leksyko-
  • panika bożka Pana
    9.02.2014
    9.02.2014
    Dzień dobry!
    Proszę podać przykłady wyrazów o źródłosłowie mitologicznym, takich jak: panika, satyryczny, letarg, prometeizm, hermetyczny itp.
    Pozdrawiam
    R.K.
  • polska terminologia piłkarska
    15.03.2011
    15.03.2011
    Moje uszanowanie!
    Chciałbym zadać pytanie dotyczące terminologii piłkarskiej. Wiele polskich określeń pochodzi tu z angielskiego, pośrednio lub nie (jak korner czy róg, wolny, karny itd.). Są jednak dwa wyjątki, które mnie interesują: spalony (offside) i pomocnik (midfielder). Skąd wzięły się te polskie określenia? Czy można wskazać czas ich pojawienia się, miejsce, autora?
    Pozdrawiam serdecznie!
  • Poprawność zdania
    18.12.2018
    18.12.2018
    Dzień dobry, chciałbym zapytać, czy poprawne jest zdanie: Potwierdził, że prawdopodobnie jest najlepszym pisarzem świata.

    Pozdrawiam
  • Raz jeszcze o skrótach specjalistycznych
    31.07.2017
    31.07.2017
    Dzień dobry,
    dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
    w związku z interpretacją:
    https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
    proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
    Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
    Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
    Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
    1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
    2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
    3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
    4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
    Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
    Pozdrawiam
    Agnieszka
  • Rozpoznać koszt

    7.02.2022

    Szanowni Państwo,

    Spotkałem się z opinią, że wyrażenia rozpoznać koszt oraz rozpoznać przychód są niepoprawne. Czy jest ona słuszna? Dodam, że przez rozpoznanie kosztu rozumie się jego potrącenie, czyli pomniejszenie przychodu o ten koszt w danym okresie rozliczeniowym, a przez rozpoznanie przychodu — jego wykazanie w danym okresie rozliczeniowym.  


    Pozdrawiam

    JW

  • Skróty graficzne w profesjolektach
    29.12.2016
    29.12.2016
    Szanowni Państwo,
    czy w artykułach dotyczących rozporządzania w sprawie bhp powinnam używać skrótów przyjętych w tym rozporządzeniu? Przykładowo: pole-EM, pole-M? Zob. tu.

    Dziękuję.
    Z poważaniem
    Stała Czytelniczka
  • Strony zgodnie postanawiają
    29.10.2019
    29.10.2019
    Szanowni Państwo,
    w tekstach prawniczych (w szczególności umowach, ugodach, protokołach) często pojawia się zapis typu Strony zgodnie postanawiają…. Czy takie sformułowanie nie zawiera w sobie jakiegoś niepotrzebnego naddatku znaczeniowego? Bo skoro strony postanawiają, to raczej zgodnie, a nie niezgodnie. Napisanie Strony postanawiają… oznacza, że treść ich oświadczeń jest zgodna, nie ma więc chyba potrzeby dopisywanie, że owo postanowienie jest zgodne.
    Z wyrazami szacunku
  • Terminologia matematyczna

    30.12.2023
    30.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie od jakiegoś czasu problem tłumaczenia dwóch terminów na polski z angielskiego. Pierwszym jest „extremal combinatorics”. Po polsku widziałem to głównie jako „kombinatorykę ekstremalną”, co jest bardzo przyjemnym określeniem, ale gdy się nad tym chwilę zastanowię, to chyba niestety powinna być „kombinatoryka ekstremowa”. Czy tak jest rzeczywiście i czy można by to nagiąć?

    Drugim jest „categorification”. Jest słowo „kategoryfikacja”, ale nie podoba mi się skojarzenie ze słowem 'klasyfikacja', które jest trochę nietrafione. Czy poprawny jest neologizm 'ukategoryjnienie', przez analogię do 'uzwarcenia' („compactification”)?

    Pozdrawiam

    M. Mehl

  • wodowisko
    20.12.2007
    20.12.2007
    Co znaczy słowo wodowisko? Czy jest lub kiedyś było synonimem zbiornika wodnego? Słownik rosyjsko-polski Wiedzy Powszechnej z 1958r. podaje je jako tłumaczenie rosyjskiego водохранилище (słowo wodowisko znalazłem tylko w słowniku alternatywnym na kurnik.pl, wg którego to miejsce, gdzie ląduje hydroplan).
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
  • W trasę! 

    24.01.2022

    Czy poprawne jest użycie przyimka z rzeczownikiem W trasę!, jeśli nie chodzi o podróż koncertującego muzyka? Mam wrażenie, że lepiej powiedzieć  W drogę!, a rzecz dotyczy szlaku turystycznego. Dziękuję za odp. i pozdrawiam :)

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego