myśl
  • egoizm
    12.10.2009
    12.10.2009
    Szanowni Państwo!
    Trzytomowy słownik języka polskiego PWN z 1988 roku podaje, że egoizm to postawa człowieka myślącego wyłącznie o sobie, kierującego się jedynie własnym interesem ze szkodą dla innych. Element „szkody dla innych” nie występuje już w definicji proponowanej przez Poradnię PWN. Czy oznacza to, że zmianie uległo znaczenie tego słowa i na przykład można już być egoistą na bezludnej wyspie? Co z pojęciem zdrowy egoizm?
  • Faraonat
    21.12.2017
    21.12.2017
    Szanowni Państwo!
    Od jakiegoś czasu zastanawiam się nad tym, jak można by nazwać państwo rządzone przez faraona. Myślałem nad opcją faraonat. Takie słowo byłoby stworzone na podobnej zasadzie co chanat, kaganat, kalifat, sułtanat, emirat czy elektorat. Przemknęła mi też przez myśl wersja faraoństwo utworzone tak jak królestwo, carstwo, cesarstwo czy księstwo. Taka forma jednak brzmi w moim odczuciu brzmi nienaturalnie i błędnie.

    A jakie jest wasze zdanie na ten temat?

    Z poważaniem
    Hubert
  • formuły powitalne
    1.11.2013
    1.11.2013
    Szanowni Państwo,
    pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
    Kreślę się z poważaniem
    — Mieszko Wandowicz

    PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy).
  • Gdybym był kobietą…
    3.07.2020
    3.07.2020
    Jestem mężczyzną. Teoretycznie myślę o tym, jak moja osoba zachowywałaby się w ciele i umyśle płci kobiecej w danych sytuacjach. Przychodzi mi na myśl jako pierwsze gdybym był kobietą… – odnoszę się do siebie w rodzaju męskim, co jest dla mnie naturalne. Ale… gdyby moja osoba przybrała ciało i umysł kobiety, trzeba by było od razu zmienić formę na gdybym była kobietą. Która z form będzie w takim przypadku poprawna?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Gdzież są twoje szklane domy? – rozmyślał, brnąc dalej. – Gdzież są twoje szklane domy?
    2.11.2016
    2.11.2016
    Szanowni Państwo,
    czy w takim przypadku powinien pojawić się przecinek:
    Co ja tu robię?(,) pomyślał.
    Czy zapisanie Co ja tu robię? kursywą coś zmienia?

    Z wyrazami szacunku
    Anna Kubiak

  • Granaty i Michałki
    30.01.2015
    30.01.2015
    Witam serdecznie!
    Od niedawna mieszkam blisko miejscowości o nazwie Granaty i muszę przyznać, że zastanawia mnie odmiana tej właśnie nazwy: mieszkam w Granatach czy na Granatach; pochodzę z Granat czy z Granatów? Wszystkie te formy funkcjonują w języku miejscowej ludności, tylko która jest poprawna? Druga kłopotliwa nazwa w okolicy to Michałki. I znów mieszkam w czy na Michałkach; pochodzę z Michałk, Michałek czy Michałków (wszystkie w użyciu)?
    Proszę o pomoc, z góry dziękuję
  • hasło
    8.06.2014
    8.06.2014
    Czy wyrażeń w haśle i pod hasłem, kiedy mowa o hasłach słownikowych, można używać zamiennie?
  • Hawker Hurricane
    5.10.2013
    5.10.2013
    W jaki sposób należy odmieniać dwuwyrazowe nazwy pojazdów – czy powinno się odmieniać oba człony? Mając na myśli samolot, który nazywa się Hawker Hurricane, napiszemy, że widzimy Hawkera Hurricane'a czy Hawkera Hurricane, lecimy Hawkerem Hurricane'em czy Hawkerem Hurricane?
  • imiesłów przysłówkowy a przecinek
    29.03.2011
    29.03.2011
    Szanowni Państwo,
    przyznam, że mam problem z pełnym zaakceptowaniem zasady [367], nakazującej bez względu na okoliczności stawianie przecinka przed imiesłowami zakończonymi na -ąc. Mam na myśli zdania typu: „Czasy, gdy dzieci spędzały każdą wolną chwilę biegając po podwórku, dawno już minęły”, „Zjawisko pierwsze można badać stosując metodę A, a zjawisko drugie można badać stosując metodę B”. W tych zdaniach przecinek przed imiesłowem wydaje mi się zupełnie zbędny, jeśli nie wręcz przeszkadzający.
  • Interpunkcja zdań ze spójnikiem niż

    21.09.2023
    21.09.2023

    Proszę o odpowiedź, czy w zdaniu „Było to o wiele lepsze (,) niż to, o czym wcześniej myślano”, przed „niż” należy postawić przecinek czy nie. Jeśli nie, to dlaczego?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego