ekspresywnie
  • antydatować i pederasta
    2.01.2004
    2.01.2004
    1. Skąd słowo antydatować? Dlaczego w istocie zrezygnowano z dobrze umotywowanej formy antedatować (bo ante datum), opatrując ją w słownikach kwalifikatorem przestarzały?
    2. Skąd pederasta w znaczeniu 'homoseksualista'? Z budowy wyrazu wynikałoby, że mógłby to być jedynie synonim pedofila.
  • chromolić mydło

    23.10.2023
    23.10.2023

    W filmie Wojciecha Marczewskiego „Dreszcze”, którego akcja toczy się w czasach stalinowskich, jest scena, w której uczniowie recytują z pamięci fragmenty „Pana Tadeusza”. Jeden z uczniów nie może sobie przypomnieć tekstu, za co nauczyciel bije go linijką po palcach. Ukarany uczeń wybucha: „Ja chromolę takie mydło! Dzieci się nie bije!” i oburzony wraca do ławki.

    Czy jakiekolwiek słowniki rejestrują owo „chromolenie mydła” jako frazeologizm? Jeśli tak, to skąd się on wziął?

  • Czasownik chędożyć i jego wulgarne znaczenie
    25.10.2018
    25.10.2018
    Szanowni Państwo,
    jak to się stało, że pierwotne znaczenie czasownika chędożyć ewoluowało od staropolskiego ‘porządkować, czyścić, ozdabiać, czynić pięknym’ do wulgarnego określenia ‘odbywania stosunku płciowego’ – jedynego znaczenia, w jakim jest używany przez współczesnych użytkowników polszczyzny? 

    Pozdrawiam

    Stratos Vasdekis
  • Ekspresja rynsztoka

    13.04.2021
    13.04.2021

    Dzień dobry.

    Słowo rynsztok jak czytam w słowniku nie jest w żaden sposób obraźliwe. Jak natomiast będzie wyglądała sytuacja przy stwierdzeniu towar wyciągnięty z rynsztoka? Czy będzie już obraźliwe lub pogardliwe?.

    Pozdrawiam Łukasz

  • jeszcze o pleonazmach
    12.07.2010
    12.07.2010
    Szanowni Państwo,
    chciałem się zapytać czy wyrażenie pusty frazes jest pleonazmem? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem,
    Tomek K.
  • mianownik My, dopełniacz Mych?
    2.06.2003
    2.06.2003
    Zamiatin napisał książkę pt. My. Taka konstrukcja jest najbezpieczniejsza. Ale skoro możemy powiedzieć, że Hugo napisał Nędzników (a niekoniecznie, że książkę pt. Nędznicy), to przez analogię – Zamiatin napisał My czy Nas?
  • Nacechowanie wyrazów
    31.01.2020
    31.01.2020
    W słowniku dużo słów ma oznaczenie pogardliwie np. lizus, tak ale stuknięta już nie.
    Z czego to wynika? Mi osobiście słowo stuknięta kojarzy się z obrazą, pogardą wobec takiej osoby, a słowo lizus nie wzbudza takich uczuć.

    Pozdrawiam
    Kornelia
  • nazwiska na -aka
    28.11.2008
    28.11.2008
    Witam!
    Proszę o wyjaśnienie funkcji przyrostka -aka. Występuje on w nazwisku Andraka (Podlasie). Osobiście kojarzy mi się ten formant pejoratywnie, z wyrazami typu kaleka, zawadiaka.
    Za pomoc z góry dziękuję.
  • popapraniec
    8.02.2006
    8.02.2006
    W pewnej dyskusji kolega użył słowa popapraniec, określając pewną osobę. Tłumacząc później, powiedział, że słowo pochodzi ze średniowiecza i nie jest obraźliwe. Mam odmienne zdanie na ten temat. Proszę o poradę dotyczącą pochodzenia i znaczenia słowa popapraniec.
  • Radny opozycyjny
    18.03.2016
    18.03.2016
    Szanowna Poradnio
    Czy zwrot radni opozycyjni jest zarezerwowany tylko dla prasy komercyjnej i prywatnej? Jako rzecznik prasowy zamieszczający informacje na stronie urzędowej spotkałem się z zarzutem radnego opozycyjnego, który uważa, że powyższy zwrot nie licuje z powagą oficjalnego tekstu i medium, jakim jest strona internetowa. Osobiście takie stanowisko uważam za hipokryzję językową, bowiem ww. zwrot i jego synonimy używane są powszechnie we wszystkich mediach. Proszę o opinię.

    Ryszard
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego