mieć-odbite
  • No i masz strzelone!

    2.04.2015
    2.04.2015

    Pytam o złożenia czasownika mieć z imiesłowami przymiotnikowymi biernymi („W domu mam zabronione…”), a także „Mam to kupione”, „Mam to załatwione”, „Mam to nagrane”, ale też „Masz przegrane!” (przy czym g należy zamienić na s) i inne podobne groźby. Znajomy poznaniak przytoczył mi rozmowę przy stole:

    — Janek, przestań mlaskać, bo cię strzelę.
    Janek mlaszcze dalej. Po chwili:
    — No i masz strzelone.

    Poprawne? Germanizm?

  • palma odbiła
    6.05.2014
    6.05.2014
    Jaka jest etymologia frazeologizmu odbiła komuś palma?
  • coś odbiło się rykoszetem
    15.06.2011
    15.06.2011
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego odbijać się rykoszetem. Czy oznacza on wyłącznie negatywne konsekwencje czegoś? W jakich połączeniach składniowych się go używa? Zdanie: „Nieuwzględnienie przez nich odmowy odbije się rykoszetem negatywnie na skuteczności prawnej wydawanego wyroku” nie jest chyba poprawne?
    Dziękuję!
    Aleksandra
  • krzyczeć po kimś
    12.03.2016
    12.03.2016
    Zdarza mi się słyszeć, zwłaszcza wśród moich znajomych z południa Polski, formę krzyczeć po kimś zamiast krzyczeć na kogoś. Z początku podejrzewałem, że jest to element śląskiej gwary, ale później zdarzało mi się napotykać tę formę także u mieszkańców innych rejonów kraju. Żaden ze słowników, które przeglądałem, nie wspomina o krzyczeniu po kimś. Stąd moja prośba o wyjaśnienie, skąd w języku wzięła się ta forma i czy można uznać za poprawne jej stosowanie.
  • Dlaczego pięta?
    14.10.2016
    14.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
    Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • w internecie
    5.01.2023
    10.04.2010
    Dzień dobry,
    mam pytanie w związku ze słowem internet. Czy powinniśmy mówić w internecie czy też na internecie? Coraz częściej słyszę, jak ludzie mówią „Kupiłem coś na internecie”, chociaż ja powiedziałbym w internecie.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Ryszard T.
  • imiona zakończone na -ia
    17.06.2009
    17.06.2009
    Przez ile -i (-ii) pisze się odmienione rosyjskie imiona Wołodi(i), Wani(i), Nadi(i), Tani(i), Toni(i)? Przez analogię do Leokadii i Apolonii czy przez analogię do Mani i Heni? W słowniku ortograficznym PWN udało mi się znaleźć tylko wani, nie jako imię, lecz jako rzeczownik pospolity. W oryginale imiona te mają w odmianie na końcu jedno -и (Володи, Нади), więc Wołodi wyglada lepiej niż Wołodii – czy to może przesądzać?
  • nazwy istot mitologicznych
    4.12.2007
    4.12.2007
    WSO PWN podaje jako mitologiczne „niejednostkowe nazwy”: charyty, gracje, erynie, hory, nereidy – oraz np. Nemezis (jedną z trzech erynii), Ejrene (jedną z trzech hor), nereidę Echo. Dlaczego jednak zanotowano dużą literą hasła: Mojra, Parka, Danaida, Plejady, Hesperydy, Atlantydy? Przecież to nie imiona własne… Każda z tych 3 mojr, 3 parek, 7 plejad, 3-7 hesperyd i ok. 20 atlantyd ma własne imię, np. mojra Atropos, plejada Alkione (imiona 50 danaid nie są znane).
    Pozdrawiam,
    Michał Gniazdowski
  • Pupil
    11.11.2016
    11.11.2016
    Szanowni Państwo,
    czy słowo pupil ma coś wspólnego z angielskim pupil – ‘źrenica’?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Thorn – odmiana

    22.10.2021
    22.10.2021

    Dzień dobry,

    od kilku lat jestem członkiem zarządu toruńskiego stowarzyszenia fantastyki. Od jakiegoś czasu wśród naszych członków trwają dyskusje odnośnie do odmiany przez przypadki nazwy naszej organizacji.

    Pełna nazwa stowarzyszenia: Stowarzyszenie Miłośników Gier i Fantastyki „Thorn”.

    Nazwa skrótowa: „Thorn”.

    Mamy wątpliwości co do formy dopełniacza – niektórzy twierdzą, że poprawny jest zapis „Thornu” a inni, że „Thorna”.

    Nazwa wywodzi się z niegdysiejszej niemieckiej nazwy Torunia, ale jest również używana jako angielska nazwa miasta.

    Czy mógłbym prosić o wskazanie poprawnej formy?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego