Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Na komputerze można często zauważyć zmieniający się tekst, a to timer odliczający do zera, a to pobierane Giga Bajty. Chciałem się zapytać, jeżeli chcemy określić coś na komputerze, np timer który co sekundę się zmniejsza, to powiemy, "piszę" czy "jest napisane"?

Szanowni Państwo,
przepraszam za przyziemność pytania, jednak nurtuje mnie jedna rzecz – jaką formę gramatyczną ma wyrażenie wydaje się, że? Mnie się wydaje, że to forma bezosobowa, jednak zapis ze Słownika poprawnej polszczyzny jest dość niejasny (brzmi: tylko w 3. os., w użyciu nieos.), a w Państwa Poradni, w wypowiedzi prof. Bańki z dn. 20.03.2009 r., wspomniane sformułowanie nie pojawiło się wśród przykładów form nieosobowych.
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

Dlaczego toleruje się tzw. formy potoczne? Spotyka się w internecie opinie, że „to nie błąd, bo tak można pisać potocznie”, ale co z tego, kiedy z poprawną formą wypowiedzi osoba tak pisząca czy mówiąca miałaby już kłopot. Dla wielu osób przyzwolenie na potoczność jest pewnego rodzaju furtką, dzięki której nie muszą czy też nie chcą starać się znać formy poprawnej. Wydaje mi się, że niektórzy nawet nie bardzo wiedzą, kiedy jakiej używać, więc dlaczego nie wymagać tylko tej właściwej?

Szanowni Państwo,
moje stwierdzenie o malowaniu ikony często spotyka się z ostrą reakcją rozmówcy: „Ikon się nie maluje, ikony się pisze!”.
Które wyrażenie jest poprawne w języku polskim?
Zawsze sądziłam, że pisanie ikon to kalka z języka rosyjskiego, w którym pisać znaczy ‘malować’ (po rosyjsku pisze się także obrazy). A może ma to jakieś znaczenie kulturowe? Czy w takim razie będzie ważne, czy mówimy o ikonie prawosławnej czy np. o konie katolickiego artysty z Hiszpanii?

Pozdrawiam

Dzień dobry!
Czy to prawda, że od tego roku poprawna jest forma pisze w sensie „Na tablicy pisze…”. Dotychczas poprawna była forma jest napisane. Czy jest w Internecie miejsce, gdzie na bieżąco publikowane są postanowienia Komisji Językowej?

W województwie warmińsko-mazurskim istnieje miasto powiatowe o nazwie Pisz. Bardzo wiele ludzi mówi w dopełniaczu (…) Piszu. Uważam, że poprawną formą jest (…) Pisza. Która forma jest poprawna? A może dwie są dopusczalne?

Dzień dobry,
bardzo zależy mi na wyjaśnieniu sporu dotyczącego stosowania wyrażenia Wasza Magnificencja i Jego Magnificencja w liście wysokiego urzędnika państwowego na inaugurację roku akademickiego. List odczytany jest na uroczystości inauguracji.
Przytaczam sporny fragment:

Wasza Magnificencjo,
Wysoki Senacie,
Szanowna Społeczności Akademicka,
dziękuję za zaproszenie na inaugurację roku akademickiego 2018/2019 w Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu. W dniu, w którym uroczyście rozpoczynacie Państwo kolejny etap działalności Uczelni, pragnę przekazać Jego Magnificencji, Wysokiemu Senatowi, kadrze naukowo-dydaktycznej i wszystkim, którzy współtworzą społeczność akademicką, wyrazy szacunku i zapewnienia o mojej pamięci.

Wątpliwość dotyczy wyróżnionych wyrazów. Według mnie zaimek Jego stosujemy tylko wtedy, gdy mówimy o rektorze podczas jego nieobecności, natomiast w sytuacji, w której odczytywany jest ten list, gdy na sali siedzi rektor, w tekście listu także powinno być pragnę przekazać Waszej Magnificencji…

Czy się mylę? Czy możliwa jest taka interpretacja, że w tytule zwracamy się do poszczególnych osób i grup, a w tekście mówimy o nich w trzeciej osobie?
Dodam jeszcze, że w dalszej części listu stosujemy zwrot Szanowni Państwo, życzę…
I jeszcze jedno pytanie: wiem, że powinno się zwracać Magnificencjo lub Panie Rektorze.
Czy zwrot w liście Magnificencjo Panie Rektorze lub Magnificencjo Księże Rektorze jest błędem?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Czytelniczka

Szanowni Państwo, odnoszę wrażenie, że częściej spotkać można w różnych publikacjach liczebnik dwu niż dwóch (dopełniacz) i dwu niż dwom lub dwóm (celownik). Czyżby dwu był „lepszy” stylistycznie? Przyznam się od razu, że od zawsze mówię i piszę dwóch i dwóm, choć mam wrażenie, że akurat one są najbardziej unikane. Mnie natomiast wydają się naturalniejsze w codziennej komunikacji i w piśmie. Jak Państwo to widzą? Z uszanowaniem, Mirek.

Zasada pisowni cząstki -bym z czasownikami podaje, że piszemy ją oddzielnie z czasownikami w formie nieosobowej, ale łącznie z czasownikami użytymi bezosobowo. Mam problem z rozpoznaniem, który jest bezosobowy, a który użyty bezosobowo. W jaki sposób to rozpoznać?
Z poważaniem,
Anita