karny
  • Sprokurował rzut karny
    6.05.2020
    6.05.2020
    Szanowni Państwo,
    ostatnio w relacjach meczów piłkarskich, usłyszałem zwroty typu: sprokurował rzut karny. Zastanawia mnie, czy komentatorzy używają tego słowa zamiennie ze słowem spowodował, analogicznie jak wygląda to, w myleniu znaczenia słów bynajmniej i przynajmniej, podobnie brzmiących, ale zupełnie co innego znaczących. W słownikach bowiem słowo prokurować znaczy tyle, co: Tendencyjnie dobierać fakty, by komuś coś zarzucić, czy też w pot. znaczeniu: organizować coś.
    Dziękuję.
  • Farna, Karna
    17.01.2019
    17.01.2019
    Jak należy odmieniać nazwiska typu: Farna, Karna, czy: np. piosenka Ewy Farnej (czy może Ewy Farny?), rozmowa Anny Karnej (czy Anny Karny?)
  • Nazwisko Karna
    16.03.2018
    16.03.2018
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać, jak poprawnie odmienić nazwisko Karna (Maria Karna i Tomasz Karna) w odniesieniu do tekstu zaproszenia: Państwo młodzi mają zaszczyt zaprosić Marię i Tomasza...? Karnów, Karnych, Karna

    Dziękuję za pomoc i pozdrawiam serdecznie
    Karolina Skoczylas
  • Kodeks postępowania karnego
    9.03.2015
    9.03.2015
    Witam!
    Zastanawia mnie pisownia nazw aktów prawnych np. Kodeks postępowania karnego, w tekstach prawniczych. Czy stosujemy tutaj wytyczne słownika, który wskazuje na wielką literę?
  • średnik w Kodeksie karnym
    18.01.2014
    18.01.2014
    Szanowni Panowie Profesorowie,
    chciałabym zapytać Panów o zdanie na temat funkcji średnika w art. 18 par. 3 Kodeksu karnego. Czy służy on podziałowi zdania wielokrotnie złożonego, czy wyodrębnieniu dwóch zdań równorzędnych? Byłabym wdzięczna za odpowiedź z językoznawczego punktu widzenia, bowiem w moim środowisku opinie na ten temat są podzielone, a jestem ciekawa jak poprawnie rozumieć funkcję tego znaku interpunkcyjnego.
    Z poważaniem,
    Agata Langowska
  • Brukselizm wykonywać środki zapobiegawcze

    21.12.2018
    21.12.2018

    Moja wątpliwość dotyczy środków (w domyśle – zapobiegawczych). Czy takie środki mogą być wykonane? Intuicja moja bardzo protestuje przeciwko takiemu zestawieniu. Wyszukiwarka Google zdaje się uzasadniać moją wątpliwość – dla wyrażenia wykonaćśrodki ma 436 rekordów, które albo odsyłają do środków czystości (Możemy samodzielnie wykonać środki czystości przeznaczone do dbania…), albo wskazują na przypadkowe sąsiedztwo interesującego mnie rzeczownika z czasownikiem wykonać, np. na styku dwóch różnych zdań (Aby to zadanie wykonać, środki owe muszą mieć...).

    Wśród wyników pojawia się też kontekst pokrewny omawianemu wyżej. Ale jako takiej konstrukcji bynajmniej nie broni, zwłaszcza że wygląda na tłumaczenie (i jego kopie) urzędowego tekstu prosto z Brukseli (źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:22009A0515(02)):

    Środki zaradcze w przypadku niewykonania
    pomagają mu w wykonaniu takich środków zaradczych
    nie można przeszkodzić w wykonaniu środków zaradczych
    mogą wykonać środki zaradcze określone w artykule IX ustęp 1, przy czym mogą wykonać te środki tylko zgodnie z treścią upoważnienia.

    Mirosław Bańko w Słowniku dobrego stylu wśród czasowników „lubiących się” z rzeczownikiem środki wymienia m.in. dysponować, korzystać(z jakichś ś.),posługiwać się (jakimiś ś.),sięgać (po jakieś ś.), stosować (jakieś ś.), używać (jakichś ś.), wykorzystywać (jakieś ś.). Niestety, w wykazie tym czasownik wykonać nie występuje.

    W związku z powyższym konstrukcję wykonać środki zapobiegawcze należy traktować jako błąd językowy, jako neosemantyzm czy może jako termin prawniczy?

  • Szyk oznaczenia numerowego i nazwy jednostki organizacyjnej
    7.06.2016
    7.06.2016
    Czy prawidłowe oznaczenie nazwy wydziału sądu, w którym są różne wydziały (cywilne, karne, rodzinne, gospodarcze) to IX Wydział Gospodarczy czy Wydział IX Gospodarczy? Jak zmieni się odpowiedź na pytanie, jeśli w sądzie będą wyłącznie wydziały gospodarcze?
    Czy w przypadku konstruowania nazw wydziałów obowiązuje taka sama zasada jak przy oznaczeniu królów np. Jan III Sobieski (bo Sobieski był trzecim królem Janem) ale nie III Jan Sobieski (bo nie było trzech Janów Sobieskich)?
  • skróty nazw kodeksów
    6.09.2001
    6.09.2001
    Jaki jest skrót: Kodeks karny, Kodeks cywilny i inne kodeksy?
  • klawisz
    16.02.2007
    16.02.2007
    Witam,
    moje pytanie dotyczy etymologii słowa klawisz używanego potocznie na określenie strażnika w zakładzie karnym. Przypuszczam, że ma ono źródło w gwarze więziennej (tzw. grypserze) i zabarwienie pejoratywne. Jednak funkcjonariusz zakładu karnego pouczył mnie, ze diametralnie się mylę, że klawisz to określenie jak najbardziej pozytywne, utożsamiające braterstwo funkcjonariuszy SW.
    Pozdrawiam serdecznie
    Magda
  • pomagać do czegoś?
    28.11.2013
    28.11.2013
    Zauważyłam ostatnio w art. 291 i 292 Kodeksu karnego wyrażenie pomagać do i zaczęłam się zastanawiać, czy takie połączenie jest poprawne. Po wyszukiwaniu w korpusie (wersja demonstracyjna) znalazłam te wyrazy w takim samym znaczeniu również w art. 122 Kodeksu wykroczeń, w reszcie wyników były one użyte w innym sensie (np. pomagać do końca). Skąd w tekstach prawnych taka konstrukcja, której nie używa się (czy na pewno?) w języku ogólnym, i czy jest ona poprawna?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego