-
w toku ewolucji20.11.200220.11.2002Czy poprawny jest zwrot w toku ewolucji? Dziękuję, pozdrawiam.
-
deewolucja
3.04.20233.04.2023Szanowni Państwo,
jak nazywa się antonim ewolucji? Dewolucja czy deewolucja? Skłaniałbym się ku tej drugiej opcji, z przedrostkiem de-, jak deeskalacja czy deemulgacja, ale zmyliły mnie tytuły książek, które zostały wydane, np. "Dewolucja" M.J. Behego lub "Ewolucja. Dewolucja. Nauka" M. Giertycha, które bynajmniej nie odnoszą się do dewolucji prawnej.
Z góry dziękuję za odpowiedź
stała czytelniczka Poradni
-
Orzeczenie przy podmiocie szeregowym
8.05.20248.05.2024Szanowni Państwo,
zastanawia mnie kwestia doboru liczby w przypadku czasowników wykonywanych przez więcej niż jedną osobę, np. w zdaniu: „tak skonstruowały nas ewolucja i matka natura”. Domyślam się, że to forma wzorcowa, jednak czasem spotykam się też z zapisem, który wyglądałby następująco: „tak skonstruowała nas ewolucja i matka natura” – czy taki zapis również jest dopuszczalny, jeśli powtarza się rodzaj obu osób?
-
Filogeneza języka
22.06.202422.06.2024Dobry wieczór. Czy są jakieś prace naukowe, z których można się dowiedzieć, jak przebiegał proces porozumiewania się naszych przodków? Na początku zapewne były to pojedyncze słowa, później ludzie zaczęli mówić zdaniami, najpierw pojedynczym, a potem złożonymi. Ale czy ktoś kiedyś opisał ten proces, tzn. jak przebiegał?
-
oboczność ą/ę
22.10.202322.10.2023Dlaczego oboczność ą/ę jest tak nieregularna w różnych podobnie zbudowanych słowach i ich rodzinach?
ząb — zęby — zębowy — ząbek
dąb — dęby — dębowy — Dębki
sąd — sądy — sądowy — podsędek — sędzia
pęd — pędy — pędny (chyba brak słowa z ą)
ląd — lądy — lądowy — przylądek (chyba brak słowa z ę)
rząd — rzędy/rządy — rzędowy/rządowy — porządek
krąg/kręg — kręgi — kręgowy — krążek
Dziękuję za wyjaśnienie
Łukasz
-
rżnąć a dorznąć10.11.201510.11.2015W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar
-
Tanio kosztuje? Ciężko powiedzieć!25.06.200725.06.2007Dzień dobry,
czy poprawny jest powszechnie ostatnio stosowany, m.in. przez dziennikarzy w programach informacyjnych, zwrot ciężko powiedzieć?
Czy coś może kosztować taniej lub drożej (zamiast kosztować mniej lub więcej)?
Pozdrawiam serdecznie
Maria Poniewierska -
ustrój – czego czy gdzie?14.06.201314.06.2013Które z poniższych sformułowań jest poprawne? Ewolucja ustroju terytorialnego Hiszpanii czy Ewolucja ustroju terytorialnego w Hiszpanii?
-
statki
30.06.202430.06.2024Dzień dobry. Chciałbym się dowiedzieć, skąd się wzięła nazwa „statki” w znaczeniu «talerze, naczynia kuchenne».
-
adres powitalny3.07.20093.07.2009Droga Poradnio,
co myślisz o zwrocie adres powitalny, występującym jako określenie krótkiego wystąpienia otwierającego konferencję, zebranie, zgromadzenie itd., wygłaszanego przez jakąś ważną osobę, przewodniczącego, gościa honorowego itd.? Po angielsku – welcome address – czy to nie jest kalka z angielskiego? Czym to zastąpić? Czy radzisz unikać tego zwrotu?
Pozdrawiam,
Krystian Ignasiak