje. Co właściwie stoi na przeszkodzie, aby odmieniać je przymiotnikowo? Czy z zasady nie odmieniamy imion pochodzenia afrykańskiego?
Dziwi to zwłaszcza wobec SWTiK:
Wydawnictwa poprawnościowe skłonne są przystać na nieodmienianie niektórych typów obcych nazwisk, jeśli odmienione jest imię (np. „obrazy Pabla Picasso”), natomiast odrzucają konstrukcję z odmienionym nazwiskiem, a nie odmienionym imieniem (np. „obrazy Pablo Picassa”).
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
handlarz – czego czy czym?23.05.200323.05.2003Szanowni Państwo,
handlarz wody czy handlarz wodą jest poprawnym sformułowaniem?
Serdecznie dziękuję. -
Ile kursywy potrzeba?13.09.201413.09.2014Szanowni Państwo,
czy kursywując wyrazy: perpetuum mobile drugiego rodzaju, mam zapisać kursywą cały zwrot, czy tylko łac.: perpetuum mobile? Podobnie w wyrażeniu: i-tego, n-tego, w których i, n oznacza jakąś liczbę, niewiadomą, czy kursywą mam zapisać tylko i, n, czy również końcówkę deklinacyjną?
Dziękuję za pomoc!
Pozdrawiam!